Üvez (bitki)
Üvez (Sorbus), kışın yaprağını döken, farklı boylarda (3–25 m), gülgiller (Rosaceae) familyasına ait, çalı ya da orman ağacı türlerinin ortak adı.
| Üvez | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Sorbus aucuparia | ||||||||||||||
| Bilimsel sınıflandırma | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
|
Sorbus | ||||||||||||||
Mayıs-Haziran ayları arasında beyaz, ender olarak da pembe renkte çiçek açmaktadır. Meyveler yalancı meyve tipinde; küremsi, yumurtamsı ya da armut şeklindedir. Üvez cinsinin kuzey yarım kürenin değişik bölgelerinde yayılmış olan 80 den fazla türü, Türkiye'de ise 12 türü ve 17 taksonu bulunmaktadır.[1]
Sorbus sözcüğü Latince "Sorbum" sözcüğünden gelir ve "meyve" anlamı taşır. Anadolu' da üvez ismi sadece Sorbus domestica türü için kullanılır. Diğer üvez türlerinin yaygın adı "geyicek elması, geyik elması, kuş elması ya da kuş armutu" şeklindedir.[1]
Türkiye'de doğal olarak bulunan üvezlerin çoğunluğu; hem kuraklığa hem de hava kirliliğine dayanıklı türlerden oluşmaktadır. Çalı ve küçük ağaç görünümlü üvezler yüksek dağ kuşağında önemli bir erozyon kontrolü bitkisidir. Üvez ve özellikle akçaağaç yapraklı üvezin kerestesi çok değerlidir. Yaz aylarında çiçek açmalarından dolayı arıcılık açısından önemli bir bitkidir. Meyveleri insanlar ve kuşlar başta olmak üzere diğer canlılar tarafından yenilmektedir. Ayrıca meyve ve yaprakları modern ve alternatif tıpta çok amaçlı kullanılır.[1] Bu bitkiden Ruslar "ryabin cognac" adında geleneksel votka yapar.
Türkiye'deki türleri
- Sorbus domestica
- Kuş üvezi (Sorbus aucuparia)
- Sorbus roopiana
- Sorbus tamamschjanae
- Sorbus takhtajanii
- Sorbus percica
- Sorbus luristanica
- Sorbus caucasica
- Sorbus subfusca
- Sorbus kusnetzovii
- Sorbus umbellata
- Akçaağaç yapraklı üvez (Sorbus torminalis)
Resim galerisi
Kaynakça
 |
Wikimedia Commons'ta Sorbus ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |