Üçlü sayı sistemi

Üçlü sayı sistemi (Ternary /ˈtɜːrnəri/ ), sayıların 3 tabanında yazılmasıyla elde edilir. Dolayısıyla tüm sayılar 0, 1 ve 2 rakamları kullanılarak ifade edilirler.[1][2]

Diğer sayı sistemleriyle karşılaştırılması

Üçlü sayı sisteminin bir çarpım tablosu
×	1	2	10	11	12	20	21	22	100
1	1	2	10	11	12	20	21	22	100
2	2	11	20	22	101	110	112	121	200
10	10	20	100	110	120	200	210	220	1000
11	11	22	110	121	202	220	1001	1012	1100
12	12	101	120	202	221	1010	1022	1111	1200
20	20	110	200	220	1010	1100	1120	1210	2000
21	21	112	210	1001	1022	1120	1211	2002	2100
22	22	121	220	1012	1111	1210	2002	2101	2200
100	100	200	1000	1100	1200	2000	2100	2200	10000

Üçlü sayı sistemindeki tam sayıların gösterimi, ikili sayı sistemindeki gibi kısa sürede rahatsız edici derecede uzun olmaz. Mesela onlu sayı sistemindeki 365 ya da altılı sayı sistemindeki 1405 sayısı ikili sayı sisteminde 101101101 (dokuz basamaklı) ve üçlü sayı sisteminde 111112 (6 haneli) olarak karşılık gelir.

**Birden 3³ sayısına kadar sayı sistemlerinde gösterimi**
Ternary (üçlü sayı sistemi)	1	2	10	11	12	20	21	22	100
Binary (ikili sayı sistemi)	1	10	11	100	101	110	111	1000	1001
Senary (altılı sayı sistemi)	1	2	3	4	5	10	11	12	13
Onlu sayı sistemi	1	2	3	4	5	6	7	8	9

Ternary	101	102	110	111	112	120	121	122	200
Binary	1010	1011	1100	1101	1110	1111	10000	10001	10010
Senary	14	15	20	21	22	23	24	25	30
Onlu sayı sistemi	10	11	12	13	14	15	16	17	18

Ternary	201	202	210	211	212	220	221	222	1000
Binary	10011	10100	10101	10110	10111	11000	11001	11010	11011
Senary	31	32	33	34	35	40	41	42	43
Onlu sayı sistemi	19	20	21	22	23	24	25	26	27

**Üçlü sayı sisteminde üçün kuvvetleri**
Ternary	1	10	100	1000	10000
Binary	1	11	1001	11011	1010001
Senary	1	3	13	43	213
Onlu sayı sistemi	1	3	9	27	81
Kuvvet	3⁰	3¹	3²	3³	3⁴

Ternary	100000	1000000	10000000	100000000	1000000000
Binary	11110011	1011011001	100010001011	1100110100001	100110011100011
Senary	1043	3213	14043	50213	231043
Onlu sayı sistemi	243	729	2187	6561	19683
Kuvvet	3⁵	3⁶	3⁷	3⁸	3⁹

Kullanımı

1958 yılında Moskova Devlet Üniversitesi'nde üçlü sayı sistemi kullanan ve adı Setun olan bir bilgisayar ortaya atılmış olsa da geliştirilmesi durdurulmuştur[2][3][4].

Konuyla ilgili yayınlar

Hayes, Brian (Kasım-Aralık 2001). "Third base" (PDF). American Scientist. Sigma Xi, the Scientific Research Society. 89 (6): 490-494. doi:10.1511/2001.40.3268. 30 Ekim 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2020.

Kaynakça

"Sayı sistemi üçlü bir tablodur. Üçlü sayı sistemine nasıl tercüme edilir". tr.play-azlab.com. Erişim tarihi: 30 Aralık 2020.
"Sayı sistemindeki konumun ağırlığı. Sayı sistemi nedir? Ondalık sayı sistemi". bykm.ru. Erişim tarihi: 30 Aralık 2020.
"Bilgisayarlar Neden İkili Sayı Sistemi Kullanır?". Matematiksel. 12 Eylül 2020. Erişim tarihi: 30 Aralık 2020.
Impagliazzo, John; Proydakov, Eduard (6 Eylül 2011). Perspectives on Soviet and Russian Computing: First IFIP WG 9.7 Conference, SoRuCom 2006, Petrozavodsk, Russia, July 3—7, 2006, Revised Selected Papers. Springer. ISBN 978-3-64222816-2.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[1] "Sayı sistemi üçlü bir tablodur. Üçlü sayı sistemine nasıl tercüme edilir". tr.play-azlab.com. Erişim tarihi: 30 Aralık 2020.

[:0-2] "Sayı sistemindeki konumun ağırlığı. Sayı sistemi nedir? Ondalık sayı sistemi". bykm.ru. Erişim tarihi: 30 Aralık 2020.

[3] "Bilgisayarlar Neden İkili Sayı Sistemi Kullanır?". Matematiksel. 12 Eylül 2020. Erişim tarihi: 30 Aralık 2020.

[Impagliazzo_2006-4] Impagliazzo, John; Proydakov, Eduard (6 Eylül 2011). Perspectives on Soviet and Russian Computing: First IFIP WG 9.7 Conference, SoRuCom 2006, Petrozavodsk, Russia, July 3—7, 2006, Revised Selected Papers. Springer. ISBN 978-3-64222816-2.