David Oistrakh

David Fyodorovich Oistrakh (30 Eylül 1908, Odessa -24 Ekim 1974, Amsterdam), Ukrayna klasik kemancı, orkestra şefi, pedagog.

David Oistrakh
David Oistrakh, 1972
Genel bilgiler
Doğum 30 Eylül 1908, Odessa
Ölüm 24 Ekim 1974, Amsterdam
Tarzlar Klasik Batı Müziği
Meslekler Keman sanatçısı
Çalgılar Keman

Rus keman okulunun en iyi temsilcisi ve 20. yüzyılın en önemli keman virtüözlerindendir.[1] Repertuvarında Bach'tan Mozart'a, Beethoven'den Hindemith'e kadar farklı dönemlere, farklı okullara ait birçok bestecinin eserleri bulunuyordu. Oistrakh bu eserleri, yaşamı boyunca döneminin en önemli şefleriyle ve orkestralarıyla ve piyanistleriyle seslendirdi.[1] Başta ülkesi Sovyetler Birliği'nin ulusal plak firması Melodiya olmak üzere, müzik dünyasının dev firmaları için çok sayıda kayıt da gerçekleştirdi.[1]

Moskova Konservatuvarı'nda hocalık yaparak birçok ünlü kemancının yetişmesine katkıda bulunan sanatçı; 1959'da orkestra şefliği alanına yöneldi; Berlin Filarmoni Orkestrası, Concertgebouw (Amsterdam) gibi birçok önemli orkestrayı yönetti ve geride şef olarak yaptığı kayıtlar da bıraktı.[1]

Dmitri Şostakoviç'in 1. Keman Konçertosu ve Aram Haçaturyan'ın Keman Konçertosu'nun da aralarında olduğu pek çok keman eseri kendisine ithaf edilmiştir.

Yaşamı

30 Eylül 1908'de o sırada Çarlık Rusyası'nın bir şehri olan Odessa'da Yahudi bir ailenin çocuğu olarak doğdu. Babası devlet memuru, annesi opera sanatçısıydı.[2]

Çocukken babasının aldığı oyuncak keman ile keman çalmaya başladı.[2] Rus Devrimi sırasında Odessa Konservatuvarı'nda eğitim gördü. On üç yıl boyunca Pavel Stolyarski'nin öğrencisi oldu. 1926'da okuldan mezun oldu.[3][4]

1927'de Kiev'de Aleksandr Glazunov'un yönetiminde Glazunov'un keman konçertosunu başarıyla çalması sonucu ertesi yıl Leningrad Filarmoni ile Çaykovski'nin Keman Konçertosu'nu çalmak üzere davet aldı. Moskova'ya yerleşti, burada tanıştığı piyanist Tamara Rotareva ile 1928'de evlendi. Tek çocukları Igor, 1931'de doğdu. David Ositrakh, ailesinin geçimini sağlamak için bir süre Glazonov'un desteğiyle Leningrad'dan Sibirya'ya kadar köylerde ve şehirlerde çeşitli orkestralarla konserler verdi.[3]

1934'te Moskova Konservatuvarı'nda ders vermeye başladı. Bu okulda, aralarında Ole Kagan, Gidon Kremer, Viktor Pikaisen, Ayla Erduran'ın da bulunduğu harika çocukları yetiştirdi.[5]

1935 yılında ikincisi düzenlenen ünlü Wieniawski Keman Yarışması'nda ikinci oldu.[6] Aynı yıl Mustafa Kemal Atatürk'ün daveti üzerine bir grup Sovyet sanatçı ile birlikte gittiği Türkiye'de yirmiden fazla konser verdi.[2][7]

1937'de Brüksel'deki Eugene Ysaye Yarışması'nı (günümüzde Kraliçe Elizabeth Yarışması olarak bilinir) kazandı ve bu başarı ona uluslararası ün sağladı.[5] Bu ödülü almasından kısa süre sonra Moskova Konservatuvarı'nda kadrolu öğretmen oldu ve 1951'deki Avrupa turnesine değin Batı'da çalmadı. II. Dünya Savaşı sırasında Moskova Konservatuvarı'nda öğretmenliğe devam etti. Bu arada Myaskovsky'nin kendisine ithaf ettiği Keman Konçertosu'nu 10 Ocak 1939'da Moskova'da seslendirdi.[8]

Nazi Almanyası'nın Sovyetler Birliği'ni işgale başlaması üzerine cepheye giderek askerler için güç koşullar altında konserler verdi. 1942 kışında Stalingrad Muharebesi sırasında Stalingard merkezi bombalanmakta iken Konser Salonu'nda Çaykovski'nin Keman Konçertosu'nu sonuna kadar seslendirdiği anlatılır.[9] 1942'de Sovyetler Birliği'ndeki en önemli ödül olan Stalin Ödülü'ne layık görüldü ve aynı yıl Komünist Parti'ye girdi.[3] Savaşın son yıllarında besteci Şostakoviç ile yakınlaştı; besteci daha sonra yazdığı iki keman konçertosu ve bir sonatını ona ithaf etti.

