Ani Tehlike (film)
Ani Tehlike[1], 1965 İngiltere yapımı casus gerilim filmdir. Özgün adı The Ipcress File olan ve zihin kontrolüyle ilgili bu filmin özgün adı Ipcress dosyası anlamına gelmektedir. Buradaki IPCRESS kelimesinin açılımı "Induction of Psycho-neuroses by Conditioned Reflex under strESS" tir ve Baskı Altında Şartlı Refleksle Psikonevrozların Tetiklenmesi olarak Türkçeye çevrilebilir. Bu, filmde gösterilen bir psikiyatri kitabının adıdır.
| Ani Tehlike | |
|---|---|
| The Ipcress File | |
 "Ani Tehlike" (The Ipcress File) filminin ABD'de basılmış bir sinema afişi. | |
| Yönetmen | Sidney J. Furie |
| Yapımcı | Harry Saltzman |
| Senarist |
W.H. Canaway James Doran Len Deighton (roman) |
| Oyuncular |
Michael Caine Nigel Green Sue Lloyd Guy Doleman Gordon Jackson |
| Müzik | John Barry |
| Görüntü yönetmeni | Otto Heller |
| Kurgu | Peter R. Hunt |
| Stüdyo | The Rank Organisation |
| Dağıtıcı | Universal Pictures |
| Cinsi | Sinema filmi |
| Türü | Gerilim, casusluk |
| Renk | Renkli |
| Yapım yılı | 1965 |
| Çıkış tarih(ler)i | Mart 1965, İngiltere |
| Süre | 109 dakika |
| Ülke |
 İngiltere |
| Dil | İngilizce |
| Diğer adları |
Ani Tehlike (Türkiye) Ipcress - danger immédiat (Fransa) Ipcress (İtalya) Ipcress (İspanya) IPCRESS - Top Secret (Batı Almanya) Ipcress - Streng Geheim (Batı Almanya) Len Deighton's The Ipcress File (uzun ad) |
Senaryosunu W.H. Canaway ve James Doran'in Len Deighton'ın 1962 yılında yayımladığı aynı adlı romanından uyarlayıp yazdıkları filmi, titiz biçimciliğiyle tanınan Kanada kökenli İngiliz yönetmen Sidney J. Furie yönetmiş, başlıca rollerinde Michael Caine, Nigel Green, Sue Lloyd, Guy Doleman ve Gordon Jackson oynamışlardır. Hemen hemen kendisine önerilen her rolü kabul etmesiyle tanınan verimli İngiliz aktör Michael Caine'in (Şimdiye kadar 140'ın üzerinde filmde oynamıştır[2]) casus "Harry Palmer"ı canlandırdığı ilk film "Ani Tehlike" olmuştur. Caine daha sonra 4 filmde daha "Harry Palmer" rolünü üstlenmeyi sürdürecektir. Sidney Furie ise bu filmindeki başarılı anlatım tarzıyla Hollywood'un dikkatini çekmiş ve orada film yapmaya devam etmiştir.
Görüntülerini Otto Heller'ın çektiği filmin müziğini John Barry yapmış, yapımcılığını ise The Rank Organisation adına Harry Saltzman üstlenmiştir.
Filmde küçük zevkleri olan disiplinsiz ve alaycı Londralı bir karşı casusluk ajanının (Michael Caine) bir yandan kendi örgütünün iç bürokrasisi ile boğuşurken diğer yandan da İngiliz bilim adamlarını kaçırıp beyinlerini yıkayan bir örgütün açığa çıkartılmasıyla görevlendirilmesi anlatılmaktadır.
Filmin uyarlandığı roman
Filmin uyarlandığı aynı adlı romanın yazarı İngiliz Len Deighton aynı zamanda bir askeri tarihçi ve yemek kitapları yazarıdır, casusluğunun yanı sıra bir gurme de sayılan filmin kahramanı Harry Palmer (Michael Caine)'ın mutfağında da bu tariflerden bazılarına rastlanır. Üstelik Deighton film setine gelerek Caine'e mutfakta nasıl davranacağıyla ilgili bazı taktikler de vermiştir.[3] Roman Türkiye'de 1965 yılında Gülten Suveren'in çevirisiyle Altın Kitaplar tarafından filmin de Türkiye'deki adı olan Ani Tehlike adıyla yayımlandı.
Romanda romanın kahramanının bir ismi yokken filmin kahramanına Harry Palmer adı verilmiştir.
