Arhavili İsmail
Arhavili İsmail veya Arhaveli İsmail[1], Nâzım Hikmet'in Kurtuluş Savaşı Destanı isimli eserinin "Arhavili İsmail'in Hikâyesi" adlı şiirinde yer alan kurgusal bir karakterdir.[2][3] Nâzım Hikmet, kendi dostu İsmail'in adını Arhavililere ithafen kullanarak, Lazların Kurtuluş Savaşı'na katkılarını onurlandırmıştır.[4] Zülfü Livaneli'nin 1978 yılında çıkardığı Nazım Türküsü albümünde, Nâzım Hikmet'in şiirinden derlenmiş "Arhavili İsmail" adlı bir şarkı yer almaktadır.[5]
Şiir
1920 yılında, Kurtuluş Savaşı'nda geçen şiirde, Arhavili İsmail Batum'dan askeri birliklere kaçak mermi ve silah taşımaktadır.[6] Şiirde mitralyözlerle dolu bir takada seyahat eden İsmail, denizin aniden dalgalanmasıyla fırtınaya yakalanır. [7] İsmail, kendini kurtarma fırsatı olmasına rağmen, mitralyözü birliklere teslim etmedikten sonra yaşamanın bir değerinin olmayacağını düşünür ve "ya vitralyöz ile beraber karaya çıkarım, ya da ikimiz birlikte boğulur gideriz" diye haykırır. İsmail'in başına gelenler bilinmemektedir.[8] Şiirin bir başka yorumunda, İsmail'in bulunduğu beş tonluk taka, İngiliz torpidosunun isabet etmesiyle alev alev yanar ve minare boyunda dalgalara karşı savaş verir. Taka, Cide'deki Kerempe Feneri'nin 20 mil açığında denize gömülür.[9]
Kaynakça
- Aleksişi, İrfan Çağatay. Arkabis-Arkabi-Arhave-Arhavi. arhavim.net. 15 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2020.
- Dündar, Can (2015). Gölgedekiler. Can Yayınları. s. Önsöz. ISBN 9750728416. Erişim tarihi: 15 Ocak 2020.
- Erdinç, Fahri (2006). Kalkın Nazım'a Gidelim. Yordam Kitap. s. 33. ISBN 994456883X. Erişim tarihi: 15 Ocak 2020.
- Rasim Yılmaz (19 Mayıs 2017). "Türkiye Lazları ve Laz kültürü". 08haber.com. 26 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2020.
- Zülfü Livaneli: Bir ezginin öyküsü. İmge Yayıncılık. 1986. s. 143. Erişim tarihi: 15 Ocak 2020.
- "Arhavili İsmail". arhavizyon.com. 15 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2020.
- Karakadıoğlu, Gülşen (2008). Eleştirmen Gözüyle Cumhuriyet Dönemi Türk Tiyatrosu Eleştiri Seçkisi. Arkadaş Yayınevi. s. 147. Erişim tarihi: 15 Ocak 2020.
- Aksan, Doğan (2009). Nazım Hikmet şiirinin gücü: bir şiir dili incelemesi. Bilgi Yayınevi. s. 54. Erişim tarihi: 15 Ocak 2020.
- Coşkun, Kıymet (2010). İstanbul Şairi Nazım Hikmet Hoş Geldin. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. ISBN 9751734827. Erişim tarihi: 15 Ocak 2020.
Dış bağlantılar
- Şarkının sözleri15 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Şiirin sözleri18 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.