Ethereum

Ethereum açık kaynaklı, halka açık, zincirleme modeli merkezli hesaplama platformu ve smart contract protokolü özelliğini sağlayan işletim sistemidir. İşlem bazlı durum geçişleri ile Nakamoto consensus protokolünün güncellenmiş bir versiyonunu destekler.

Ethereum

The Ethereum Projesi'nin 2014 kullanılan ilk logosu
İlk yayınlanma	30 Temmuz 2015
Geliştirme durumu	Aktif
Programlama dili	Go, C++, Rust
İşletim sistemi	Mevcut Client tipleri; Linux, Windows, macOS, POSIX, Raspbian
Platform	x86, AMD64, ARM
Tür	Decentralized computing, Blockchain, Cryptocurrency
Resmî sitesi	www.ethereum.org/
Kod deposu	github.com/ethereum

Ether, Ethereum platformu tarafından üretilen kripto para birimidir. Ether, banka hesapları arası transfer edilebilir ve madencilik hesaplamalarını karşılamak için kullanılabilir. Ethereum, merkezi olmayan Turing sanal makinesinin (Ethereum Virtual Machine (EVM)) kullanımına olanak verir. Bu sanal makine komutları uluslararası İnternet ağını kullanarak çalıştırabilir. “Gas”, kendi içinde fiyat hesaplama mekanizmasıdır, spam riskini azaltmak ve kaynakları İnternete yüklemek için kullanılır. [1]

Ethereum, 2013 yılının sonlarında kripto para araştırmacısı ve programcısı Vitalik Buterin tarafından kullanıma sunulmuştur. Ethereum, para kaynağını 2014 temmuz ve ağustos aylarında online bir fon bulma sitesinden almıştır. Sistem, 30 Temmuz 2015’te, 11.9 milyon coin değerindeki “ön madencilik” ile çalışMayısa başlamıştır. Bu, toplam dolaşım kaynağının yaklaşık %13’ünü oluşturur.

2016 yılında, DAO projesinin çöküşünün sonucu olarak, Ethereum 2 farklı blok zincire ayrıldı, yeni oluşan versiyon Ethereum (ETH) haline geldi, orijinal olan ise Ethereum Classic (ETC) olarak devam eti. Ethereum’un değeri 2017 yılında %13,000 büyüdü. [2]

Ocak 2016 itibarıyla, Ethereum protokolü saniyede 25 işlem yapabilir hale geldi[3]. 19 Aralık 2016'da, Ethereum ilk defa bir gün içinde bir milyon işlemi aştı.[4]

Etimoloji

Vitalik Buterin, Ethereum adını vikipedide elementler ve bilim kurgu makalelerini okuyarak seçti. İsmi bulduğunda, “Bir anda fark ettim ki bu ismi gördüğümde diğer alternatif isimlerden daha çok sevdim; kulağa güzel gelmesi ve ‘ether’ kelimesini içermesinden dolayı olduğunu düşünüyorum. Ether, evrene nüfuz eden ve ışığın hareket etmesini sağlayan varsayım olan görünmez araçtır.” şeklinde açıklama yaptı.[5]

Tarih

Buterin, Bitcoin'in uygulama geliştirmek için komut dillerine ihtiyacı olduğunu savundu.[6]

Ethereum takımı Vitalik Buterin, Mihai Alisie, Anthony Di Iorio ve Charles Hoskinson’dan oluşuyor. Ethereum projesinin resmi geliştirilmesi 2014 yılının başlarında Swiss şirketlerinde (Ethereum Switzerland GmbH) başladı. Daha sonra, kâr amacı gütmeyen, Ethereum Kurumu yaratıldı. Ethereum para kaynağını 2014'ün temmuz ve ağustos aylarında online fon elde etme sitesinden ve başka bir dijital para olan Bitcoin ile ether alan kullanıcılar tarafından sağlanmıştır.

(AET) Kurumsal ethereum ittifakı

Mart 2017’de, çeşitli blok zincir kuruluşları, araştırma grupları ve zengin 500 firma Enterprise Ethereum Alliance (EEA)’ı desteklediğini açıkladı. Mayısıs ayında kâr amacı gütmeyen bu kuruluş; ConsenSys, CME Group, Cornell Üniversitesi'nin araştırma grubu, Toyota Araştırma Enstitüsü, Samsung SDS, Microsoft, Intel, J.P. Morgan, Cooley LLP, Merck KGaA, DTCC, Deloitte, Accenture, Banco Santander, BNY Mellon, ING ve Kanada Ulusal Bankasını da içeren 116 üyeye ulaştı. Temmuz 2017’ye gelindiğinde eski şirketlere ek olarak MasterCard, Cisco Systems, ve Scotiabank’ı da içeren 150’nin üzerinde üye sayısına ulaştı.[7]

Kilometre taşları

Sürüm	Kod adı	Yayın tarihi
Eski sürüm	Olimpiyat	Mayısıs 2015
Eski sürüm	Sınır	30 Temmuz 2015
Eski sürüm	Homestead	14 Mart 2016
Gelecek dağıtım	(VByzantium) Metropolis	16 Ekim 2017
Gelecek dağıtım	(VConstantinople)Metropolis	Belirlenecek
Gelecek dağıtım	Huzur	Belirlenecek
Gösterge: Eski sürüm Eski sürüm, hala destekleniyor Son sürüm Son ön izleme sürümü Gelecek dağıtım

