Cumhuriyet Bilim ve Teknoloji

Cumhuriyet Bilim ve Teknoloji (kısaca CBT), Türkiye’de haftalık yayımlanmış bir bilim haberleri ve kültür dergisidir. 1987 yılında, Cumhuriyet gazetesinin köşe yazarı Orhan Bursalı’nın yayın yönetmenliğinde Cumhuriyet Bilim Teknik adı altında, Mustafa Kemal Atatürk’ün “Benim manevi mirasım ilim ve akıldır” sözünün ışığında gazetenin ücretsiz eki olarak Cumartesi günleri yayınlanmaya başlamış, 2006 yılında Cumhuriyet Bilim ve Teknoloji adını almıştır. Yaklaşık 29 yıl kesintisiz hayatını sürdüren derginin, 1501. sayısının yayınlandığı gün gazete yönetimi tarafından yayını durdurulmuştur.

Cumhuriyet Bilim ve Teknoloji
Dosya:CBT dergisinin son sayisi.jpg
Derginin son sayısının kapağı
Sıklık Haftalık
Yayımcı Cumhuriyet
Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş.
İlk sayı Mart 1987
Son sayı 26 Aralık 2015
Ülke Türkiye
Dil Türkçe

Gazete yönetiminin finansal sıkıntıları sebebiyle ekonomik tasarrufa başlama kararının ardından, 26 Aralık 2015 tarihinde dergi kapatılmış ve dergi çalışanlarının Orhan Bursalı dışında hepsi işten çıkartılmıştır. Orhan Bursalı ise gazetede köşe yazılarına devam etmektedir. Derginin kapatılması Twitter başta olmak üzere çeşitli sosyal ağlar üzerinden protesto edilmiş, change.org ağı üzerinden kapatılma kararına karşı bir imza kampanyası da düzenlenmiştir.

İçerik

Dergi yaklaşık 20 sayfa olarak yayınlanmış ve çeşitli kişi ve kurum/kuruluşların desteği ile farklı başlıkları kapsayacak şekilde hazırlanmıştır. Son sayı olan 1501. sayının yayınlandığı gün itibarıyla, dergide düzenli olarak yer alan köşeler ve hazırlayan kişi ve kurum/kuruluş bilgileri aşağıdaki tabloda belirtilmektedir. Bilim ve teknoloji gündemindeki son gelişmelerin yanı sıra, çeşitli yabancı basın yayın organlarından (Scientific American, New Scientist, Discover, Nature, Science vb.) yararlanılarak Reyhan Oksay, Rita Urgan ve Nilgün Özbaşaran Dede tarafından hazırlanan sayfalara dergide yer verilmiş, tartışma sayfası aracılığıyla bu konular çeşitli yazarlar tarafından ele alınıp, ilerleyen haftalarda okuyucu ile buluşmaya devam etmiştir. Ayrıca, derginin “Bilim Kültür ve Eğitim” köşesi T.C. İstanbul Kültür Üniversitesi, “Sağlık” köşesi Vehbi Koç Vakfı Amerikan Hastanesi ve Bilim Haberleri ve Araştırmaları Atılım Üniversitesi tarafından hazırlanmıştır. Derginin 6 Şubat 2015 tarihli sayısından itibaren, Siemens Türkiye ekibi tarafından yürütülen teknoloji odaklı çalışmalara dair bilgiler de paylaşılmıştır. Bunlara ilave olarak, derginin karikatürleri Tayfun Akgün, “Bulmaca” köşesi İlker Mumcuoğlu ve “düşünBUL” köşesi bilmece üreten okuyucular (Ender Aktulga, Naim Uygun, Ahsen Canat gibi...) tarafından hazırlanmıştır.

