Alberto Giacometti

Alberto Giacometti (d. 10 Ekim 1901 – ö. 11 Ocak 1966) Paris Ekolü'ne dahil olan İsviçre asıllı heykeltıraş, ressam, resim çizimcisi ve estamp hazırlayıcısı. Alberto Giacometti Ekim 1901'de İsviçre'nin İtalyanca konuşulan bölgesinde doğmuştur. Babası tanınmış bir post-empresyonizm akımına bağlı bir ressamdı. Alberto ailenin dört çocuğundan en büyüğü idi; diğer kendinden küçük kardeşi Diego ile hayatında her zaman çok yakın olmuştur ve diğer bir kardeşi ise bir mimardır. Alberto çocukluğundan beri sanata büyük ilgi göstermiştir. Alberto sanat öğrenimini İsviçre'de Genevre Güzel Sanatlar Okulu'nda yapmakla beraber önemli çalışmalarını Paris'te yapmış ve burada gelişen önemli sanat akımları olan Sürrealizm, Ekpresyonizm, Kübizm, Formalizm akımlarında önemli katkılarda bulunmuştur.

Alberto Giacometti
Alberto Giacometti, etching by Jan Hladík (2002)
Genel bilgiler
Doğum 10 Ekim 1901(1901-10-10)
Ölüm 1 Ocak 1966 (64 yaşında)
Chur, Graubünden, Isvicre
Uyruk İsviçre
Ebeveyni Giovanni Giacometti
Alanı Heykeltıraş, ressam, resim çizimcisi ve estamp hazırlayıcısı
Sanat eğitimi Güzel Sanatlar Okulu, Genevre
Katıldığı akımlar Surrealizm, Ekpresyonizm, Kübizm, Formalizm
Ödüller
1961 Pittsburgh International Heykelcilik için Birincilik Ödülü
1962 Venedik Biennale'de Heykel için Büyük Ödül
1964 "Guggenheim Uluslararası Resim Ödülü"

Yaşamı

Sanatını geliştirme yılları

Giacometti Isvicre'de İtalya siniri yakinda İtalyanca konusulan bir bölgede bulunan Stampa sehrinin Borgonova adli bir koyunde dogmustur. Babasi, Giovanni Giacometti, Isvicre'de adi iyi bilinen bir Post-empronisyonist ekole bagli ressamdi. Giacometti daha kucuk yasta sanatla mesgul olmaya basladı; çizgi resim, tablo resim ve heykel ile ugrasmaya cok erkenden basladı. 1919-1920'de Genevre'de Guzel Sanatlar Okulu'nda sanat egitimi aldı ve sanat egitimine 1910-1921'de İtalya'da devam etti. 1922'de sanat egitimine devam etmek için Paris'e gitti. Once sanatçı Archipenko'nun studyosuna devam etti. Sonra 5 yıl suren bir donem için heykeltiras Auguste Rodin'in bir çalışma arkadası olan heykeltıras Antoine Bourdelle'in atölye asistanligini yapti.

İlk tek kisilik sergisini 1927'de Zurih'de Galerie Aktuaryus'te yapti. Bourdelle'in atölye asistanı iken Giacometti kubizm ve gerçeküstücüluk akımlarına uyarak eserler hazırladı. Sanat hayatında bu doneminde cok siddetli huzursuzluk duyma krizleri geçirerek sanatinin seklini degiştirerek polikrom heykeller, kafesler, erotik kinetik nesneler, hemen hemen abstre nesneler ve diğer stiller denemelerine girişti. 1930-1935 arasinda Gerçeküstücülük akımına dahil oldu ve "gerçeküstücü" heykeltıraşların basta geleni olarak sayılmaya basladı. Bu sirada Paris Ekolu'nun diğer ünlü sanatçı üyelerinden Joan Miro, Pablo Picasso ve Balthus ile yakın sanat ve şahsi arkadaslıkları kurdu.