"Harry Palmer" karakteri
Filmde Michael Caine tarafından canlandırılan Harry Palmer karakteri, o tarihte çok popüler olan James Bond karakterine bir alternatif olarak yaratılmıştı. Harry Palmer, James Bond gibi aşırıya kaçmıyordu ve çok daha gerçek bir karakterdi. Bond gibi iyi okullarda okumamıştı ve onun gibi bir playboy yaşantısı sürmüyordu. Palmer Londra'nın East End yakasında mütevazı bir apartman katında oturan bir Cockney çocuğu, eski bir askerdi. Üstelik bir de gözlük takıyordu. Görev değişikliğinde amirine ilk sorduğu şey maaşının ne kadar artacağı olacaktır, her zaman paraya ihtiyacı vardır. Palmer bir yandan da kendi karşı casusluk örgütünün iç bürokrasisi ile boğuşur, sürekli formlar doldurmak zorundadır, brifinglerde amirlerince çocuk gibi azarlanır, buna rağmen alaycı ve biraz da disiplinsizdir. Bond gibi lüks ve marifetli arabalar kullanmaz, tam tersine bazen görevde kullanacağı bir arabayı tahsis ettirebilmek için bile azami çaba göstermek zorunda kalır. Çalıştığı mekanlar da Bond'un çalıştığı mekanlar gibi şaşaalı değildir, tam tersine salaş ve eski binalarda görev yapar. Palmer'ın tek lüksü mutfağa girip ithal malzemelerle değişik yemekler yapmaktır, o bir gurmedir.[4] James Bond filmlerinin antitezi olan Harry Palmer filmlerinin ilki olan "Ani Tehlike" Düşünen adamın Goldfinger'ı şeklinde lanse edilmişti.[5]
Diğer Harry Palmer Filmleri
Filmin tutması üzerine dört devam filmi daha yapıldı. Bunların tümünde de yazar Len Deighton'ın yarattığı "Harry Palmer" karakterini Michael Caine canlandırdı. Devam filmlerinden ikisi hemen sonraki iki yılda çevrildi, son ikisi ise 30 yıl sonra yapıldı. Harry Palmer filmlerinin tamamı şunlardır:
| Yıl | Film | Türkiye'deki adı | Harry Palmer rolü | Yönetmen |
|---|---|---|---|---|
| 1965 | The Ipcress File | Ani Tehlike | Michael Caine | Sidney J. Furie |
| 1966 | Funeral in Berlin | Berlin'de Cenaze | Michael Caine | Guy Hamilton |
| 1967 | Billion Dollar Brain | Milyonluk Beyin | Michael Caine | Ken Russell |
| 1995 | Bullet to Beijing | Michael Caine | George Mihalka | |
| 1996 | Midnight in Saint Petersburg | Michael Caine | Douglas Jackson |
Ödülleri
Cannes Film Festivali'nde Altın Palmiye ödülüne aday gösterilen "Ani tehlike", kendi ülkesinde beş dalda aday gösterildiği BAFTA ödüllerinden üçünü aldı (En iyi İngiliz Filmi, en iyi sinematografi ve en iyi sanat yönetimi dallarında). Film ayrıca Edgar Allan Poe ve Laurel Ödülleriyle de ödüllendirildi. "Ani Tehlike" (The Ipcress File) İngiliz Film Enstitüsü (BFI)'nin 20. yy'ın En İyi 100 İngiliz Filmi listesinde 59. sırada yer almıştır.[6]
Oyuncu kadrosu
| Oyuncu | Rolü |
|---|---|
| Michael Caine | Harry Palmer |
| Nigel Green | Dalby |
| Guy Doleman | Ross |
| Sue Lloyd | Jean |
| Gordon Jackson | Carswell |
| Aubrey Richards | Radcliffe |
| Frank Gatliff | Bluejay |
| Thomas Baptiste | Barney |
| Oliver MacGreevy | Housemartin |
| Freda Bamford | Alice |
| Pauline Winter | Charlady |
| Anthony Blackshaw | Edwards |
| Barry Raymond | Gray |
| David Glover | Chilcott-Oakes |
| Stanley Meadows | Dedektif Keightley |
Kaynakça
- "The Ipcress File (1965)" (İngilizce). IMDb. 31 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2009. Türkçe isim için referans
- "Michael Caine/filmography" (İngilizce). IMDb. 11 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2009.
- "Len Deighton/Cookery Books" (İngilizce). en.wikipedia.org. 24 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2009.
- "The Ipcress File (film)/Production" (İngilizce). en.wikipedia.org. 25 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2009.
- "The Ipcress File/Overview" (İngilizce). allmovie.com. 22 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2009.
- "BFI Top 100 British films" (İngilizce). en.wikipedia.org. 5 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2009.
Dış bağlantılar
- IMDb'de The Ipcress File
- allmovie.com'da "The Ipcress File" 22 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.