Geçmiş

1500 sayısı, Türkiye tarihinde bir bilim teknik dergisi için ulaşılmış rekor bir sayıdır. Osmanlı Devleti’nde ve Cumhuriyet döneminde bunun başka bir örneği yoktur. Örneğin; Avrupa’da ilk bilim dergisi, İngiltere’de Royal Society’nin 1665’te yayımladığı Philosophical Transactions adlı dergidir. 17. yüzyıl sonuna kadar Avrupa’daki bilim ve tıp dergilerinin sayısı 30’u bulmuştur. Fakat ya ömürleri az sürmüş ya da az sayıda sayfa sayısı ile yayımlanmışlardır. Günümüzdeki benzer bilim dergileri ise ancak 19. yüzyılda ortaya çıkmıştır (ünlü bilim dergisi Nature’ın ilk sayısı 1869 yılında yayımlanmıştır) [2]. Osmanlı devletinde ilk bilim dergisi 1849’da çıkartılan ve bir tıp dergisi olan Vakayi-i Tıbbiye dergisidir. II. Meşrutiyet döneminde dergi sayısında artış görülmüş, fakat onların da ömürleri kısa sürmüştür. Benzer şekilde, Cumhuriyet döneminde yayınlanan dergilerin ömürleri de uzun süreli olamamıştır [2]. TÜBİTAK tarafından aylık olarak çıkartılan Bilim Teknik dergisi, 49 yaşındadır ve 577. sayısına ulaşmıştır. Haftalık olarak yayınlanmış olan Cumhuriyet Bilim Teknoloji (CBT) dergisi ise 29 yıllık yayın hayatı ile en uzun ömürlü ikinci dergi ve 1501 sayı yayınlanarak en çok sayıda yayınlanan birinci dergi niteliğini kazanmıştır [2]. CBT, Türkiye’deki ve dünyadaki bilimsel ve teknolojik gelişmeleri yakından takip edip bunları okurları ile paylaşmanın yanı sıra, tüketim ve refah ekonomisinin yol açtığı sağlık, eğitim, hukuk ve güvenlik sorunları ile özgürlük, özerklik, laiklik vb. güncel tartışmalara da yer vermiştir [3]. Ayrıca dergi, “Tartışma-Editöre Mektup” köşesinde, farklı görüş, öneri ve eleştirileri yayınlayarak, okurlarını bilim ve teknoloji alanında yazmaya ve tartışmaya özendirmeyi hedeflemiştir [3]. Bilim ve aklın öncülüğünde, sürekli atan bir kalp misali ülkesine ve insanlığa olan sorumluluğunu büyük bir özveriyle sürdürmüş olan CBT, bilim ve teknolojinin özgürce tartışıldığı bir akademi olarak düşünülebilir [3]. Cumhuriyet’in 1501 sayılık eki, Mustafa Kemal’in “Ben manevi miras olarak hiçbir ayet, hiçbir dogma, hiçbir kalıplaşmış kural bırakmıyorum. Benim manevi mirasım ilim ve akıldır” sözünü her hafta anımsatırken, akılcı düşüncenin bağımsızlığının yerleşmiş olması, bilimsel kuşkuya uygun hareket etmek, bilimsel araştırmada kılavuz olarak bilimsel yöntem dışında hiçbir şeyi kabul etmemek gerçeğine işaret etmekteydi [4]. Cumhuriyet’in kuruluş yıllarının aklı eksen alan düşünce evreninin aydınlığını yansıtan bir kurum olan CBT aslında bir umuttu [5].

CBT, aynı içerik, yazar kadrosu ve Orhan Bursalı’nın danışmanlığında “Herkese Bilim Teknoloji” ismiyle hem portal hem de basılı dergi olarak yeniden yayımlanmaktadır.

Yazarlar
Köşe Adı İlgili Yazar
Gündem Orhan Bursalı
Kültür Doğan Kuban
Politik Bilim Ali Akurgal
Bilim ve Düşünce Tarihi Osman Bahadır
Ooof Off Line Tanol Türkoğlu
Teknoloji Politik Baha Kuban
Bilim ve Ütopya Erdal Musaoğlu
Hukuk Politikası Hayrettin Ökçesiz
Bir Kavram İki Görüş Doğan Kuban ve Bozkurt Güvenç

Kaynakça

    [1] [2] [3] [4] [5]

    1. Bozkurt Güvenç, CBT 1501. Sayı, Syf: 3, 25 Aralık 2015
    2. Osman Bahadır, CBT 1501. Sayı, Syf: 12, 25 Aralık 2015
    3. Erinç Yeldan, Cumhuriyet, 30 Aralık 2015
    4. Aykut Göker, CBT 1501. Sayı, Syf: 27, 4 Ocak 2016
    5. Mustafa Çetiner, CBT yazarı
    This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.