İngilizce

İngilizce (English , İngilizce telaffuz: [ˈɪŋɡlɪʃ]),[3] ilk olarak 5. yüzyılda İngiltere'de ortaya çıkmış, modern zamanlarda ise küresel bir lingua franca haline gelmiş Batı Cermen dili. İngilizce günümüzde Birleşik Krallık, Amerika Birleşik Devletleri, Karayipler, Avustralya, İrlanda, Kanada ve Yeni Zelanda'da yaşayan kişilerin çoğunluğunun anadilini oluşturmaktadır. İkinci dil ve resmî dil olarak dünya genelinde, özellikle İngiliz Milletler Topluluğu üyeleri ve çok sayıda uluslararası örgüt tarafından kullanılmaktadır.

İngilizce
English
Telaffuz /ˈɪŋɡlɪʃ/[1]
Bölge Britanya Adaları (kökenen)
Dünya çapı
Etnisite İngilizler
Konuşan sayısı 360–400 milyon  (2006)[2]
L2: y. 750 milyon;
yabancı dil olarak: 600–700 milyon[2]
Dil ailesi
Diyalektler
Eski İngilizce
Yazı sistemi
Resmî durumu
Resmî dil
Dil kodları
ISO 639-1 en
ISO 639-2 eng
ISO 639-3 eng
  •   İngilizce resmi veya fiili resmî dili ya da ulusal dil ve nüfusun çoğunluğu tarafından yerel olarak konuşulduğu ülkeler
  •   Resmi bir dil olduğu ülkeler ama anadili değil
Avrupa ülkeleri üzerinden İngilizce konuşulma oranı

Modern İngilizce, anadili farklı olan insanların konuştuğu ilk "küresel ortak dil" olarak tanımlanmaktadır.[4][5] İngilizce iletişim, bilim, ticaret, havacılık, eğlence, radyo ve diplomasi alanlarında egemen uluslararası yardımcı dildir.[6] Dilin Britanya Adaları'ndan öteye yayılarak benimsenmesinde, Britanya İmparatorluğu ile Amerika Birleşik Devletleri'nin II. Dünya Savaşı sonrasında artan ekonomik ve kültürel etkisi rol oynamıştır.

Sınıflandırma
500 yılında Batı Cermen dilleri

İngilizce, Hint-Avrupa dil ailesinin Cermen dilleri alt ailesinin bir üyesidir. Diğer Cermen dillerinden Almanca ve Felemenkçe ile birlikte bu alt ailenin batı koluna mensup olan dil, bu grup içerisinde Friz dilleri ile beraber Anglo-Friz dilleri grubuna bağlıdır. Modern İngilizce ve tarihi İngilizce formları ile İngilizce ile çok yakın bir ilişkide olan Scots (Kelt İskoççası ile karıştırılmamalıdır) İngiliz dilleri alt grubunu oluşturmaktadır.[7]

İzlandaca ve Faroece dillerinde olduğu gibi İngilizcenin bir ada grubunda konuşulmasının yarattığı izolasyon, dilin Kıta Avrupası'ndaki diğer Cermen dillerinden etkilenmesini engellemiş ve farklılaşmasına neden olmuştur. Modern İngilizce, en yakın akrabası olduğu Friz dilleri de dahil olmak üzere hiçbir Anakara Cermen dili ile karşılıklı anlaşılabilirlik göstermemektedir. Eski İngilizce ise Felemenkçe ve Frizce ile bazı güçlü benzerliklere sahiptir.[8]

İngilizce diğer Cermen dilleri ile birlikte ortak Proto Cermence dilinden türediği ve bazı temel özelliklerini diğer Cermen dilleri ile paylaştığı için bir Cermen dili olarak sınıflandırılmaktadır. Buna rağmen İngilizce konuşulan bölgeler çeşitli diğer halkların işgaline ve fethine uğradıkları için dil özellikle Norman Fransızcası ile Eski Norsça gibi dillerden büyük oranda etkilenmiştir.[9][10] Latince ve Grekçe de İngilizce üzerinde söz varlığı açısından yoğun etkilere sahiptir.

Tarihçe
İngilizce edebiyatın önemli örneklerinden Hamlet

Eski İngilizce
Ana madde: Eski İngilizce

İngilizcenin atası olacak dil, Kavimler Göçü ile yer değiştirmiş Cermen kavimlerinin Britanya Adaları'nda yaşayan Keltleri sürerek bu adalara yerleşmesi ile yayılmıştır. Dil, adını adaya yerleşen ve Saksonlarla karışan Angluslar olan Anglosaksonlardan almıştır. Bu kavimler dillerine "Anglik" demişlerdir.

Roma İmparatorluğu döneminde Britanya Adaları'na gönderilen rahipler, buraya İncil'in başlıca çevirilerinden birinin dili olan Latinceyi getirmiş ve uzun yıllar Latincenin etkisi baş göstermiştir.

