Amirani

Amirani veya Amiran (Gürcüce: ამირანი) Yunan mitolojisindeki Prometheus'a benzeyen, Gürcü destanındaki kültürel kahramandır. Mitin çeşitli versiyonları, mitin değişim geçirdiği süre boyunca ortaya çıkmıştır. Efsane ise olarak MÖ 3.000-2.000 yılları arasında, Demir Çağı'nın başlarında, Faal akıl mitinde yer almıştır. Amirani, insanlara metalin kullanılışını anlatarak Tanrı'ya meydan okur. Sonrasında Prometheus gibi, Kafkasya'da lanetli köpeği Kurşa ile birlikte Tanrı tarafından cezalandırılıp zincirlenir. Prometheus mitine benzer şekilde, kartal gün içinde Amirani'nin karaciğerini yer, ama karaciğer, kartalın yeniden karaciğeri yemesi için her gece kendini iyileştirir.

Gürcistan'daki Amirani anıtı.

Tarihi

Amirani, Kafkas avcılık tanrıçası Dali'nin oğludur. Ancak rahimden erken çıkarılır ve avcı Sulkalmah ve eşi Darecan tarafından, çiftin gerçek oğulları Badri ve Usup ile birlikte yetiştirilir. Üç kardeş kötü ruhlarla karşı savaşırlar ve üç başlı devi yenerler. Amirani, ejderhalara karşı savaşırdı ve bir gün siyah bir ejderha tarafından yutuldu. Amirani, ejderhanın karnını keserek dışarı çıktı. Amirani ve kardeşleri gelin arayışındayken ölümlü kardeşleri kötü ruhlar tarafından öldürüldü. Bunu öğrenen Amirani, intihar girişiminde bulundu, ancak intihar ettikten sonra yeniden canlandı. Daha sonra Amirani gelin arayışından vazgeçti ve en yüksek Tanrı Ghmerti (Gürcüce Tanrı kelimesi) tarafından güçlendirildi. Sonrasında başka bir devi ve tanrının kendisini (Ghmerti) alt etti. Bu küstahlık karşısında Tanrı onu cezalandırdı: önce Amirani'yi dünyanın merkezine uzanan bir direğe sabitledi; sonra, Amirani'yi dağ geçidinin altında zincirlere bağlayarak gömdü, bu da Amirani'nin üzerinde mağara benzeri bir kubbe oluşturdu. Her sene bir gece, zincirlere bağlı ve havada asılı duran Amirani'yi diriltmek için dağ açılır ve birileri Amirani'yi kurtarmayı dener ama başaramaz. Sonrasında dağ, bir kadının çok fazla konuşması sonucu tekrar kapanır.

Kaynakça

• Shorena Kurtsikidze & Vakhtang Chikovani, Ethnography and Folklore of the Georgia-Chechnya Border: Images, Customs, Myths & Folk Tales of the Peripheries, Munich: Lincom Europa, 2008.