Alpamış

Alpamış (Kazakça: Алпамыс / Alpamıs, Özbekçe: Alpomish / Алпомиш, Başkurtça: Алпамыша, Rusça: Алпамыш, Azerice: Alpamış, Tatarca: Алпамша, Altayca: Алып Манаш) - Türk ve Altay mitolojilerinde söylencesel kahraman. "Alpamsı Han" olarak da bilnir.

Özellikleri

Bilinmeyen diyarlara yolculuklar yapmıştır. Masal yaratıklarıyla savaşmıştır. Anasının karnında 12 ay kalmıştır. Yedi günde yedi yaşına gelmiştir. Atının adı Şubar (Bayşubar)’dır. Ulu bir ağacın tepesindeki dev kuşun yavrularını Ejderhadan (veya yılandan) kurtarır. Aya gidip gelir. Ateş kendisini yakmaz. Demir Ev’de hapis kalır. Kendisini hapseden Hakan’ın kızı tarafından kurtarılır.[1] Döndüğünde nişanlısının evlendirildiğini görüp çoban kılığına girer ve yanına yaklaşarak gerçeği öğrenir. Sonunda nişanlısına (Barçın /Gülbarşın)[2] kavuşur. Türk masal motiflerinin pek çoğunu bünyesinde barındıran bir öykünün kahramanıdır.

Etimoloji

(Al) kökünden türemiştir. Alp sözcüğünden gelir. Yiğitlik, kahramanlık anlamlarını taşır. Alba sözcüğü Moğolcada görev anlamına gelir[3] ve bu mana ile de bağlantılı olabilir. Bu açıdan bakıldığında kendisine ilahi bir görev verilmiş kişi olarak ele alınabilir.

Dipnotlar
  1. Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011 (OTRS: CC BY-SA 3.0) 27 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  2. Rinchindorji. "Mongolian-Turkic Epics: Typological Formation and Development" (Page-387) (İngilizce)
  3. Mongolian Dictionary, Andras Rajki, ("alba") 16 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.