Gizli Evlenme
Gizli Evlenme (Orijinal İtalyanca adı Il matrimonio segreto, bestesi Domenico Cimarosa tarafından, librettosu "Giovanni Bertati" tarafından, "George Coleman Yaşlı" ve David Garrick tarafından hazırlanan "The Clandestine Marriage (Gizli Evlilik)" adlı tiyatro oyunundan uyarlanarak, İtalyanca olarak hazırlanmış, 8 tablo ihtiva eden 3 perdeden oluşan, imelodramma giocoso janrında bir opera buffa eseri. Eserin prömiyer temsili 7 Şubat 1792'de Burgtheater, Viyana'da Avusturya İmparatoru II. Leopold huzurunda yapılmıştir .
 Milano 1931 basimi "Gizli Evlenme" operasi librettosu baş sayfasi | |
| Özgün isim | Il matrimonio segreto |
|---|---|
| Müzik | Domenico Cimarosa |
| Libretto | Giovanni Bertati |
| Gala | 7 Şubat 1792 |
| İlk gösterim yeri | Burgtheater, Viyana |
| Oyuncular |
|
Hazırlanma ve temsiller
Bu eserin prömiyer temsili 7 Şubat 1792'de Burgtheatre, Viyana'da İmparator II.Leopold'un huzurunda verilmiştir. Bu eserden imparator o kadar hoşlanmıştır ki bu temsil sona erince tüm seyircilere ve oyunculara akşam yemeği servisi yapılmış ve bu yemek servisi sona erdikten hemen sonra o gece eserin tümü ikinci bir defa tekrarlanmıştır. Bu nedenle bu opera eseri tarihte en uzun süren "ankor" olarak günümüze kadar kırılamayan bir rekor olduğu iddia edilmiştir.
Eserin İtalya prömiyer temsili 17 Şubat 1793'de La Scala Tiyatrosu, Milano'da ; İngiltere prömiyeri 11 Ocak 1794'te Londra "King's Theatre Tiyatrosu"'nda; Protekiz prömiyeri 6 Ağustos 1794'te Lizbon, "Teatro Nacional de São Carlos"'da; Fransa prömiyeri 10 Mayıs 1801'de Paris "Theatre İtalien Tiyatrosu"'nda verilmiştir. Günümüzde operaevlerinin repertuvarlarının demirbaş eserlerinden olduğu kabul edilmektedir. Mozart'ın opera eserleri yanında en popüler olan 18. yüzyıl opera eseri olduğu iddia edilmektedir. Operabase istatistiklerine göre 2014'ten itibaren 2016 ortasına kadar 11 operaevinde 14 yapımı ve 50 üzerinde temsili yapılmıştır.[1]
Roller
| Rol | Ses tipi | Prömiyerde roller, 7 Şubat 1792 (Orkestra şefi: Domenico Cimarosa ) |
|---|---|---|
| Signor Geronimo - Bologna'lı bir zengin tüccar | bas | Giambattista Serafino Blasi |
| Elisetta - Geronimo'nun büyük kızı ve Kont Robinson'un sözlüsü | soprano veya mezzo-soprano | Giuseppina Nettelet |
| Carolina - Geronimo'nun küçük kızı ve Paolino'nun gizli eşi | soprano | Irene Tomeoni |
| Fidalma - Geronimo'nun kızkardeşi, zengin dul kadın | mezzo-soprano | Dorothea Bussani |
| Paolino - Geronimo'nun genç sekreteri; gizlice Carolina ile evli | tenor | Santi Nencini |
| Kont Robinson - bir soylu İngiliz | bas | Francesco Benucci. |
Konu Özeti
Mekan: bir zengin Bologna'lı tüccar olan Geronimo'nun evi
Zaman: 18.yüzyıl
I. Perde
Bir İngiliz asılı olan Kont Robinson Geronimo'ya bir mektup göndererek, kızının büyük çeyiz ve drahomasını da gözü önüne alarak, onun kızı ile evlenmeye hazır olduğunu bildirmiştir. Geronimo bu talibin büyük kızına olduğunu kabul etmiştir ve Elisette'nin iyi bir evlilik yapacağından emin olmuştur. Özellikle evlenince kontes unvanını alması ona çekici gelmiştir.