1934-1935'te stilini yeniden degistirerek heykelerini yeni insan modeller kullanarak yapmaya basladı. Fakat yaptığı heykellerin boyutu gittikçe küçülmeye basladı ve heykelleri o kadar küçüldü ki nerede ise heykel olma niteligini kaybetti. 1938 ve 1939 da Giacometti heykelerinin konusunu insan büstüne dönüştürdü ve modelin bakisina konsantre etti. Ikinci Dunya Savasi'nda yine ülkesi Isvicre'ye gitti ve 1941-1945'te Genevre'de yasadi. Savastan sonra tekrar Paris;e dondu. Giacometti 1935 ile 1945 arasında hiçbir sergiye katılmamistir. 1961'de ABD "Pittsbourgh International Heykelcilik Birinci Ödülğ" verildi. 1962'de Giacometti "Venedik Biennale"'de "Heykelcilik için Büyük Ödul"e layık görüldü. 1964'te "Resim için Guggenheim International Odulu" verildi. Bu oduller ona uluslararasi ün getirdi. Bu yillarda Giacometti'nin eserleri için cok sayıda Avrupa sehirlerinde buyuk sahsi sergilerde gosterildi. Bu uluslarasi populeritesine dayanarak sagligi pek iyi olmamkla beraber 1965'te Atlantiki gecerek New York Museum of Modern Art'daki sergiden basliyarak diğer buyuk ABD sehirleiunde kendi eserleri için acilan sergilere sahsen katildi.

Bu enternasyonal un kazanmasina ve eserleri sanat piyasalarinda cok talepde olmakla beraber Giacometti yaptigi model heykelleri hemen bitirip satmayip tekrar tekrar geri donerek yenislestirip degistirmekle hatta tahrip edip atmakla ugrasmaktaydi. Giacometti bu arada eserlerinin fotolarini ve baski kopyalarini sinirli bir sekilde yayinlamaya basladi. Bu sinirli baskilar en onemli eserlerini acikca gostermekte ve her edisyon 30 taneden fazla basilmamistir ve 1970'te bile bu eserler sanat piyasasinda cok nadir bulunur olmuştur. En son eseri olarak "Paris sans fin (Sonsuz Paris)" adi altinda basilan kitaba metni sagladi ve bilip yasamis oldugu yerler hakkindaki hatiralara dayanan 150 tasbaski imaj ihtiva etmekteydi.

Giacometti 1966'da Isvicre'de Chur sehrindeki Kantonsspital'da kalp hastalığında yataina veda etti ve ailesinin mezzarlariu bulunan doğum koyu Borgonovo mezarligina gomuldu.

2007'de Giacometti'nin dul karisinin mirasinin idarecisi olan Fransiz Disisleri Bakani "Roland Dumas" miras olarak kalan Giacometti eserlerini varislere bildirmeden gizlice bir sanat eseri saticisi, Jacques Tajana'a satmasi dolayisiyla yargilandi ve her ikisi de suclu bulunarak varislerin Vakfina buyuk bir meblag (€850,000) odeme yapma cezasi verildiler.[1]

Değerlendirme

Giacometti "Gerçeküstücü Akimi"'na ana katkida bulunan sanatcidir. Buna ragmen eserelerini siniflandirip degerlendirmek gayet zordur. Bazi kritikler bu eserleri formalist olarak gormekte; diğerleri ayni eserleri ekspresyonist ve hatta "hisler bloku" ifade eden eserler olarak gormektedirler. Gerçeküstücü sanat grubundan ayrildiktan sonra modele dayanan heykeller yaptigini aciklamakla beraber, yaptigi bir eser dogayi aynen aksetirmeyi hedef almamaktadir ve ortaya cikardigi eser eserin dayandigi modele Giacometti'nin hissi duygularinin ne oldugunu ifade eden bir nesne olmaktadir. Modelinin heykelini kendinin modeli her turlu hisleriyle nasil gordugunu herkese gostermek için hazirlamistir. Insan figurun oldugu gibi degil heykelcinin bu modelin yaptigi golgesini sanatcinin gordugu gibi yapıldığını ifade etmiştir. Diğer taraftan eserleri kendine nasil baktigini kendini nasil hisedip gordugunu ifade etmektedir.