Oistrakh'a savaştan sonra yurtdışına çıkma izni verildi.[9] 1949 yılında Batı’da ilk konserini Helsinki'de verdi. 1951’de Floransa’nın "Maggio Musicalesinde, 1953 yılında Fransa'da, 1954 yılında İngiltere'de konser verebildi.[5] Sanatçı, 1955 yılında Brüksel'deki Uluslararası Kraliçe Elizabeth Yarışması'nda jüri olarak görev yaparken ABD'de konser vermek istediğini ifade etti. ABD ve Sovyetler Birliği Dışişleri Bakanlıkları ile yapılan görüşmeler sonucu ABD Dışişleri Bakanlığı, Sovyetler Birliği'nin itiraz ettiği parmak izi kontrolü olmadan Oistrakh'ın ABD'ye resmî ziyaretçi olarak girişine izin verdi. Ancak Carnegie Hall'da gerçekleşmesi planlanan konser, sanatçının rahatsızlığı nedeniyle ertelendi. Bu arada Soğuk Savaş'ın başlamasından beri ABD'de konser veren ilk Sovyet müzisyeni Emil Gilels oldu.[3] Oistrakh, ABD'de ilk konserini Londra Filarmoni Orkestrası eşliğinde değil de 20 Kasım 1955'te bir solo resital olarak gerçekleştirdi.

Batı ülklerinde verdiği konserler ve plak kayıtlarıyla Ülkesinin kültür elçisi olarak tanınan sanatçı, 1959 yılında orkestra şefliği kariyerine başladı. Bu kariyeri ona 1960 yılında '"'Lenin Ödülü"'nü getirdi.[5] 1968 yılında 60. doğum yıldönümü büyük kutlamalarla gerçekleşti. Kendisi gibi kemancı olarak yetişen oğlu Igor'la birlikte birçok konser verdi. Baba-oğul iki kemancının anısına Asteroid 42516'ya 1993te "Oistrakh adı verilmiştir.[10]

Amsterdam'da Concergebouw Orkestası'nı yönettiği bir konserden sonra geçirdiği kalp krizi sonucu 24 Ekim 1974'te hayatını kaybetti.

Kaynakça
  1. Makal, Ahmet. "Nâzım'ı kıskandıran kemancı". http://www.radikal.com.tr/. Raadikal gazetesi, 28 Eylül 2008. 13 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2017. |website= dış bağlantı (yardım)
  2. İlyasoğlu, Evin (Ağustos 2011). Ayla'yı Dinler misiniz? (4. Basım bas.). Remzi Kitabevi. ISBN 978-975-14-0870-9.
  3. "David Oistrakh, Violinist, Dies". http://www.nytimes.com/. New York Times, 25 Ekim 1974. 13 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2017. |website= dış bağlantı (yardım)
  4. "Remembering the great violinist David Oistrakh". https://www.thestrad.com/. The Strad, 30 Eylül 2014. 13 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2017. |website= dış bağlantı (yardım)
  5. Altaras, Lina. "David Oistrakh 100 yaşında". http://www.salom.com.tr. Salom gazetesi 13 Ağustos 2008. 16 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2017. |website= dış bağlantı (yardım)
  6. "Prizewinners of International Henryk Wieniawski Violin Competitions". http://www.wieniawski.com/. Uluslarararsı Henryk Wieniawski Keman Yarışması web sitesi. 9 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2017. |website= dış bağlantı (yardım)
  7. Yalçın, Soner. "http://www.sozcu.com.tr". http://www.sozcu.com.tr. Sozcu gazetesi, 15 Mayıs 2016. 13 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2017. |başlık=, |website= dış bağlantı (yardım)
  8. "Myaskovsky Comparison". ttp://www.musicweb-international.com. 13 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2017. |website= dış bağlantı (yardım)
  9. "David Oistrakh". https://www.naxos.com. Naxos Records web sitesi. 13 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2017. |website= dış bağlantı (yardım)
  10. "Arşivlenmiş kopya". 13 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2017.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.