Geronimo'nun kızkardeşi zengin bir dul kadın olan Fidelma yeğenlerine kendinin de bir erkeğe âşık olduğunu ve âşık olduğu erkekle evliklik yapmak istediğini açıklar. Fidelma (diğer oyunculardan gizli olmak üzere) seyircilere bu âşık olduğu erkeğin Paolino olduğunu ifşa etmiştir.
Kont Robinson sahneye gelince mektubunun yanlış anlaşıldığını anlar. Kendisi ile evlendirilmek istenen kızın Elisette olduğunu anlar. Halbuki kendisi Carolina ile evlilik yapmak istemektedir ve yapılan yanlışlığın kendini büyük bir hayal kırıklığına uğrattığını açıklar. Kont Carolina ile görüşür ve onun büyük kızkardeşinin drahomasından daha küçük olan drahomasını kabul edeceğini bildirir. Kont, sekreter Paolina'ya yeni bir evlilik kontratı hazırlaması için talimat verir. Carolina, gizlice Paolina ile evli olduğu için, kontun bu evlilik talebini kabul etmemek için bahaneler arar. Konta zaten evli olduğunu ifşa etmemek için, ne onunla ne de herhangi bir başka erkekle evlenmek istemediğini bildirir. Kont Carolina'nın başka bir erkekle ilişkisi olmadığını bildirdiğini zannederek Carolina'ya daha ciddi olarak evlilik teklifine geçer. Carolina bir kontes olmayı hiç istemediğini ve hiçbir gerekli yeteneği olmadığını bildirir. Buna rağmen Kont Carolina'ya kur yapmakta devam eder.
Elisette Kont ile evlenmek istemektedir ve Kontun küçük kardeşine devamlı kur yapmasını Carolina'nın önü ayratması dolayısıyla olduğu sonucuna varır. Elisette küçük kızkadeşini kendine ihanet yapmakla suçlar ve iki kızkardeş arasında bir ağız dalaşı başlar. Halaları olan Fidelma iki kızkardeşin arasına girip özellikle Elisette'yı sakinleştirmeye çalışır. Bu sırada sahneye giren Geronimo aile üyeleri arasında çıkan arbededen şaşırmış ve bu olaya çok canı sıkılmıştır. Her iki kızı da kendinin görüşünü ona anlatmaya çalışırlar ama bu Geronimo'nun aklını daha da karıştırır.
II. Perde
Geronimo Kont'un daha önce hazırlanan ve Elisette ile evlenme kontratına uymasını ve büyük kızı ile evlilik yapmasına ısrar eder. Kont bunu kabul etmez. Kont eğer Carolina ile evlilik yaparsa daha düşük miktarda drahomayı kabule hazır olduğunu bildirir. Bu, tüccar olan Geronimo'ya uygun gelmiştir ve Kont'un teklifine aklı yatkındır. Çünkü hem kızlarından birini evlendirecek hem de daha az drahoma ödeyecektir. Ama kızı Elisette'nin bunu kabul etmesini şart koşar.
Paolina ne yapacağını bilemeden şaşırıp kalmıştır; durumunu evin en yaşlı hanımı olan Fidalma'ya bildirip onun onayını ve desteğini almak niyetiyle onunla konuşmaya başlar. Fakat Fidalma'nın kendini sevdiğini ve onunla evlilik bile düşündüğünü öğrenir. Bu Paolina'ya gayet büyük şok tesiri yapar ve Fidalma'nın önünde bayılır. Bu Fidalma tarafından Paolina'nın kendine yakın ilgisi olduğu olarak yorumlanır. Diğer taraftan Paolina'nin halasi ile bir görüşme yapıp bunun sonunda bayılması Carolina tarafından gözlemlenmiştir ve Carolina olan biteni gizli kocası olan Paolina'nın kendisine halası Fidalma ile ihanet etmesi olarak yorumlar. Fakat Paolina ayılınca Karolina ile konuşarak onu hiç fazla gecikmeden bu evi birlikte bırakıp bir akraba evine sığınacaklarına inandırır.
Kont Robinson, Elisetta ile konuşur ve öna kendi kötü alışkanlıklarını ve fiziksel kusurlarını ayrıntılı olarak anlatır ve böylece Elisette'yi kendi ile evlenmek istemekten caydıracağını düşünür. Fakat Elisetta fikrini değiştirmez. Sonunda Kont Elisette ile birlikte olmaktan nefret ettiğini ona itiraf eder. Babası Geronimo da büyük kızını kont ile evlenme fikrinden caydıramaz.