Ethereum platformunun çeşitli prototipleri bu kuruluş tarafından kavram kanıtlamanın bir parçası olarak Frontier ağı öncesinde geliştirilmiştir. “Olympic” adlı prototip, halka açık beta ön sürümü ile çıkan son prototipti. Olympic ağı, kullanıcılarına Ethereum blok zincirinde buldukları hatalar karşılığında 25000 ether sağladı."Frontier" Temmuz 2015'te Ethereum platformunun geçici deneysel sürümü olarak çıktı.[8][9]

"Homestead" ilk yazılım döngüsü ürünü olarak düşünülebilir. Satın alma ve satma süreçlerinin güvenlik iyileştirmelerini içeren bir üründür.[10][11]

Eter

Ether, kullanıcıların yaptıkları işlemleri tutması amacıyla Ethereum’un çıkardığı temel kripto para birimidir. Gaz ödemeleri, işlemlerin hesaplama ücreti ve diğer durumlar için kullanılır. Ether ETH kodu altında listelenir ve kripto para değişimlerinde işlem görür. Yunan alfabesinde büyük Xi karakteri olan (Ξ) sembolü ile simgelenir. Aynı zamanda Ethereum dünyasında işlem ücretleri ve hesaplamaları ödemek için de kullanılır.[12]

Eter
Birimleri
Sembolü	Ξ , ETH
Alt birimleri	10^−9 Gwei 10^−18 Wei
Paralar	Wei, UTXO olmayan bir programda borçlandırılan ya da kredilendirilen hesaplardan alınan bakiyeler
Defteri
Zaman damgası şeması	Prrof-of-Work (İş kanıtı) Etshash
Hash fonksiyonu	Keccak
Yayınlanma	Blok ve Amca/Ommer ödülü
Blok Ödülü	3 ETH (belirleyici değil)
Blok zamanı	Ortalama 14 - 15 saniye
Blok keşfi	etherscan.io
Dolaşan arz miktarı	98,316,894 Ξ (20 Mart 2018 itibarıyla)
Değeri
Döviz kuru	563.13 $ (20 Mart 2018 itibarıyla)
Piyasa değeri	55.37 milyar $ (20 Mart 2018 itibarıyla)

Özellikleri

Diğer kripto paralar gibi her bir ether’in doğrulanması, kriptografi kullanılarak korunan blok zinciri ile yapılmaktadır. Tasarım olarak blok zinciri, veri değişikliklerinin engellenmesini karşı dirençli yapılmıştır. Karşılıklı olarak yapılan işlemlerin kayıtları açık olarak tutulmakta ve doğrulanmaktadır. Bitcoin’den farklı olarak Ethereum kullanıcıların hesap ve bakiyelerini durum geçişleri olarak adlandırılan bir yöntem ile yönetmektedir.

Bitcoin'le karşılaştırılması

Ethereum, çeşitli yönlerden Bitcoin’den (Ocak 2018 itibarıyla en büyük piyasa değerine sahip kripto para birimi) farklıdır:

• Ethereum’un blok süresi 14-15 saniyedir. Bu, Bitcoin için 10 dakikadır.[13]
• Ethereum madenciliği, bazen sert çatallar sırasında değişen ancak genellikle tutarlı oranda yeni dijital paralar üretir. Bitcoin için, oran her 4 yılda bir yarıya düşer.[13]
• Proof-of-work (iş kanıtı) için, madencilikte uzman ASIC’lerin (Application-specific integrated circuit - UygulaMayısa Özel Entegre Devre) avantajlarını azaltan Ethash algoritmasını kullanır.
• Bitcoin işlemleri, işlem büyüklüğü ile bayt cinsinden rekabet ederken, işlem ücretleri hesaplama karmaşıklığına göre değişir. Bant genişliği kullanımı ve depolama ihtiyaçları (sistemde “gaz” olarak bilinir) ile farklılık gösterir.[13]
• Ethereum gaz ünitelerinin her birinin bir işlemde belirtilebilecek bir fiyatı vardır. Bu, tipik olarak Gwei olarak ölçülür. Bitcoin işlemleri genellikle Satoshi'nin bayt başına belirttiği ücretlere sahiptir.
• İşlem ücretleri, genellikle Ethereum için Bitcoin'den daha düşüktür. Aralık 2017’de, Ethereum’un ortalama işlem ücreti, 0.33 dolara karşılık gelirken, Bitcoin için bu değer 23 dolara karşılık gelmiştir.[14]
• Ethereum, Wei’deki değerlerin hesaplardan geçirildiği ve başka bir hesaba aktarıldığı bir hesap sistemi kullanır.
• Ethereum’un, Proof-of-Stake’e (ortadaki para kanıtı) transfer edilmesi planlanılıyor. Bu günlerde Ethereum, Proof-of-Work (iş kanıtı) ve Proof-of-Stake arasında melezdir.

