İtalyan Usulü Boşanma

İtalyan Usulü Boşanma 1961 İtalya yapımı kara komedi filmidir. Özgün adı Divorzio all'italiana olan film İngilizce konuşulan ülkelerde Divorce, Italian Style adıyla gösterime girmiştir.

İtalyan Usulü Boşanma
Divorzio all'italiana
"İtalyan Usulü Boşanma" (Divorzio all'italiana) filminin özgün İtalyanca sinema afişi
Yönetmen	Pietro Germi
Yapımcı	Franco Cristaldi
Senarist	Pietro Germi Ennio De Concini Alfredo Giannetti
Oyuncular	Marcello Mastroianni Daniela Rocca Stefania Sandrelli Lando Buzzanca
Müzik	Carlo Rustichelli
Görüntü yönetmeni	Carlo Di Palma
Kurgu	Roberto Cinquini
Dağıtıcı	Embassy Pictures Corporation
Cinsi	Sinema filmi
Türü	Komedi
Renk	Siyah-beyaz
Yapım yılı	1961
Çıkış tarih(ler)i	20 Aralık 1961, İtalya Nisan 2001, İstanbul Film Festivali
Süre	105 dakika
Ülke	İtalya
Dil	İtalyanca
Diğer adları	İtalyan Usulü Boşanma (Türkiye) Divorce à l'italienne (Fransa) Divorce, Italian Style (ABD) Divorcio a la italiana (İspanya) Scheidung auf italienisch (Batı Almanya)

"İtalyan Usulü Boşanma", Türkiye'de Nisan 2001'de 20. ve Nisan 2005'te 24. Uluslararası İstanbul Film Festivali'nde gösterilmiştir. 2005'teki gösterim Pietro Germi'ye ayrılmış "Ustalar" bölümünde yapılmıştır.[1]

Sinema kariyerine 1945'te İtalyan Yeni Gerçekçiliği sinema akımının yükselişi sırasında başlayan ve toplumsal sorunlara eğildiği ilk filmleriyle, adı bu dönemin önemli yönetmenleri arasında geçen Pietro Germi'nin yönettiği "İtalyan Usulü Boşanma" onun satirik komedilere geçiş yaptığı bir sonraki dönemine ait bir filmdir. Bu ikinci dönemine ait filmlerinde Germi, İtalyan toplumunun, özellikle de feodal yapıdan tam kurtulamamış gelenekçi Sicilya insanının ahlâki ikiyüzlülüğünü eleştirir, cinsel sorunlarına eğilir. Bunu yaparken başvurduğu mizah İtalyan geleneksel tiyatro biçimi olan Commedia dell'Arte'den izler taşır.[2]

Önemi rollerinde Marcello Mastroianni, Daniela Rocca, Stefania Sandrelli ve Lando Buzzanca'nın oynadıkları bu kaba güldürüde de Germi, hem Sicilya'nın bağnaz ataerkil toplumunu, hem de bazı çarpıklıklar içeren İtalyan adalet ve hukuk sistemini taşlar (Örneğin o tarihte İtalya'da boşanmak yasaktır!).

Filmdeki zengin baron Fefè Cefalù (Marcello Mastroianni) da göz koyduğu genç yeğeni Angela (Stefania Sandrelli)'yla evlebilmek için kanunen boşanmanın yasak olduğu ülkede 'İtalyan usulü bir boşanma' ya başvuracaktır, yani sevmediği karısını ortadan kaldırmaya çalışacaktır. Alacağı cezanın çok az, hattâ göstermelik olması için de onu eski sevgilisiyle zina yapmaya teşvik ederek bastırmaya çalışacaktır.

Siyah beyaz görüntülerini Carlo Di Palma'nın çektiği filmin müziklerini Carlo Rustichelli bestelemiştir. Rustichelli, Pietro Germi'nin birçok filminin daha müziklerini yapmıştır. Senaryonun yazılmasında Pietro Germi'nin de katkısı olmuştur.

İtalya'da olduğu gibi uluslararası alanda da gişe rekorları kıran film "En iyi aktör" (Marcello Mastroianni) ve "en iyi yönetmen" dallarında Oscar ödülüne aday gösterildi, "en iyi senaryo" dalında bu ödülü kazandı. Cannes Film Festivali'nde Altın Palmiye'ye aday gösterildi ama "en iyi komedi filmi" ödülünü aldı. Aralarında Altın Küre ve BAFTA gibi ödüllerin de olduğu 6 ödül daha kazandı.[3]

Konusu

Konusu 1950'li yılların sonunda Sicilya'nın Agramonte adlı küçük bir kasabasında geçen film, baş kahramanının ağzından dış ses olarak anlatılır. Filmin baş kahramanı Don Ferdinando Cefalù (Marcello Mastroianni) kasabanın soylularından biridir. 18,000 nüfuslu bu kasabada binlerce işsiz ve okuma yazması olmayan insan vardır, ama buna karşılık muhteşem mimariye sahip 24 tane tarihi kilise bulunmaktadır. Mülklerinin büyük bir bölümünü satmak zorunda kalmış olan bu soylu aile eski zengin ve ihtişamlı günlerini gerilerde bırakmıştır. Fefè (Yakınları Don Ferdinando'yu bu adla çağırırlar) atadan kalan son mâlikaneyi amcası ve kalabalık ailesiyle paylaşmak durumundadır. Bütün bunlara rağmen yine de refah düzeyleri oldukça yüksektir.

