Fugger
Fugger, 1367 yılından beri Almanya'nın Augsburg kentinde oturan Schwaben eyaletinin bir soylu ailesidir. “Fugger vom Reh” devrinin 1494 yılında kapanıp onun yerine Fuggerlerin ticaret şirketi sayesinde bugün dahi varlığını sürdüren “Fugger von der Lilie” devrinin dünya çapında tanınmışlık elde ettiği görülmektedir. "Fugger von der Lilie" şirketi 1469 yılında ölen Yaşlı Jakob tarafından kurulmuştur.
Fuggerlerin tarihçesi
Fugger advenit
On dördüncü yüzyılda "Şehre yerleşmek özgür olmaktır." parolası altında birçok kimse şehirlere göç etmiştir. Yüzlerce çiftçi ve elinden iş gelen herkes daha iyi bir hayat sürme umuduyla yoğun nüfuslu yerlere akın etmiştir. Graben şehrinde yaşayan, kendi halinde bir dokumacı olan Hans Fugger aynı sebepten ötürü Augsburg’a gelmiştir. Bu olay Augsburg şehir kayıt defterinde “Fucker advenit” (Fucker/Fugger geldi) olarak belirtilmiştir. Augsburg’ta bir sürü dokumacı olduğu için orada yaşamak Fugger için pek de kolay olmamıştır, ancak 1386 yılında Fugger Augsburg’un ilk dokumacı ustaları loncasının başkanı olmuştur.
Bölünme
Hans Fugger’in iki oğlu vardı:
- Fugger von der Lilie’nin kurucusu Yaşlı Jakob
- Fugger vom Reh’in kurucusu Andreas
Yaşlı Jakob dokumacılığı daha da geliştirerek ileriye yönelik yavaş, fakat dikkatli adımlar atmıştır. Kardeşi Andreas babasının şirketinden ayrılıp mesleğini değiştirmiştir. Bir tüccar olmuştur. Abisiyle kıyaslandığında ona göre daha kısa sürede büyük bir zenginliğe erişmiştir, bu serveti oğlu Lukas sonradan daha da ilerletmiştir. Lukas bundan böyle “vom Reh” olarak adlandırılacak olan bir armaya sahip olmuştur. Ancak Lukas’ın ve kardeşinin çok çaba göstermeleri sonunda hızlı bir şekilde büyümeleri ve birçok yanlış karar almaları sonucu şirketlerindeki her şeyi kaybetmelerine yol açmıştır.
Zengin Jakob
Yaşlı Jakob’un en büyük oğlu zengin Jakob –öncelikle dini bir makam için belirlenmiş, kardeşleri Ulrich ile birlikte işletmeyi yürütürken- farklı yerlerde bir tacirin görevlerinin ne olduğunu öğrenmiştir.
Venedik’teki mesleki öğrenim sürecinden sonra kardeşi Ulrich’i Augsburg’a artan işlere yardım etmesi için geri götürmüştür; çünkü o zamanlar aileden olmayan birisinin yönetim kadrosuna dâhil olması olası değildi. Birkaç yıl içerisinde firmanın ilerleme tarzı değişmiş, bununla birlikte firma çok daha başarılı olmuştur. 1484 yılında Alman Ticaret Odası'ndan Venedik’te kendilerine ait bir meslek odası almıştır. Bugün karşımıza çıkan soru şudur: bu başarı Fugger kardeşlerden büyük kardeşin mi yoksa uzun zamandır firmaya büyük başarılar kazandıran Jakob’un mu hakkıydı?
Auer Firması ve Thurzo ailesinin şirketi olan Metz’ler ile birlikte Macaristan'daki madene yün, ipek, pamuk ve keten karışımı olan pazen ticaretinin yanı sıra baharat ticareti de yapılmıştır. Buna ek olarak maden ocakları kiralanmış ve Alman uzmanlar sayesinde modernize edilmiştir, bunun sonrasında ise kendilerine ait olan ticaret yolları üzerinden metaller Augsburg’a darphanelere teslim edilmek üzere getirilmiştir.
Ticaret ve maden şirketinden kazanılan paralarla Fugger Firması (Zengin Jakob şirketin asıl yöneteninin kendisi olduğunu iddia etmekteydi.) Habsburg’taki evlerinden Kutsal Roma Kralı I. Maximilian’a yardım etmiştir. Şirket, Maximillian’ın Tirol’ü 1490 yılında almasında, 1494 yılında Bianca Maria Sforza ile evlenmesinde ve 1496 yılında İtalya ile yapılan savaşta maddi destek sağlamıştır. Kral, bu borcunu Fugerlere yasaların onların yararına göre değiştirerek ya da onlara ticaret ayrıcalığı vererek ödemiştir. 1505 yılında papa ile de ilişkiler güçlenmiştir. Fugerler, papaya ilk olarak İsviçre’de koruması için para yardımında bulunmuştur.[1]
Ulrich Fugger’in 1510 yılında vefat etmesinin ardından bütün önemli kararları Jakob vermiştir. Bunun için 1512 yılında firmanın monarşi örgütlenmesi ortaya çıkmıştır. Jakob Fugger’in en büyük ve en önemli yatırımlarından birisi, V. Karl'ın (İspanya'daki I. Karl'dan daha önce) kral seçilmesinde finanse etmesi olmuştur. Fuggerler imparatoru seçen imparatorluk prenslerine rüşvet için toplamda 852.000 kredi sağlamıştır. Bu borçların geri ödenmesine yönelik 1521 yılında Worms imparatorluk meclisinde bir sözleşme imzalanmıştır.
