İç Tlingitleri

İç Tlingitleri ya da İçbölge Tlingitleri (Tlingitçe Kanada imlâsıyla Dàkhka Khwân, Alaska imlâsıyla Daḵká Ḵwáan < daaḵká ḵwáan «iç sakinleri / inland-people»[1], Łingít ; İngilizce: Inland Tlingit, Inland Tlinkit, Interior Tlingit), Kanada'nın Yukon eyaletinin güneyinde Carcross ve Teslin yerleşimleriyle Britanya Kolumbiyası eyaletinin kuzeybatısındaki Atlin yerleşiminde yaşayan, Pasifik Kuzeybatısı Kızılderilileri kültür grubundan olan Kıyı Tlingitlerinin (Eilʼká Ḵwáan) aksine Subarktik Kızılderilileri kültür grubuna giren, anasoylu, önceleri animist ya da şamanist iken sonradan Hristiyan olan, Na-Dene halkları dil gubundan Kızılderili halkı. En yakın akrabaları dilce Na-Dene dillerini oluşturan Eyaklar ile G̱unanaa dedikleri Kanada Atabasklarıdır. 2012 yılı itibarıyla nüfusları 589 kişidir[2]. Diğer Kanada Kızılderilileri gibi İç Tlingitleri de yasal olarak Kızılderili rezervi adı verilen kamp benzeri toplama yerleşimlerde yaşamak zorundadırlar.

İç Tlingitleri
(Dàkhka Khwân, Łingít)

Önemli nüfusa sahip bölgeler
Diller
Tlingitçe, İngilizce
Din
Hristiyanlık, Animizm / Şamanizm

Kıyı Tlingitleri ile Tahltanlar arasında evlilik yapmışlardır[2].

Komşuları

İç Tlingitlerinin komşuları olarak, kuzeyde ve batıda Tagişler, doğuda Kaskalar, güney ve güneydoğuda Tahltanlar, güneybatıda Kıyı Tlingitleri bulunur[3].

Klanları

İç Tlingitleri 2 moiety (Raven moiety, Eagle Moiety) ve 5 clan olarak yapılanır:[2]

• Kukhhittan (Raven) clan
• Ishkitan (Frog) clan
• Yanyedi (Wolf) clan
• Deshitan (Beaver) clan
• Dakhlawedi (Eagle) clan

Kabileleri

İç Tlingit kabileleri (khwân = ḵwáan):

Ḵwáan	IPA	İngilizce çevirisi	Yerleşimleri	İngilizcedeki eski adları
Deisleen Ḵwáan	tesɬiːn qʰʷáːn	Big Sinew Tribe	Teslin	Teslin Tlingit, Teslin people, Inland Tlinkit
Áa Tlein Ḵwáan	ʔáː tɬʰeːn qʰʷáːn	Big Lake Tribe	Atlin	Taku River Tlingit, Inland Tlinkit

Kanada'da da yaşayan ve İç Tlingitlerine girmeyen Taku Tlingitleri (Tʼaaḵu Ḵwáan) ile İç Tlingitlerine giren Taku Nehri Tlingitlerini birbirine karıştırmamak gerekir

Günümüzdeki grupları

Kızılderili rezervi[4]	Hükûmet/band	Kabile Konseyi	Yerleşimler	Prov./ Terr.
Carcross 4	Carcross/Tagish First Nation		Carcross, Tagish (Tagişler ile birlikte)	YT
Nisutlin 14	Teslin Tlingit Council		Teslin	YT
Nisutlin Bay 15	Teslin Tlingit Council		Teslin	YT
Teslin Post 13	Teslin Tlingit Council		Teslin	YT
Alkhili 2	Taku River Tlingit[5]	Daak Ka Tlingit Nation	2 miles E of Fourth of July Bay, Atlin Lake, 3 miles NE of Atlin	BC
Atlin-Teslin Indian Cemetery 4	Taku River Tlingit	Daak Ka Tlingit Nation	E shore Atlin Lake, 1 mile S of Atlin	BC
Five Mile Point 3	Taku River Tlingit	Daak Ka Tlingit Nation	at Five Mile Point, E shore Atlin Lake, S of Atlin	BC
Jennings River 8	Taku River Tlingit	Daak Ka Tlingit Nation	E shore Teslin Lake at mouth of Jennings River	BC
McDonald Lake 1	Taku River Tlingit	Daak Ka Tlingit Nation	at N end of McDonald Lake, 12 miles NE of Atlin	BC
Silver Salmon Lake 7	Taku River Tlingit	Daak Ka Tlingit Nation	on Silver Salmon River at east end of Kuthai Lake, E of S end of Atlin Lake	BC
Taku 6	Taku River Tlingit	Daak Ka Tlingit Nation	at jct of Silver Salmon and Nakina Rivers, E of S end of Atlin Lake	BC
Teslin Lake 7	Taku River Tlingit	Daak Ka Tlingit Nation	at S end of Teslin Lake, west shore, north of Hudson's Bay Post	BC
Teslin Lake 9	Taku River Tlingit	Daak Ka Tlingit Nation	on W shore of Teslin Lake, at mouth of Gladys River	BC
Unnamed 10	Taku River Tlingit	Daak Ka Tlingit Nation	Atlin	BC

