Ad hoc hipotez

Bilimde ve felsefede, bir teoriyi yanlışlanmaktan kurtarmak için teoriye eklenen hipoteze ad hoc hipotez adı verilir. Ad hoc hipotezler genellikle bir teorinin modifiye edilmemiş hali tarafından beklenmeyen anomalilerin yerini doldurmak için kullanılır.

Perilere inanmak isteyen bir kişi, ad hoc hipotezleri kullanarak haksız çıkarılmaktan kaçınabilir (örneğin perilerin görünmez olduğunu veya amaçlarının anlaşılmaz olduğunu ekleyerek).

Bilimsel topluluktaki rolü

Bilim insanları genellikle sıkça yapılan ve desteksiz olan düzenlemelerin ayakta tuttuğu teorilere şüpheyle bakarlar çünkü bir teorisyenin teorisine ekleyebileceği ad hoc hipotezlerin sayısında bir sınırlama yoktur. Böylece teori gittikçe daha karmaşık hale gelse de hiçbir zaman yanlışlanamaz ve bu durum teorinin öngörü gücünün azalmasına yol açar.[1] Ad hoc hipotezler genellikle sözdebilimsel konuları karakterize eder.[2]

Ad hoc hipotezlerin yanlış olduğu kesin olarak söylenemez; bazı durumlar teoride küçük değişiklikleri gerektirir. Örneğin, Albert Einstein'ın statik bir evreni olanaklı kılması için genel göreliliğe kozmolojik sabiti eklemesi bir ad hoc hipotez örneğidir. Einstein daha sonra bu hipotezini "en büyük hatam" olarak anacak olsa da, hipotez sonraları karanlık enerjiye dair teorilerin karşılığı olarak görülmüştür.[3]

Doğal olarak, bazı bilgi boşlukları ve hatta bir teori ile çelişen bazı gözlemler, araştırma devam ederken geçici olarak tolere edilmelidir. Bilimde ad hoc hipotezlerin etkisini azaltmak için, yaygın pratikte yanlışlanabilirlik prensibi kullanılır. Yanlışlanabilirlik, bilim adamlarının daha önce önemsenmemiş çelişen gözlemlerin ve ad hoc hipotezlerin sayısı arttıkça bir teoriyi reddetmeye daha yatkın olmaları durumunu ifade eder.

Ayrıca bakınız

Kaynakça
  1. Stanovich, Keith E. (2007). How to Think Straight About Psychology. Boston: Pearson Education. Sayfalar: 19-33
  2. Carroll, Robert T. "Ad hoc hypothesis." The Skeptic's Dictionary 27 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. 22 Haziran 2008.
  3. Texas A&M University. "Einstein's Biggest Blunder? Dark Energy May Be Consistent With Cosmological Constant" 29 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. ScienceDaily 28 Kasım 2007. 22 Haziran 2008.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.