Funmilayo Ransome-Kuti
Funmilayo Ransome-Kuti (25 Ekim 1900-13 Nisan 1978) 20. yüzyılın ilk yarısında ülkesi Nijerya'da kadın hakları için öncülük eden bir avukat, bir öğretmen, bir politika lideri, kadın hakları savunucusu ve feministtir. Kendi döneminin önemli liderlerinden biri olarak diğerlerinden farklı olarak hizmet etmiştir. Aynı zamanda ülkede araba kullanan ilk kadındır. Onun izlediği politika onun Nijerya'da kadın haklarının bir savunucu ve "Nijerya'nın annesi" olarak anılmasını sağladı. İlk yıllarında Nijerya'da kadınların oy hakkı için avukatlık eden güçlü bir bir kişiydi, 1947'de West African Pilot tarafından Egba halkının kadınlarına öncülük ettiği için "Lisabi aslanı" lakabını aldı.
Kuti; aktivist Fela Anikulapo Kuti, bir müzisyen olan Beko Ransome-Kuti, bir doktor ve profesör Olikoye Ransome-Kuti'nin annesi ve aynı zamanda müzisyen Seun Kuti ve Femi Kuti'nin büyükannesidir.[1][2]
Hayatı
Asıl adı Frances Abigail Olufunmilayo Thomas olan Kuti 25 Ekim 1900'de şu an Nijerya'da bulunan Abeokuta,Egbaland'da doğmuştur. Ebeveynleri Daniel Olumeyuwa Thomas ve Lucretia Phyllis Omoyeni Adeosolu'dur. Babası bugün Nijerya'da Ogun States (Ogun Bölgesi) olan Abeokuta'ya kadar atalarının izini süren Sierra Leone'den geri gönderilmiş bir kölenin oğludur. Anglikan inancının bir üyesi olmuş, daha sonra Egbas'a geri dönmüştür.
1914-1917 arasında ortaokul eğitimi olarak the Abeokuta Grammar School (Abeokuta Gramer Okulu) 'a girmiştir. Burada eğitim görmeye başlayan ilk kız öğrencidir. Eğitimine devam etmek için İngiltere'ye gitmiştir. Daha sonra memleketi Nijerya'ya dönüp, öğretmenliğe başlamıştır. 20 Ocak 1925'te din adamı Israel Oludotun Ransome-Kuti ile evlenmiştir. Eşi aynı ülkesinin halkını savunanlardan biri, hem de Nigeria Union of Teachers ( Nijerya Öğretmenler Birliği) ve Nigeria Union of Students (Nijerya Öğrenciler Birliği) 'ın da kurucularından biridir.
Ransome Kuti 1965'te Order of Nigeria (Nijerya emrinde) ulusal onur üyeliği almıştır. The University of Ibadan (Ibadan Üniversitesi) 1968'te Kuti'ye hukuk branşından fahri doktora sunmuştur. Aynı zamanda Kuti'ye the Western House of Chiefs of Nigeria (Nijerya Batı Şef Evleri)'da Yoruba halkının bir oloye[3]'si olarak yer verilmiştir.[1][2]
Activizm
Kariyeri boyunca bir eğitimci ve aktivist olarak bilindi. 1950'li yıllarda o ve Elizabeth Adekogbe kadın hakları için dinamik dinamik bir liderlik yaptılar. Abeokuta'da kadınlar için bir eğitimli ve eğitimsiz 200.000 den fazla bireyin katıldığı bir organizasyon yürüttüler.[1][2]
Kadın Hakları
Kadınları rencide eden ücret kontrolüne karşı kadınları desteklediğinde, Kuti aynı zamanda halkın bilinçlenmesi için bir organizasyon başlattı. Ticaret o vakitlerde kadınların büyük çoğunluğunun mesleğiydi. Alake of Nigeria (Nijerya kralı) başta olmak üzere ulusal otoritelere karşı bir protestoyu yönlendirdi. Alake of Nigeria'nın İngiliz hükûmeti ve kolonilerinin vergi toplamasını bir hak olarak saydığını gösteren belgeleri yayınlayarak ileri sürdü. Hemen sonrasında kral bir aşk ilişkisi sebebiyle tahttan çekildi. Kadınların ayrı vergi vermesini ortadan kaldıran bir mücadeleyi de yönetti. 1953'te daha sonra Women's International Democratic Federation (Enternasyonal Kadın Demokratik Federasyonu) ile birleşen the Federation of Nigerian Women Societies (Nijeryalı Kadınlar Topluluğu Federasyonu)'i kurdu.
