Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Yer Bilimleri ve Doğa Tarihi Müzesi
Türkiye’de, yerbilimleri alanında hizmet vermek için kurulmuş ve hem fiziksel hem de sanal olarak hizmet veren ilk sanal müzelerden biridir[1]. Örnekler, sadece Türkiye'den değil, çeşitli ülkelerden de toplanmaktadır.
Müze, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Mühendislik Fakültesi bünyesinde kendisine ayrılan alanda hizmet vermektedir. Kuruluş tarihi itibarı ile Güney Marmara'daki yerbilimleri alanındaki tek e-müzedir. Sergilenen örnekler gerek sanal gerekse fiziksel olarak uzmanların, öğrencilerin ve diğer doğa severlerin erişimine açıktır. Çeşitli türdeki mineral, kaya ve değerli taşların yanı sıra fosiller ve yerbilimleri ile ilgili aygıtlarında bir arada sergilendiği bir sanal doğa ve yerbilimleri tarihi müzesidir.
Müze doğa meraklıları dışında eğitim maksatlı olarak da kullanılmaktadır. Her gün düzenli olarak ilk-orta-lise ve üniversite öğrencileri müzeyi gezmekte ve kısa sunumlar ile bilgi almaktadırlar.
Tarihçe
Eylül 2009 tarihinde, müze amaçlı koleksiyonun toplanması işlemlerine başlanmıştır.
26 Aralık 2010 tarihinde, ilk serginin açılışı gerçekleştirilmiştir.
Mart 2012 tarihinden itibaren, Yerbilimleri Müzesi, Mühendislik Fakültesi Dekanlığı tarafından tahsis edilen bugünkü yerine taşınmıştır. Yeni yerinde 700 ü aşkın özgün örnek 34 sergi dolabında ziyaretçilerine hizmet vermektedir.
2012 yılı sonunda, ÇOMÜ Yerbilimleri Müzesi'ne eğitim amaçlı gösterim odası ile Jeofizik ve Jeodezi mühendisliğinde kullanılan eski aygıtlardan örneklerin sergilendiği bölümler de eklenmiştir. Sergi alanlarının sayısı ve örneklerin çeşitliliği bağışlar ve düzenli toplamalar ile sürekli olarak artmaktadır.
2010 yılından itibaren, fiziksel gelişimine koşut olarak sanal ortamda hizmet vermesi için gerekli altyapı hazırlanmaya başlanmiş ve tamamı ÇOMU öğretim elemanları ve öğrencileri tarafından geliştirilen yazılım ile kendi web sayfasında E-müze olarak hizmete sunulmuştur. Kendi alanındaki ilk E-müze olması nedeni ile kısa zamanda ilgi çekmiş ve yazılı ve görsel basında da yer almıştır[2].
E-müze yapısı
ÇOMU Yerbilimleri E-Müzesi, Veri Ambarı modeli ile tasarlanmıştır. Anlamsal bağ modeli ile modellendiğinden içerik arama ve veri alanları arasında denetim sınıflaması kullanılan bir yapıdadır. Yazılım Teknolojisi olarak PHP 5,3, JavaScript, Jquery, Perl kullanılmıştır. Ayrıca sistem üzerinde Google API kullanılarak konum ve ziyaretçi bilgileri tutulmaktadır. Veritabanı olarak, MySQL kullanılmıştır. Veri tabloları hiyerarşik olarak birbirleriyle bağlanmıştır. Yer Bilimleri Müzesi yazılımında kataloglama sistemi esas alınmıştır. Çok dilli desteği için etiket modeli geliştirilmiştir. Yazılım üzerinde web servisleri yazılımları çalışması yapılabilmekte ve verilerin başka ortamlara (Mobil veya kiosk ekranlarına) taşınması sağlanmaktadır[3].
Güncel çalışmalar
Fiziksel müze olarak yerbilimlerine meraklı öğrencilerin yapacakları tez çalışmalarına yönelik araştırmalara olanak sağlanmaktadır. Bu işlevi ile Türkiye'de pek bilinemeyen mineral toplayıcılıgıda tanıtılmaktadır. Kurulduğu günden itibaren müze, atıl durumdaki birçok kişisel koleksiyona yer açmakta ve bu nadide örnekleri toplayıcısının adıyla sergileyerek ilgililerin beğenisine sunmaktadır.
Ünlü coğrafyalar temalı sergi dolabi hazırlanmaktadır. Machu picchu (Peru) kaya örneklerinden Langkawi (Malezya) kumtaşlarına Girit (Yunanistan) dan Mısır'ın çöl kumlarına kadar değişik örnekler sunulacaktır.
E-Müze olarak bakıldığında, Fiziksel müzede yer alan tüm örnekler, sanal ortama aktarılmaya devam etmektedir. E-müze yazılımı sürekli olarak güncellenmekte ve ziyaretçi hareketlerine baglı yeni moduller eklenmektedir. Ziyaretçi istatikleri incelenerek hangi örneklerin ilgi çektiği izlenmektedir. Aranan anahtar kelimeler yardımıyla sunulan bilgilerin güncellenmesi yapılmaktadır.
Sanal gezi müzeye eklenmiş ve ziyaretçilerin internet üzerinden sergi salonlarınıda izlemesine olanak sağlanmıştır[4]. Bu konudaki geliştirme ve güncelleme çalışmaları devam etmektedir.
Jeolojik tarihler ile ilgili bir kullanıcı arayüzü hazırlanmaktadır. Modül tamamlanınca hizmete sunulacaktır.
2020 yılı itibarı ile köklü bir değişikliğe gidilerek wordpress altyapısını kullanmaya başlamıştır. Ayrıca arttırılmış ve sanal gerçeklik uygulamaları üzerine projeler yürütülmektedir. Türkiyedeki birçok universite müzesi ile birlikte üniversite müzeleri platformunun sürekli bir destekleyicisidir.
Kaynakça
- "Arşivlenmiş kopya". 6 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2013.
- http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=Kxvv4AI3fAo
- Kıyak E., Yasar C., Altınoluk I., Ulugergerli E.,U., ve Çalık A., 2012. Uzaktan Eğitimde Sanal Egitim Olanakları: E-Müze Örneği : MERSEM-2012, Afyonkarahisar, Türkiye.
- "Arşivlenmiş kopya". 26 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2013.