FIDE unvanları
FIDE unvanları FIDE (Dünya Satranç Federasyonu) tarafından satranç oyuncularının seviyelerini belirlenmesi için verilen unvanlardır. Unvanlar satranç oyuncusunun ELO puanına ve aldığı normlara bakılarak verilir. Verilen unvanlar genelde ömür boyu tutulur ancak istisnai durumlarda unvan iptal edilebilmektedir.[1]
Tarihçe
FIDE'nin ilk unvanları 1950 yılında verildi. FIDE, 27 Büyükusta (GM), 94 Uluslararası Usta (IM) ve 17 Kadın Uluslararası Usta (WIM) olmak üzere 138 satranç oyuncusuna unvan verdi. Unvanların verildiği yıllarda belli bir standart yoktu, 1957 yılında kadar unvanlar sorumlu komitenin belirlediği isimlere veriliyordu. FIDE, ilk kez 1957 yılında unvanlar için çeşitli standartlar belirledi.[2]
FIDE'nin ilk büyükustaları:
Büyükusta | Ülke |
---|---|
Oldřich Duras | Çekoslovakya |
Max Euwe | Hollanda |
Ernst Gruenfeld | Avusturya |
Jacques Mieses | İngiltere |
Miguel Najdorf | Arjantin |
Akiba Rubinstein | Polonya |
Friedrich Sämisch | Batı Almanya |
Gideon Ståhlberg | İsveç |
Milan Vidmar | Yugoslavya |
Borislav Kostić | Yugoslavya |
Reuben Fine | ABD |
Samuel Reshevsky | ABD |
Géza Maróczy | Macaristan |
László Szabó | Macaristan |
Ossip Bernstein | Fransa |
Savielly Tartakower | Fransa |
Salo Flohr | Sovyetler Birliği |
Viacheslav Ragozin | Sovyetler Birliği |
Paul Keres | Sovyetler Birliği |
Vasily Smyslov | Sovyetler Birliği |
Isaac Boleslavsky | Sovyetler Birliği |
Igor Bondarevsky | Sovyetler Birliği |
Mikhail Botvinnik | Sovyetler Birliği |
David Bronstein | Sovyetler Birliği |
Alexander Kotov | Sovyetler Birliği |
Grigory Levenfish | Sovyetler Birliği |
Andor Lilienthal | Sovyetler Birliği |
Unvanlar
Büyükusta
FIDE tarafından verilen en büyük unvandır. Seçkin satranç oyuncularına verilir, GM (Grandmaster) şeklinde kısaltılır, istisnai durumlar dışında ömür boyu taşınır. Unvan için 2500 ELO puanı ve 3 norm gereklidir. 1950 yılından bu yana verilmektedir.
Sergey Karjakin, 12 yıl 7 ayla bu unvanı alan en genç insandır.
Uluslararası Usta
Güçlü satranç oyuncularına verilir, IM (International Master) şeklinde kısaltılır, istisnai durumlar dışında ömür boyu taşınır. Unvan için 2400 ELO puanı ve 3 norm gereklidir. 1950 yılından bu yana verilmektedir.
Rameshbabu Praggnanandhaa, 10 yıl 10 ay 19 günle bu unvanı alan en genç insandır.[3]
FIDE Ustası
FM (FIDE Master) şeklinde kısaltılır, unvan için 2300 ELO puanı gereklidir. 1978 yılından bu yana verilmektedir.
Usta Adayı
CM (Candidate Master) şeklinde kısaltılır, unvan için 2200 ELO puanı gereklidir. 2002 yılından bu yana verilmektedir.[4]
Kadın Unvanları
FIDE tarafından kadınlara verilen unvanlardır. Kadın Büyükusta (WGM), Kadın Uluslararası Büyükusta (WIM), Kadın FIDE Ustası(WFM) ve Kadın Usta Adayı (WCM) olarak adlandılır. Kadın unvanlarıyla diğer unvanlar arasında ELO puanı farkı vardır. Her klansmanda kadın unvanları diğer unvanlardan 200 ELO puanı geridedir. Kadın unvanları diğer unvanlarla birlikte kullanılabilir.
Kadın Büyükusta
WGM (Women Grandmaster) şeklinde kısaltılır, unvan için 2300 ELO puanı gereklidir. 1976 yılından bu yana verilmektedir.
Kadın Uluslararası Usta
WIM (Woman International Master) şeklinde kısaltılır, unvan için 2200 ELO puanı gereklidir. İlk olarak 1950 yılında IWM (International Woman Master) olarak verilmiş, daha sonradan adı WIM (Woman International Master) olarak değiştirilmiştir.
Kadın FIDE Ustası
WFM (Woman FIDE Master) şeklinde kısaltılır, unvan için 2100 ELO puanı gereklidir.
Kadın Usta Adayı
WCM (Woman Candidate Master) şeklinde kısaltılır, unvan için 2000 ELO puanı gereklidir.
Kaynakça
- "Handbook > FIDE Title Regulations effective from 1 Temmuz 2014". FIDE.com. FIDE. 20 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2014.
- Wall, W. "FIDE History". 28 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2019.
- "Praggnanandhaa – youngest chess IM in history!". ChessBase. 20 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2016.
- Felice, Gino (2017). Chess International Title Holders. Jefferson, North Carolina: Mcfarland and Company Holders. s. 1. ISBN 978-1-4766-7132-1.