Dil

Dilleri Tlingitçenin Kuzey Tlingitçesi lehçesinin alt lehçesi olan İç Tlingitçesi olup asıl Tlingitçeden ayrı olarak Yukon Yerli Dil Merkezi imlâsıyla (YNLC orthography)[6] yazıya geçirilir[7].

e-mail	Alaska Kıyı Tlingit alfabesi (Coastal orthography)	Kanada İç Tlingit alfabesi (YNLC orthography)	IPA
a	a	a	[ʌ]
á	á	á	[ʌ́]
aa	aa	à	[a]
áa	áa	â	[á]
ch	ch	ch	[tʃʰ] ([tʃ])
ch'	ch'	ch'	[tʃʼ]
d	d	d	[t] ([d])
dl	dl	dł	[tɬ] ([dl])
dz	dz	dz	[ts] ([dz])
e	e	e	[ɛ]
é	é	é	[ɛ́]
ee	ee	ì	[i]
ée	ée	î	[í]
ei	ei	è	[e]
éi	éi	ê	[é]
g	g	g	[k] ([ɡ])
gw	gw	gw	[kʷ] ([ɡʷ])
gh	g̲	gh	[q] ([ɢ])
ghw	g̲w	ghw	[qʷ] ([ɢʷ])
h	h	h	[h]
i	i	i	[ɪ]
í	í	í	[ɪ́]
j	j	j	[tʃ] ([dʒ])
k	k	k	[kʰ]
kw	kw	kw	[kʷʰ]
k'	k'	k'	[kʼ]
k'w	k'w	k'w	[kʷʼ]
kh	k̲	kh	[qʰ]
khw	k̲w	khw	[qʷʰ]
kh'	k̲'	kh'	[qʼ]
kh'w	k̲'w	kh'w	[qʷʼ]
l	l	ł	[ɬ]
l'	l'	ł'	[ɬʼ]
(ll)	(l̲)	l	[l]
(m)	(m)	m	[m]
n	n	n	[n]
(o)	(o)	(o)	[o]
oo	oo	ù	[u]
óo	óo	û	[ú]
s	s	s	[s]
s'	s'	s'	[sʼ]
sh	sh	sh	[ʃ]
t	t	t	[tʰ]
t'	t'	t'	[tʼ]
tl	tl	tl	[tɬʰ]
tl'	tl'	tl'	[tɬʼ]
ts	ts	ts	[tsʰ]
ts'	ts'	ts'	[tsʼ]
u	u	u	[ʊ]
ú	ú	ú	[ʊ́]
w	w	w	[w]
x	x	x	[x]
xw	xw	xw	[xʷ]
x'	x'	x'	[xʼ]
x'w	x'w	x'w	[xʷʼ]
xh	x̲	xh	[χ]
xhw	x̲w	xhw	[χʷ]
xh'	x̲'	xh'	[χʼ]
xh'w	x̲'w	xh'w	[χʷʼ]
y	y	y	[j]
(ÿ)	(ÿ/y̲)	(ÿ)	[ɰ]
.	.	.	[ʔ]

Ayrıca bakınız

• Teslin Heritage Centre (Hà Kustîyi Dàkhka Khwân Hit)

Kaynakça

1. James A. Crippen (2010), Lingít Yoo X̱ʼatángi / A Grammar of the Tlingit Language
3. "Map of B.C. First Nations". 29 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012.
4. List of Reserves/Settlements/Villages 20 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. from Indian and Northern Affairs Canada Requires running a search by Reserve/Settlement/Village
5. "Complete list of Taku River Tlingit reserves". 18 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012.
6. James A. Crippen (2012), Tlingitology Seminar Lecture Notes, 1–11 May, 29 June 2012
7. Leer, Jeff; Hitch, Doug; Ritter, John (2001), Interior Tlingit noun dictionary: The dialects spoken by Tlingit elders of Carcross and Teslin, Yukon, and Atlin, British Columbia, Whitehorse, Yukon Territory: Yukon Native Language Centre, ISBN 1-55242-227-5