Orta İngilizce
Ana madde: Orta İngilizce

İngilizce, güneyden gelen Fransızlaşmış bir halk olan Normanların istilaları ile "Normanca" denilen Fransız lehçesinin etkisi altında kalmıştır. Yönetici sınıf bu dili konuşurken köylü sınıfı olarak kabul edilen halk İngilizce konuşmaktaydı. 1066'da Hastings Savaşı'yla Fâtih William adaları ele geçirerek uzun yıllar boyunca Normancanın yerleşmesine sebep olmuştur. Normanların İngiltere'yi fethi, aynı zamanda İngiltere'nin son fethidir.

Modern İngilizce

İngilizce, günümüzde Amerika Birleşik Devletleri'nde, Birleşik Krallık'ta, Avustralya'da, Kanada'da, Güney Asya'nın bir bölümünde, Mısır'da ve Afrika'nın belirli kesimlerinde ana dil ya da ikinci dil olarak konuşulmaktadır.

İngilizce; Çince (Mandarin Çincesi) ve İspanyolcadan sonra ilk resmî dil olarak dünyanın en çok konuşulan üçüncü dilidir.

Coğrafi dağılım

İngilizce, dünya üzerinde anadil ve ikinci dil olarak toplamda 1,8 milyar insan tarafından konuşulur. Anadili İngilizce olanlar daha çok Amerika, Avustralya ve Büyük Britanya adalarında bulunmaktadır. Anadili İngilizce olanların en fazla olduğu yer Amerika Birleşik Devletleri'dir. Ayrıca Okyanusya'da da çok konuşulan bir dildir. Dünya üzerinde birçok ülkede resmî dil İngilizcedir.

Ülke Anadili İngilizce olanların sayısı Tablo (1997 verileri)
1 ABD330.093.143[11]
Anadili İngilizce olan insanların ülkelere göre dağılımı (1997 verileri)
2 Birleşik Krallık67.725.424[12]
3 Kanada37.575.811[13]
4 Avustralya24.140.800[14]
6 Güney Afrika6.487.403[15]
7 Yeni Zelanda5.462.000[16]
5 İrlanda4.830.000[12]
8 Singapur1.126.081[17]

Dünya dili olarak

İngilizce, dünyada resmî dil olarak en çok kullanılan 3. dil olmasına rağmen en çok kullanılan 1. dildir. Küresel olarak İngilizce iletişim dili olarak kabul edilir. Bu yüzden 1 milyarı aşkın kişi en basit seviyede de olsa İngilizce bilmektedir. Bununla birlikte İngilizce en fazla bilinen 2. dil olma özelliğini de kapsar. İngilizce dünyanın çoğu yerinde konuşulur.

İngilizce günümüzde uluslararası dil, iletişim dili veya dünya dili olarak adlandırılır ve birçok meslek için gereklilik haline gelmiştir. Resmî dil olmadığı pek çok ülkede yabancı dil olarak öğretilmektedir. Birleşmiş Milletler'in resmî dilidir. İngilizcenin hızla büyümesinin dünyada birçok dilin ölümüne neden olduğu ve dilsel çeşitliliği azalttığı iddia edilir; bununla birlikte İngilizcenin zamanla farklı diller üretme potansiyeline sahip olduğu da düşünülür.

Ayrıca bakınız

Kaynakça
  1. Oxford Learner's Dictionary 2015, Entry: English – Pronunciation.
  2. Crystal 2006, ss. 424–426.
  3. "English, a. and n." The Oxford English Dictionary. 2nd ed. 1989. OED Online. Oxford University Press. 6 September 2007 http://dictionary.oed.com/cgi/entry/50075365
  4. Global English: gift or curse? 5 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., URL erişim tarihi: 4 Nisan 2005.
  5. The Future of English? 19 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., David Graddol, The British Council, URL erişim tarihi: 15 Nisan 2007.
  6. The triumph of English 26 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The Economist, 20 Aralık 2001, URL erişim tarihi: 26 Mart 2007.
  7. Bammesberger 1992, ss. 29–30.
  8. Harbert 2007.
  9. Thomason & Kaufman 1988, ss. 264–265.
  10. Watts 2011, Chapter 4.
  11. U.S. Census Bureau, Statistical Abstract of the United States: 2003, Section 1 Population 28 Aralık 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., U.S. Census Bureau, Tablo 47.
  12. The Cambridge Encyclopedia of the English Language 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Second Edition, Crystal, David; Cambridge, UK: Cambridge University Press, 1995.
  13. Mother Tongue, 2001 Counts for Both Sexes, for Canada, Provinces and Territories - 20% Sample Data 16 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 2001 Sayımı, Statistics Canada.
  14. 6 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Main Language Spoken at Home.
  15. Census in Brief 9 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 15. sayfa (Tablo 2.5), 2001 Sayımı, Statistics South Africa.
  16. Languages spoken 29 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 2006 Sayımı, Statistics New Zealand.
  17. Native speakers aged 5 or more 10 Temmuz 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 2000 Sayımı
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.