İyot siyanür

Siyanojen iyodür veya iyot siyanür (ICN), iyot ve siyanür grubundan oluşan bir psödohalojendir. Nispeten uçucu ve oldukça toksik bir inorganik bileşiktir. Hidrojen siyanür oluşturmak üzere suyla yavaşça reaksiyona giren beyaz kristaller halinde ortaya çıkar.[1][2][3]

Sentezi

Siyanojen iyodür, I2 ve siyanürün birleştirilmesiyle elde edilir, en yaygın olarak sodyum siyanürün buz soğukluğunda su içerisinde birleştirilmesiyle hazırlanır. Ürün eter ile ekstre edilir.[1][3][3]

I2 + NaCN → NaI + ICN

Uygulamaları

Siyanojen iyodür, tahnitçilikte koruyucu olarak kullanılmıştır.[4][5] Genel olarak, siyanojen iyodür, tüm alt yaşam formlarını yok etmek için kullanılır.[5]

Tarihçe

Siyanojen iyodür ilk olarak 1824 yılında Fransız kimyager Georges-Simon Serullas (1774-1832) tarafından sentezlendi.[6]

Siyanojen iyodür, 1930'lardan önce ticari olarak satılan iyottaki safsızlıklardan biri olarak kabul edildi.

Tehlikeleri

Siyanojen iyodür solunması veya yutulması halinde toksiktir ve cilt yoluyla emildiğinde veya yutulduğunda ölümcül olabilir. Siyanojen iyodür konvülsiyonlara, felce ve solunum yetmezliğinden ölüme neden olabilir. Güçlü bir tahriş edicidir ve temas halinde göz ve cilt yanmalarına neden olabilir. Eğer siyanojen iyodür tamamen ayrışmaya uğrayacak kadar ısıtılırsa toksik azot oksit, siyanür ve iyodür dumanı açığa çıkarabilir. Yangın, zehirli gazın salınmasına neden olabilir. Siyanojen iyodür asitler, bazlar, amonyak, alkoller ve ısıtmayla temas ettiğinde ayrışır. ICN, hidrojen siyanür üretmek için su veya karbon dioksit ile yavaş yavaş reaksiyona girer.[5][7][8][9]

ABD Acil Durum Planlama ve Topluluk Bilme Hakkı Yasası'nın (42 USC 11002) 302. Maddesinde tanımlandığı üzere ABD'de son derece tehlikeli bir madde olarak sınıflandırılmıştır ve üreten, depolayan, veya önemli miktarlarda kullanan tesisler katı raporlama şartlarına tabidir.[10]

Piridin içindeki çözeltiler

Piridin içindeki siyanojen iyodür çözeltileri elektrik akımını iletir. Piridin içindeki ICN'nin seyreltik çözeltileri ilk başta renksizdir, ancak durduktan sonra sırasıyla sarı, turuncu, kırmızı-kahverengi ve koyu kırmızı-kahverengi olur. Bu etki, iletkenlikteki bir değişimden kaynaklanır ve bu da bir elektrolit oluşumundan kaynaklanır. ICN'nin elektrik iletkenliği iyot-piridin çözeltileriyle karşılaştırıldığında, ICN'de elektrolit oluşumu çok daha yavaş ilerler. Sonuçlar, siyanitlerin, piridin içerisinde iyodürlerden çok daha zayıf tuzlar olduğunu doğrulamaktadır, ancak siyanojen iyodür çözeltileri piridin içinde çözülebilmektedir, ancak zamanla artan ve elektriksel iletkenliği olan çözeltiler vererek, maksimum değerler ortaya çıkmaktadır.[11]

Dış bağlantılar

Kaynakça
  1. Bak, B.; Hillebert, A. (1952). "CYANOGEN IODIDE" Organic Syntheses 32:29; Collective Volume, 4, p. 207
  2. Langlois, M. (1860). "CYANOGÈNE Action de l'iode sur une solution concentrée de cyanure de potassium". Comptes Rendus. 51: 29.
  3. Langlois, M. (1860). "Ueber die Einwirkung des Jods auf concentrirte Cyankaliumlösung". Annalen der Chemie und Pharmacie. 116 (3): 288. doi:10.1002/jlac.18601160303
  4. "Cyanogen halide". Encyclopædia Britannica (online). Encyclopædia Britannica Inc. 2012. Retrieved 2012-04-12.
  5. Pohanish, R. P. (2011). "Cyanogen iodide". Sittig’s Handbook of Toxic and Hazardous Chemicals and Carcinogens (6th ed.). Elsevier. p. 808. ISBN 978-1-4377-7869-4.
  6. Serullas (1824). "Nouveau composé d'iode, d'azote et de charbon ou cyanure d'iode" [New compound of iodine, nitrogen, and carbon, or cyanide of iodine]. Annales de Chimie et de Physique. 2nd series (in French). 27: 184–195.
  7. "Iodine cyanide - Compound Summary (CID 10478)". PubChem. NIH.
  8. "Iodine Cyanide; International Chemical Safety Card No. 0662 (U.S. National Version)". National Institute for Occupational Safety and Health, Centers for Disease Control and Prevention. 2005. Retrieved 2012-04-12.
  9. "Cyanogen Iodide". ChemicalBook.
  10. "40 C.F.R.: Appendix A to Part 355—The List of Extremely Hazardous Substances and Their Threshold Planning Quantities 25 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi." (PDF) (July 1, 2008 ed.). Government Printing Office. Retrieved October 29, 2011.
  11. Audrieth, L. F.; Birr, E. J. (1933). "Anomalous Electrolytes. I. The Electrical Conductivity of Solutions of Iodine and Cyanogen Iodide in Pyridine". Journal of the American Chemical Society. 55 (2): 668–673. doi:10.1021/ja01329a030
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.