Funmilayo Ransome Kuti kadınların oy hakkı için bir kampanya yürüttü. National Council of Nigeria and the Cameroons partisinin (NCNC- Nijerya ve Kamerun Ulusal Konseyi Partisi) yıllarca bir üyesiydi fakat daha sonra federal parlamentoya seçilemediği için ihraç edildi. Western NCNC women's Association (Batı NCNC kadın birliği) 'ın mali işler sorumlusu ve bir sonraki başkanıydı. Uzaklaştırıldıktan sonra yürütülen ulusal politika sebebiyle politika üzerinde etkisi azaldı fakat o bir aktivist olmaya devam etti. 1950'de House of Chiefs (Şefler evi) [4]'in çok az kadın üyesinden biri oldu. Eniola Soyinka ile birlikte Abeokuta ve Egba kadınlar birliğini kurdu. Vergilere ve ücret kontroll[5] erine karşı kampanyalara devam etti.[1][2]
Seyahat Yasağı
Soğuk savaş esnasında ve ülke bağımsızlığını kazanmadan önce Kuti çok geniş bir alanda seyahat ediyordu ve doğu bloğu ile görüşerek İngiliz hükümetini olduğu kadar Amerikan hükümetini de kızdırıyordu. Sovyet Rusya, Macaristan ve Mao Zedong ile tanıştığı Çin'e seyahatlerde bulundu. Kadınlara komünist fikirler aşıladığı gerekçesiyle 1956'da hükûmet tarafından pasaportu yenilenmedi. Amerika'da Kuti'nin komünist olduğu gerekçesiyle Amerika vize talebini reddetti. NCNC'yi yönetmede meydan okuma girişiminde bağımsızlığa öncülük eden "Halkıçı İnsanlar Partisi" ni kurdu. NCNC'nin 9,755 oyuna karşılık, 4,665 oy alarak aktif bir siyaset yürüten bir konuma geldi. Nijerya'nın bağımsızlığını İngiliz hükûmeti ile görüşen delegelerden biriydi.[1][2]
Ölümü
Geç yaşında aktivist yaşamı 3 erkek çocuk dünyaya getirdiği için sekteye uğradı. 1978'de oğlu Fela Kuti'nin kurduğu bir birlik olan the Kalakuta Republic'in 3. penceresinden bin tane askeri personelinin baskın yaptığı esnada aşağı atıldı. O yılın şubat ayında komaya girdi ve 13 Nisan 1978'de yaraları yüzünden hayata veda etti.[1][2]
Başarıları
- House of Chiefs'e seçilen kadın üye
- National Council of Nigeria and the Cameroons partisinin (NCNC- Nijerya ve Kamerun Ulusal Konseyi Partisi) kıdemli üyesi
- Western Women Association of the National Council of Nigeria and the Cameroons (NCNC'nin Batı Kadın Birliği)'nin mali işler sorumlusu ve başkanı
- Abeokuta Kadınlar Birliği'nin lideri
- Halkçı İnsanlar Partisi'nin lideri
- Nijerya Kadınlar Birliği'nin lideri
- Nijerya'da araba kullanan ilk kadın
- Lenin Peace Price (Lenin Barış Ödülü)'ı kazananı[1][2]
Kültürel Tasviri
October 1 (1 Ekim) filminde Funmilayo Ransome-Kuti, Deola Sagoe tarafından canlandırıldı.[1][2]