Fefè mâlikanenin kendine ait bölümünde 12 yıllık karısı Rosalia (Daniela Rocca), bekâr kızkardeşi Agnese (Angela Cardile), hizmetçileri Sisina (Margherita Girelli), yaşlı annesi ve bunamış babası Don Gaetano (Odoardo Spadaro)'yla birlikte yaşar. Kızkardeşinin uzatmalı sözlüsü, cenaze levazımatçısının oğlu Rosario Mulé (Lando Buzzanca)'da eve sıklıkla gelir ve Agnese'le kırıştırırlarken sürekli olarak Fefè'ye yakalanırlar. Evin diğer bölümünde ise amcası Don Calagero (Ugo Torrente), karısı ve 17 yaşındaki kızı Angela (Stefania Sandrelli) oturmaktadır.

Fefè kendisine aşırı ilgi gösteren, cinsel istekleri hiç bitmeyen üstelik fazla da çekici olmayan karısı Rosalia'dan bıkmıştır (Rosalia'nın filmlerde karikatürize edilen Sicilyalı kadınlar gibi kaşları kalın ve bitişiktir, üstelik ince bıyıkları da vardır). Fefè'nin gözü amcasının genç ve çekici kızı Angela'dan başkasını görmez. Ailenin ve toplumun baskısından bunalmış (en ufak kuşkuda ailesi onurunu kırmak pahasına eve ebe çağırarak kızın bakire olup olmadığını kontrol ettirir) kız da Fefè'ye karşı ilgisiz değildir. Karısından ayrılıp yeni bir evlilik yapması İtalya'da o tarihte mümkün değildir, başta yasalar buna izin vermemektedir. Üstelik yasalar izin vermiş olsaydı bile Sicilya'nın ataerkil yapısı buna izin vermeyecekti. Fefè de sürekli olarak karısını öldürme hayalleri kurar, ama sadece hayal kurar, çünkü cinayetin cezası çok ağırdır.

Gazetedeki bir namus cinayeti haberi üzerine cinayet davasının görüldüğü mahkemeyi izlemeye giden ve sanığın çok az bir ceza aldığına şahit olan Fefè'nin aklına müthiş bir fikir gelir. sevmediği karısını ortadan kaldırdığında ortada zina gibi hafifletici bir sebep olursa alacağı ceza çok hafif, hatta göstermelik olacaktır. Birkaç yıl yatıp çıktıktan sonra da Angela'yla evlenmesi mümkün olabilecektir. Sık sık çıkartılan genel aflardan birine denk gelirse belki de hiç yatmıyacaktır. Yani boşanmanın yasak olduğu ülkede 'İtalyan usulü bir boşanma' (!) ya başvuracaktır. Ama tek sorun karısının kendisine çok sadık olmasıdır.

Bir gün aradığı fırsat ayağına gelir. Karısı Rosalia'nın çocukluk aşkı ressam Carmelo (Leopoldo Trieste) kiliselerin fresklerini onarmak üzere kasabaya gelmiştir. Fefè mâlikanenin de fresklerini elden geçirmesi için davet ettiği Carmelo'yla Rosalia'yı sık sık odada yalnız bırakır ve önceden odaya döşediği ses düzeneğiyle ikisinin seslerini delil oluşturabilmesi için teybe kaydeder. Uygun bir zamanda onları zina halinde bastıracak ve karısını tabancayla öldürecektir. Ancak karısı daha önce davranır ve Carmelo'yla kaçar. Bu Fefè için daha da iyi olmuştur. Sokakta herkesin alay konusu haline gelir, artık şahitleri çoğalmıştır. Kasaba ahalisinin gönderdiği 'boynuzlu' olduğunu ima eden taciz mektuplarını da muhtemel bir mahkeme için itinayla delil olarak biriktirmeye başlar. Kasaba onu adeta cinayet işlemeye teşvik etmektedir. Ortamın en olgunlaştığı anda da karısını öldürmeye gider ancak ressamın aldatılan karısı da oradadır. Her ikisi de vazifelerini yaparak eşlerini oracıkta öldürürler.

Fefè planladığı gibi 3 yıl yatar ve hapisten çıkınca da Angela'yla evlenir. Hem amacına erişmiş, hem de toplumun gözünde tekrar saygınlığını kazanmıştır. Yelkenli bir teknede mutlu bir yaşantıya başladıklarını düşündüğümüz anda Angela'nın teknenin dümencisiyle işi pişirmek üzere olduğunu görürüz.

Oyuncu kadrosu

Stefania Sandrelli ve Marcello Mastroianni "İtalyan Usulü Boşanma" nın bir sahnesinde.

Oyuncu	Rolü
Marcello Mastroianni	Ferdinando Cefalù
Daniela Rocca	Rosalia Cefalù
Stefania Sandrelli	Angela
Lando Buzzanca	Rosario Mulè
Leopoldo Trieste	Carmelo Patanè
Odoardo Spadaro	Don Gaetano Cefalù
Margherita Girelli	Sisina
Angela Cardile	Agnese
Pietro Tordi	Dava Vekili De Marzi
Ugo Torrente	Don Calogero
Antonio Acqua	Rahip
Bianca Castagnetta	Donna Matilde Cefalù

Kaynakça

1. "20. Uluslararası İstanbul Film Festivali". iksv.org. Erişim tarihi: 5 Ocak 2010.
2. Dorsay, Atilla (1985). Sinemayı Sanat Yapanlar. Varlık Yayınları. ss. sayfa 39.
3. "Divorzio all'italiana (1961)/awards" (İngilizce). IMDb. 18 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2010.

Dış bağlantılar

• IMDb'de Divorzio all'italiana
• allmovie.com'da "Divorce, Italian Style"