Amerikan felsefecisi William Barrett yazdigi bir eserde [2] Giacometti'nin figurlerinin 20. yuzyildaki modernizm ve ekzistantiyalizm felsefi goruslerinin modern hayatin giderek daha anlamsiz ve bos oldugunu aksettirdigini bildirmekte ve "Gunumuzun butun heykelleri, ayni gecmisteki heykeller gibi, bir gun parcalanip kaybolup gideceklerdir.... Bunun için kisinin eserini bu en kucuk koseye girebilecek sekilde yapmasi ve cisminin her zerresini hayatla doldurmasi gerekmektedir demektedir.

Seçkin eserleri

Heykelleri
  • Torse (Gövde), 1925
  • Femme cuillère (Dişi kaşık), 1926
  • Le Couple (Cift), 1926
  • Composition cubiste. Homme (Kübist kompozisyon. Erkek), 1927, bronz[3]
  • Tête qui contemple (Düşünen büst), 1927
  • Femme couchée qui rêve (Rüya gören yatan kadın), 1929
  • Homme et femme (Erkek ve kadın) », 1929
  • L’Heure des traces (Zaman izleri) veya La Boule suspendue (Asılmış toplar), 1931
  • Projet pour un couloir (Bir renk için proje), 1931
  • Cage (Kafes), 1931
  • Objet désagréable à jeter (Atılacak nahoş nesneler), 1931
  • Pointe à l’œil (Göze nokta), 1932
  • On ne joue plus (Artık oynamıyorum), 1932
  • Femme égorgée (Katledilmiş kadın) , 1932
  • Main prise (Yapılmış el), 1932
  • Table surréaliste (Surrealist el), 1933
  • Le Palais à quatre heures du matin (Sabah saat dörtte saray), 1933
  • Fleur en danger (Tehlikede olan çiçek), 1933
  • L’Objet invisible (Görünmez nesne) veya Mains tenant le vide (Boş ellerin tutulması), 1934
  • La Femme qui marche (Yürüyen kadın), 1934
  • Nuit (Gece), 1946
  • L’Homme agtu doigt (Parmağıyla adam), 1947
  • Le Nez (Burun), 1947
  • Tête sur tige (Kök üstünde büst), 1947
  • Homme qui marche (Yürüyen adam), 1947
  • Grande figure (Büyük figür), 1949
  • La Place de la cité (Şehirde bir yer), 1949
  • Le Chariot (Araba), 1950
  • Le Chien (Köpek), 1951
  • Le Chat (Kedi), 1951
  • Tête de Diego sur socle (Kaide üstünde Diego'nun büstü), 1953
  • Femme debout (Ayakta figür), 1953, Kahverengi patine edilmiş bronz, imzalanmış ve numara verilmiş.
  • Le Petit Lustre (Küçük avize) figurinlerle, 1950 yilları
  • Bust of Diego, 1954
  • Femmes de Venise (Venedik'te kadınlar), 1956
  • Grande femme IV (Büyük cüsseli kadın IV), 1960
  • Grandes figures II et III (Büyük figürler II ve III), 1960
  • Homme qui marche, 1960 ; UNESCO Sarayı, Paris, Fransa
  • Arbre (Agaç), Samuel Beckett'in "Godot'yu beklerken" oyunu için mizansen, 1961

Resimleri
  • Auto-portrait (Kendi portresi), 1921
  • Le Couple (Çift), 1926
  • La Mère de l’artiste (Sanatçının annesi), 1937
  • Pomme sur un buffet (Büfe üzerindeki elma), 1937
  • Stehende Figur (Ayaktaki figür), 1947
  • La rue (Sokak), 1952
  • Paysage à Stampa (Stampa peyzaji), 1952
  • Diego in a Plaid Shirt (Gömlekli Diego), 1954
  • Rue d'Alésia, 1954
  • Annette dans le studio (Annette stüdyoda), 1954
  • Yanaihara, 1958
  • Annette, 1962
  • Jean Genet
  • Michel Leiris

Dipnotlar
  1. Conviction Upheld Against Former French FM in Giacometti Fraud, 10 Mayıs 2007, erişim tarihi: 16 Nisan 2008 Tarih değerini gözden geçirin: Tarih ve yıl parametreleri birlikte kullanılmamalı (yardım)
  2. William Barrett, (1923) Irrational Man: A Study in Existential Philosophy
  3. "Beaux-Arts magazine" Sayi 70, Temmuz-Agustos 1989, say.5

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.