Brahmi alfabesi
Brahmi alfabesi, sayıları yüzden fazla olan hece işaretleri ve alfabe karışımı Hint yazı şekillerinin öncüsüdür. En eski belgelerden Brahmi yazısı tüm Hindistan'da milattan önce 3. yüzyılda Asoka (Devanāgarī: अशोकः; [aɕoːkə(hə)] döneminde kullanıldığı kanıtlanmıştır. Tarihi Ashoka fermanlarına kadar dayanmaktadır. Ayrıca birçok dilbilimci Brahmi alfabesini Türklerin de kullandığını düşünmektedir.[1]
Hint Budist misyonerlerden Brahmi yazısını öğrenen Toharlar ve Sakaların Brahmi yazısıyla bıraktıkları dil mirasları, daha çok dinî-felsefi nitelikli, Budist içerikli çeviri veya uyarlamalar, kısmen de ticari belgelerdir. Uygur Türkleri de Brahmi yazısıyla, tıpkı Sakalar ve Hint-Avrupalı Toharlar gibi, daha çok Budizmi anlatan eserler yazmışlardır.[2]
Harfler
Yunan | Α | Β | Γ | Δ | Ε | Υ | Ζ | Η | Θ | Ι | Κ | Λ | Μ | Ν | Ξ | Ο | Π | Ϻ | Ϙ | Ρ | Σ | Τ | ||||||||
Fenike | ||||||||||||||||||||||||||||||
Brahmi | ? | ? | ? | |||||||||||||||||||||||||||
Devanagari | अ | ब | ग | ध | ढ | व | द | ड | थ | ठ | य | क | च | ल | म | न | ण | श | प | फ | स | ख | छ | र | ष | त | ट | |||
UFA | [a] | [ba] | [ga] | [dha] | [ḍha] | [ ] | [va] | [da]? | [ḍa]? | [ ] | [tha] | [ṭha] | [ya] | [ka] | [ca] | [la] | [ma] | [na] | [ṇa] | [śa]* | [ ] | [pa] | [pha] | [sa]* | [kha] | [cha] | [ra] | [ṣa]* | [ta] | [ṭa] |
Sanskritçe alfabenin Uluslararası alfabe ile yazımı
Kaynakça
- http://byvm.kapadokya.edu.tr/2.-TURK-DILININ-ALFABELERI
- Hatice Şirin User, Başlangıçtan Günümüze Türk Yazı Sistemleri, Akçağ, Ankara 2006, s. 62.