Frekans sapması

Frekans sapması (${\displaystyle \Delta f}$) Frekans modülasyonu tekniği ile yapılan iletişimde taşıyıcı frekansının girişteki bilgiye bağlı olarak değişmesidir. Girişte hiçbir sinyal olmadığı durumda taşıyıcı frekansa merkez frekans denilir. Girişteki sinyale bağlı olarak bu frekans ta değişir. Ancak taşıyıcı genliği sabittir. Bu sayede genliğe binen parazit alıcı tarafından algılanmaz.

Sistem taşıyıcı frekansının oynaklığına bağlı olduğu için FM vericilerinde kristalli (sabit) osilatör kullanılmaz. Bunun yerine kapasitif değeri genliğe bağlı olarak değişen (varaktör gibi) kondansatörler kullanılır. Ancak bu durumda zaman içinde kondansatör değerinin, dolayısıyla merkez frekansın değişmesi riski vardır. Bu riski ortadan kaldırmak için vericilerde ek frekans kontrol devreleri kullanılır. Bu kontrol devrelerinin reaksiyon süresi çok uzun olduğundan kontrol devrelerinin varlığı frekans sapmasını etkilemez.

Yayın kanalı bant genişliği büyük ölçüde frekans sapmasına bağlıdır. Carson kuralına göre, ${\displaystyle b}$ giriş sinyali maksimum frekansı olmak üzere;

${\displaystyle \mathbf {B_{T}} \approx 2\cdot (b+\Delta f)}$

Görüldüğü gibi yayın bandı hem giriş sinyali frekansına, hem de frekans sapmasına bağlıdır. Gerçi sistem frekans sapmasının giriş sinyali frekansına göre çok daha az olacak olacak (düşük kalite) şekilde planlanmışsa, yayın bandı sadece giriş sinyali frekansına bağlıdır. Bu durumda modülasyona dar bant FM modülasyonu denilir. Ancak dar bant FM modülasyonu yayıncılıkta kullanılmaz. Daha geniş bantlı FM yayınında ise, yayın kanalı bant genişliğini etkileyen en önemli faktör frekans sapmasıdır.