Cronquist sistemi

Cronquist sistemi, bitkiler (Plantae) âlemine ait olan ve kara bitkileri içindeki en önemli topluluğu oluşturan kapalı tohumlular (Angiospermae) bölümü için kullanılan bir sınıflandırma cetvelidir.

Terim bilgisi: Kapalı tohumluların bölüm olarak adlandırılmasında geçerli olan ve birbirinin yerine kullanılabilen çeşitli botanik adları bulunmaktadır; bunlar şöyle sıralanabilir: Angiospermae: yukarıda da belirtilmiş olan ve "kapalı tohumlular" ile çok yakın anlam benzerliği taşıyan ad (terimin İngilizce ve tekil karşılığı olan "angiosperm" için İngilizce kaynak). Anthophyta: Türkçe karşılığı "çiçekli / çiçek açan bitkiler" olan ad (İngilizce Wikipedia'da Angiospermae ve Anthophyta). Magnoliophyta: Fransız doktor ve botanikçi Pierre Magnol'ün (1638-1715) soyadına atıfta bulunarak adlandırılan Magnolia cinsi ve bu cinsin üyesi olduğu Magnoliaceae familyasının adlarından türetilmiş isim (İngilizce Wikipedia'da Angiospermae ve "Magnolia" için İngilizce kaynak)

Genel özellikler

Sistem Arthur Cronquist (1919-1992) tarafından geliştirilmiştir ve Çiçek Açan Bitkilerin Evrimi ve Sınıflandırılması ^a (1968; 2. baskı, 1988) ile Çiçek Açan Bitkilerin Birleştirilmiş Sınıflandırılması Sistemi ^b (1981) adlı yazılarında yer almıştır.

Cronquist'in sisteminde, kapalı tohumlular iki sınıfa ayrılır:

• Liliopsida (Bir çenekliler)
• Magnoliopsida (İki çenekliler)

Bu sınıflarla ilişkili takımlar alt sınıflarda gruplanırken, takımların altında da familyalar yer alır.

Cronquist sistemi, özgün biçimi ya da uyarlanmış sürümleriyle olmak üzere, günümüzde de yaygın kullanıma sahiptir. Ancak, kapalı tohumluların takım ve familyalarının sınıflandırılması için, Evrimsel Kapalı Tohumlu Gelişimi Topluluğu'nun (Angiosperm Phylogeny Group, APG)'nin geliştirilmiş versiyonu olan APG III sistemi'ni kullanmaya geçen botanikçilerin sayısı giderek artmaktadır.

^a The Evolution and Classification of Flowering Plants ^b An Integrated System of Classification of Flowering Plants

Sınıflandırma cetveli

Cronquist'in sistemi, "Çiçek Açan Bitkilerin Birleştirilmiş Sınıflandırılması Sistemi" çalışmasında yer aldığı haliyle, aşağıda sunulmuştur:

• sınıf ve alt sınıflar başlık ve alt başlıklar olarak,
• her alt sınıfa ait takım ve familyalar ise 3 sütuna bölünmüş listeler olarak verilmiştir.

Alt sınıf Alismatidae

Takım Alismatales Familyalar Alismataceae Butomaceae Limnocharitaceae Takım Hydrocharitales Familya Hydrocharitaceae

Takım Najadales Familyalar Aponogetonaceae Cymodoceaceae Juncaginaceae Najadaceae Posidoniaceae Potamogetonaceae Ruppiaceae Scheuchzeriaceae Zannichelliaceae Zosteraceae

Takım Triuridales Familyalar Petrosaviaceae Triuridaceae

Alt sınıf Arecidae

Takım Arales Familyalar Acoraceae Araceae Lemnaceae

Takım Arecales Familya Arecaceae Takım Cyclanthales Familya Cyclanthaceae

Takım Pandanales Familya Pandanaceae

Alt sınıf Commelinidae

Takım Commelinales Familyalar Commelinaceae Mayacaceae Rapateaceae Xyridaceae Takım Cyperales Familyalar Cyperaceae Poaceae

Takım Eriocaulales Familya Eriocaulaceae Takım Hydatellales Familya Hydatellaceae Takım Restionales Familyalar Centrolepidaceae Flagellariaceae Joinvilleaceae Restionaceae

Takım Juncales Familyalar Juncaceae Thurniaceae Takım Typhales Familyalar Sparganiaceae Typhaceae

Alt sınıf Liliidae

Takım Liliales Familyalar Agavaceae Aloeaceae Cyanastraceae Dioscoreaceae Haemodoraceae Hanguanaceae Iridaceae