Arz durumu

2018 Ocak itibari ile toplam Ethereum temini 98 milyon Ξ olmuştur.[15] 2017 yılında Ethereum madenciliği, toplam arzda %10’luk artışa denk gelen 9.2 milyon yeni Ethereum üretti.[16] Casper FFG ve CBC ’nin enflasyon oranını %0.5 ila %2 arasında azaltması bekleniyor.[17] Ethereum’un toplam tedariğinde şu anda uygulanmış sert bir tepe yoktur, ancak belirli bir noktada sona ermesi ve deflasyonist olması beklenmektedir.

27 Ocak 2018 itibarıyla, milyarlarca ABD doları cinsinden kripto paranın piyasa kapitalizasyonu [18]

Akıllı sözleşmeler

Ethereum'un akıllı sözleşmeleri, geliştiricilerin kendi fonksiyonlarını programlamak için kullandıkları çeşitli bilgisayar dillerine dayanmaktadır.[19]. Akıllı sözleşmeler, ESM bayt kodlarında derlenen ve Ethereum blok zincirinde çalıştırmak için uygulanan yüksek seviyeli programlama soyutlamalarıdır. Solidity, Serpent, LLL ve Mutan’da yazılabilirler. Ayrıca, Viper adında geliştirilmekte olan araştırma amaçlı bir dil de bulunmaktadır.[20]

Uygulamalar

Ethereum blok zinciri uygulamaları genellikle merkezi olmayan Ethereum Sanal Makinesi'ne ve akıllı sözleşmelere dayandığından, DApps (merkezi olmayan uygulama) olarak adlandırılır.[1]

Ocak 2018 itibarıyla, yüzlerce geliştirme aşamasında olan, 250’den fazla DApps vardır.[21]

Ethereumlar

Ethereum blok zincirini açmadan önce ortaya çıkan Ethereum tabanlı kripto paralar:

• Ethereum Klasik
• Expanse[22]
• Ethereum Fog[23]
• EtherZero[24]

Kaynakça

1. ConsenSys (23 June 2016). "Ethereum, Gas, Fuel, & Fees". ConsenSys Media. 23 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 January 2017.
2. "Ethereum hits a fresh record high and is up over 13,000% in a year". CNBC. 8 Ocak 2017. 4 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2018.
3. https://www.ibtimes.co.uk/how-are-banks-actually-going-use-blockchains-smart-contracts-1539789
4. Filiba, Jack. "Ethereum Breaks One Million Transactions in a Single Day". Archived Orijinal kaynaktan 22 Aralık 2017.
5. Vitalik Buterin (2014). "So where did the name Ethereum come from?". 8 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2018.
6. Tapscott, Don; Tapscott, Alex (7 Mayıs 2016). The Blockchain Revolution: How the Technology Behind Bitcoin is Changing Money, Business, and the World. Portfolio. ISBN 978-0670069972.
7. "The Enterprise Ethereum Alliance Just Got A Whole Lot Stronger".
8. Gupta, Vinay (12 March 2015). "Getting to the Frontier". Ethereum Foundation. 8 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 June 2015.
9. Vigna, Paul (31 July 2015). "BitBeat: Ethereum Opens Its 'Frontier' for Business". The Wall Street Journal. 6 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 June 2017.
10. Gupta, Vinay (3 March 2015). "The Ethereum Launch Process". Ethereum Foundation. 6 June 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 June 2017.
11. Silva, Los (25 Şubat 2017). "Ethereum's Road Map for 2017". ETHNews. 2 June 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 June 2017.
12. Popper, Nathaniel (27 March 2016). "Ethereum, a Virtual Currency, Enables Transactions That Rival Bitcoin's". New York Times. 24 July 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2016.
13. Antonio Madeira (2018-01-12). "Why is Ethereum different to Bitcoin?". CryptoCompare.
14. Kyle Torpey (2017-12-28). "Will Bitcoin's Lightning Network Kill Off Altcoins Focused On Cheap Transactions?". Forbes.
15. "Total Ether Supply and Market Capitalization". Etherscan. Erişim tarihi: 2018-01-21.
16. "Evolution of total ether supply". etherchain.org. Erişim tarihi: 2018-01-21.
17. Hertig, Alyssa (18 Ocak 2017). "Where's Casper? Inside Ethereum's Race to Reinvent its Blockchain". CoinDesk. Archived Orijinal kaynaktan 27 Haziran 2017. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2017.
18. "Cryptocurrency Market Capitalizations". CoinMarketCap. Erişim tarihi: 2018-01-27, including all (1132) cryptocurrencies with known market capitalization.
19. "How Do Ethereum Smart Contracts Work?". CoinDesk.
20. Rivlin, Brianne (14 Kasım 2016). "Geth, Viper, and Wafr: New Ethereum Developments". ETHNews. Archived Orijinal kaynaktan 4 Eylül 2017.
21. "How Did Ethereum's Price Perform In 2017?". Investopedia. Ocak 2, 2018.
22. "Expanse DAO Seeks to Develop Decentralised Ethereum".
23. "What Is Ethereum Fog?".
24. "EtherZero — a Revolutionary Ethereum Hard Fork".