Reformasyon direnişi Trient’teki ruhaniler meclisinin 1545’te açılışıyla başladığında, halk V. Karl’a maddi destek sağlamıştır; fakat Katolik olan Anton hâlâ iki partinin arasındaki barış için çabalamaktadır. V. Karl Protestanlığa geçmiş olan Augsburg'u yendiğinde Fugger, bir zamanlar şehirden sürgün edilmesine rağmen, savaştan kalan borçların ödenmesinde yardımcı olup memleketini desteklemiştir. Fugger'in barış için uğraşlarına rağmen, savaşın kendi ticaretini büyük zararlarla etkileyeceğini tahmin edememiştir. Bu yüzden İngiltere’deki VII. Heinrich'den büyük miktarda destek almaya çalışmıştır.
Konsolidasyon (Sağlamlaştırma)
II. Phillip, V. Karl'ın yerine geçtiğinde, Anton firmayı yavaş yavaş kaldırmaya ve kazancı toprak arazilerine dönüştürmeye karar vermiştir. Bunu belki de iş ortaklarının hataları dolayısıyla aynı zamanda Anvers’teki işletmenin dolandırıcılığından -ki bu çok fazla para tutuyordu- yapmış oldu.
Ölünceye kadar (1560) firmayı tamamen kapatmayı istememiştir. Özellikle 2.Phillipp’in parasal istekleri yüzünden kendini başka şeylere adamaya zorlanmıştır. Tüccar ruhundan dolayı kendisini geri çekmesi olanaksız olmuştur. Bunu, kardeşi Jakob gibi, liderliğini ve yöneticiliğini ölünceye kadar elinden bırakmaması yansıtmıştır.
Anton Fugger ölümünde gelecekteki nesline sayısız toprak arazisi ve 5 milyonluk bir servet bırakmıştır. Bir yüz yıl boyu siyasette ve Avrupa ekonomisinde büyük bir rol oynayan, Fu
Yeni Yönelim
Anton Fugger'in ölümünden (1560) sonra gelen nesil 17. yüzyılın ortalarına kadar değişmiştir. Artık ticaret ile bankacılık ön planda değildi; Anton zamanında daha çok çiftçiliği, hayat tarzı olarak benimsemiştir. 1514'te zengin Jakob Fugger kont unvanını almıştır. 1530’da yeğenleri Anton ile Raymund kalıtsal soyluluk (Alman İmparator seçiminde oy hakkı olan soylulara “kalıtsal soylu” denirdi) unvanını almıştır. Gelen kuşaklar bu unvanı 17. yüzyılın başında kullanmışlardır. Şanslı koşullardan dolayı Raymund ve Anton'un nesillerine servetten bilhassa toprak kalmıştır.
Günümüzde Fugger
Bugün hâlâ yaşlı Jakob’un nesilleri, başkenti Stuttgart olan Schwaben eyaletinde yaşamaktadır. Ayrıca Augsburg’da, zengin Jakob ve Anton'un geleneği olarak görülen, “Fürst-Fugger-Privatbank KG” (Fugger Bankası) bulunmaktadır. 1514 ile 1523 arasında sosyal konut olarak kurulan Fuggerei bugün hâlâ orta düzeyde yaşayan vatandaşlara senede önemli miktarlarla yardımda bulunmaktadır. II. Dünya Savaşı’nda büyük hasar gören Fuggerei Joseph-Ernst Graf Fugger von Glött, bir zamanki Krichheim/Schwaben Fugger şatosunun sahibi, desteği ve yönetimi altında, savaş sonrası tekrar kurulmuştur. Bugün Fuggerei'yi kuşatan kapılar saat 22.00'de kilitlenir. Bu saatten sonra girilmesi gardiyana "ceza parası“ verilerek gerçekleşir.
Ailenin önemli temsilcileri
- Hans Fugger (Augsburg'da 1367-1408)
- Andreas Fugger (1394–1457); “Fugger vom Reh”in atası
- Jakob Fugger (* 1430)
- Lukas Fugger (* 1439)
- Matthäus Fugger (* 1442)
- Ulrich Fugger (1524–1586)
- Hans Fugger (* 1443)
- Gastel Fugger (1475–1539)
- Wolfgang Fugger (1519/20–1568)
- Johann Christoph Fugger
- Yaşlı Jakob Fugger (1398–1469); „Fugger von der Lilie“ nin atası
- Ulrich Fugger (1441–1510)
- Ulrich Fugger der Jüngere (1490–1525)
- Georg Fugger (1453–1506)
- Raymund Fugger (1489–1535)
- Hans Jakob Fugger (1516–1575)
- Anton Fugger (1493–1560)
- Markus Fugger (1529–1597)
- Hans Fugger (1531–1598)
- Jakob Fugger (1542–1598)
- Anselm Maria Fugger von Babenhausen (1766–1821)
- Zengin Jakob Fugger (1459–1525)
Kaynakça
- Martin Kluger: Fugger – Italien. Geschäfte, Hochzeiten, Wissen und Kunst. Geschichte einer fruchtbaren Beziehung. Augsburg 2010