Liliaceae Philydraceae Pontederiaceae Smilacaceae Stemonaceae Taccaceae Velloziaceae Xanthorrhoeaceae

Takım Orchidales Familyalar Burmanniaceae Corsiaceae Geosiridaceae Orchidaceae

Alt sınıf Zingiberidae

Takım Bromeliales Familya Bromeliaceae

Takım Zingiberales Familyalar Cannaceae Costaceae Heliconiaceae

Lowiaceae Marantaceae Musaceae Strelitziaceae Zingiberaceae

Alt sınıf Asteridae

Takım Asterales Familya Asteraceae Takım Callitrichales Familyalar Callitrichaceae Hippuridaceae Hydrostachyaceae Takım Calycerales Familya Calyceraceae Takım Campanulales Familyalar Brunoniaceae Campanulaceae Donatiaceae Goodeniaceae Pentaphragmataceae Sphenocleaceae Stylidiaceae Takım Dipsacales Familyalar Adoxaceae Caprifoliaceae Dipsacaceae Valerianaceae

Takım Gentianales Familyalar Apocynaceae Asclepiadaceae Gentianaceae Loganiaceae Retziaceae Saccifoliaceae Takım Lamiales Familyalar Boraginaceae Lamiaceae Lennoaceae Verbenaceae Takım Plantaginales Familya Plantaginaceae Takım Rubiales Familyalar Rubiaceae Theligonaceae

Takım Scrophulariales Familyalar Acanthaceae Bignoniaceae Buddlejaceae Gesneriaceae Globulariaceae Lentibulariaceae Mendonciaceae Myoporaceae Oleaceae Orobanchaceae Pedaliaceae Scrophulariaceae Takım Solanales Familyalar Convolvulaceae Cuscutaceae Duckeodendraceae Hydrophyllaceae Nolanaceae Menyanthaceae Polemoniaceae Solanaceae

Alt sınıf Caryophyllidae

Takım Caryophyllales Familyalar Achatocarpaceae Aizoaceae Nyctaginaceae Amaranthaceae Basellaceae

Cactaceae Caryophyllaceae Chenopodiaceae Didiereaceae Molluginaceae Phytolaccaceae Portulacaceae

Takım Polygonales Familya Polygonaceae Takım Plumbaginales Familya Plumbaginaceae

Alt sınıf Dilleniidae

Takım Batales Familyalar Bataceae Gyrostemonaceae Takım Capparales Familyalar Brassicaceae Capparaceae Moringaceae Resedaceae Tovariaceae Takım Diapensiales Familya Diapensiaceae Takım Dilleniales Familyalar Dilleniaceae Paeoniaceae Takım Ebenales Familyalar Ebenaceae Lissocarpaceae Sapotaceae Styracaceae Symplocaceae Takım Ericales Familyalar Clethraceae Cyrillaceae Empetraceae Epacridaceae Ericaceae Grubbiaceae Monotropaceae Pyrolaceae Takım Lecythidales Familya Lecythidaceae

Takım Malvales Familyalar Bombacaceae Elaeocarpaceae Malvaceae Sterculiaceae Tiliaceae Takım Nepenthales Familyalar Droseraceae Nepenthaceae Sarraceniaceae Takım Primulales Familyalar Myrsinaceae Primulaceae Theophrastaceae Takım Salicales Familya Salicaceae Takım Theales Familyalar Actinidiaceae Caryocaraceae Clusiaceae Dipterocarpaceae Elatinaceae Marcgraviaceae Medusagynaceae Ochnaceae Oncothecaceae Paracryphiaceae Pellicieraceae Pentaphylacaceae Quiinaceae Sarcolaenaceae Scytopetalaceae Sphaerosepalaceae Tetrameristaceae Theaceae

Takım Violales Familyalar Achariaceae Ancistrocladaceae Begoniaceae Bixaceae Caricaceae Cistaceae Cucurbitaceae Datiscaceae Dioncophyllaceae Flacourtiaceae Fouquieraceae Frankeniaceae Hoplestigmataceae Huaceae Lacistemataceae Loasaceae Malesherbiaceae Passifloraceae Peridiscaceae Scyphostegiaceae Stachyuraceae Tamaricaceae Turneraceae Violaceae

Alt sınıf Hamamelididae

Takım Casuarinales Familya Casuarinaceae Takım Daphniphyllales Familya Daphniphyllaceae Takım Didymelales Familya Didymelaceae Takım Eucommiales Familya Eucommiaceae Takım Fagales Familyalar Balanopaceae Betulaceae Fagaceae Nothofagaceae Ticodendraceae

Takım Hamamelidales Familyalar Cercidiphyllaceae Eupteleaceae Hamamelidaceae Myrothamnaceae Platanaceae Takım Juglandales Familyalar Juglandaceae Rhoipteleaceae Takım Leitneriales Familya Leitneriaceae Takım Myricales Familya Myricaceae

Takım Trochodendrales Familyalar Tetracentraceae Trochodendraceae Takım Urticales Familyalar Barbeyaceae Cannabaceae Cecropiaceae Moraceae Ulmaceae Urticaceae

Alt sınıf Magnoliidae

Takım Aristolochiales Familya Aristolochiaceae Takım Illiciales Familyalar Illiciaceae Schisandraceae Takım Laurales Familyalar Amborellaceae Calycanthaceae Gomortegaceae Hernandiaceae Idiospermaceae Lauraceae Monimiaceae Trimeniaceae

Takım Magnoliales Familyalar Annonaceae Austrobaileyaceae Canellaceae Degeneriaceae Eupomatiaceae Himantandraceae Lactoridaceae Magnoliaceae Myristicaceae Winteraceae Takım Nymphaeales Familyalar Barclayaceae Cabombaceae Ceratophyllaceae Nelumbonaceae Nymphaeaceae

Takım Papaverales Familyalar Fumariaceae Papaveraceae Takım Piperales Familyalar Chloranthaceae Piperaceae Saururaceae Takım Ranunculales Familyalar Berberidaceae Circaeasteraceae Coriariaceae Lardizabalaceae Menispermaceae Ranunculaceae Sabiaceae Sargentodoxaceae

Alt sınıf Rosidae

Takım Apiales Familyalar Apiaceae Araliaceae Takım Celastrales Familyalar Aextoxicaceae Aquifoliaceae Cardiopteridaceae Celastraceae Salvadoraceae Corynocarpaceae Dichapetalaceae Geissolomataceae Hippocrateaceae Icacinaceae Stackhousiaceae Takım Cornales Familyalar Alangiaceae Cornaceae Garryaceae Nyssaceae Takım Euphorbiales Familyalar Buxaceae Euphorbiaceae Pandaceae Simmondsiaceae Takım Fabales Familyalar Caesalpiniaceae Fabaceae Mimosaceae Takım Geraniales Familyalar Balsaminaceae Geraniaceae Limnanthaceae Oxalidaceae Tropaeolaceae Takım Haloragales Familyalar Gunneraceae Haloragaceae Takım Linales Familyalar Erythroxylaceae Hugoniaceae Humiriaceae Ixonanthaceae Linaceae

Takım Myrtales Familyalar Combretaceae Crypteroniaceae Lythraceae Melastomataceae Myrtaceae Oliniaceae Onagraceae Penaeaceae Punicaceae Sonneratiaceae Thymelaeaceae Trapaceae Takım Podostemales Familya Podostemaceae Takım Polygalales Familyalar Krameriaceae Malpighiaceae Polygalaceae Tremandraceae Trigoniaceae Vochysiaceae Xanthophyllaceae Takım Proteales Familyalar Elaeagnaceae Proteaceae Takım Rafflesiales Familyalar Hydnoraceae Mitrastemonaceae Rafflesiaceae Takım Rhamnales Familyalar Leeaceae Rhamnaceae Vitaceae Takım Rhizophorales Familya Rhizophoraceae

Takım Rosales Familyalar Alseuosmiaceae Anisophylleaceae Brunelliaceae Bruniaceae Byblidaceae Cephalotaceae Chrysobalanaceae Columelliaceae Connaraceae Crassulaceae Crossosomataceae Cunoniaceae Davidsoniaceae Dialypetalanthaceae Eucryphiaceae Greyiaceae Grossulariaceae Hydrangeaceae Neuradaceae Pittosporaceae Rhabdodendraceae Rosaceae Saxifragaceae Surianaceae Takım Santalales Familyalar Balanophoraceae Dipentodontaceae Eremolepidaceae Loranthaceae Medusandraceae Misodendraceae Olacaceae Opiliaceae Santalaceae Viscaceae Takım Sapindales Familyalar Aceraceae Akaniaceae Anacardiaceae Bretschneideraceae Burseraceae Cneoraceae Hippocastanaceae Julianiaceae Melianthaceae Meliaceae Rutaceae Sapindaceae Simaroubaceae Staphyleaceae Zygophyllaceae

Kaynakça

• İngilizce Wikipedia'da Cronquist system