Fidalma Carolina bir manastıra gönderilip oraya çekilmesi sağlanırsa evhalkı arasındaki ilişkilerin biraz durgunlaşıp belki de iyiye gidebileceğini düşündüğünü söyler. Geronimo bunu kabul eder. Geronimo hemen yakındaki manastırın başrahibesine bir mektup yazarak kızı Carolina'nın manastıra çekilmesine izin vermesini ister. Bu mektubu Paolino hazırlayıp manastıra götürmek üzere sahneden ayrılır.
Bundan gayet kırılıp üzülen Caroline gizli evliliğini ifşa etmek niyeti ile Kont'a bir görüşme yapmayı teklif eder. Fakat daha görüşmede detaylara inemeden büyük kızkardeşi, halası ve babası onları birlikte görürler ve gülerek onları birlikte görerek alaya almaya başlarlar.
Eserin sön finale sahnesinde gayet güldürücü olan bir konuşmadan sonra Carolina ve Paolina on ay önce gizli bir dinsel nikâhla ikisinin evlendiklerini ve bu on ay içinde bir karıkoca gibi birbirlerini sevdiklerini açığa koyarlar. Geronimo ve Fidalma bu ifşaata gayet sinirlenirler; tenkit ve itirazlara başlarlar. Fakat Elisetta ve Kont daha soğukkanlı olarak buna yaklaşırlar; gizli evliliklerini ifşa eden çifti kutlarlar ve sinirleri bozulmuş olan baba ve halaya bu genç evlileri affetmeye teşvik ederler. Bu arada geçmişte ne olmuşsa olsun Kont Robinson ve Elisetta evlenmeye karar verdiklerini de açıklarlar.
Seçilmiş ses ve video kayıtları
Disk ses kayıtları
| Yıl | Roller: (Geronimo, Elisetta, Carolina, Fidalma, Paolino, Robinson) |
Orkestra Şefi Orkestra, Koro |
Marka |
|---|---|---|---|
| 1950 | Sesto Bruscantini, Ornella Rovero, Alda Noni, Giulietta Simionato, Cesare Valletti, Antonio Cassinelli. |
Manno Wolf-Ferrari Maggio Musicale Fiorentino Orkestra ve Korosu |
CD, Warner Fonit Cetra |
| 1956 | Carlo Badioli, Eugenia Ratti, Graziella Sciutti, Ebe Stignani, Luigi Alva , Franco Calabrese |
Nino Sanzogno Teatro de La Scala, Miláno Orkestra ve korosu |
2 CD, EMI |
| 1976 | Dietrich Fischer-Dieskau, Julia Varady, Arleen Auger, Julia Hamari, Ryalnd Davies, Alberto Rinaldi |
Daniel Barenboim İngiliz Oda Orkestrası |
CD, Deutsche Grammophon |
| 1990 | Enzo Dar, Valeria Baiano, Daniela Mazzucato (Meneghini), Max René Cosotti, Bruno De Simone |
Angelo Cavallaro, Marsilya Filarmonik Orkestrası |
CD: Memories DR 3107-08; Nuova Era 7014/15 |
| 1991 | Alfonso Antoniozzi, Janet Williams, Susan Patterson, Gloria Banditelli, William Matteuzzi, Petteri Salomaa |
Gabrielle Bellini Eastern Netherlands Orkestrası |
CD, Arts Music |
| 1992 | Angelo Romero, Jeannette Fischer, Elzbieta Szmytka, Anne-Marie Owens, Tracey Welborn, François Le Roux |
Jesús López Cobos, Lozan Oda orketrasi ve Lozan Belediye Tiyatrosu Korosu. |
CD, Cascavelle VEL 1022 |
| 2008 | Cinzia Forte, Priscille Laplace, Damiana Pinti, Alberto Rinaldi, Aldo Caputo |
Giovanni Antonini Opéra Royal de Wallonie Orlkestra ve Korosu |
CD, DYNAMIC |
| 2017 | Addie Lansbury
Carlene Harris Florinda Benini Jaylen Parker Irving Hussain Roberto Vicarelli |
Harmoniae Templum Chamber Orchestra
Simone Perugini |
RC Record Classic Label |
Video DVD disk kayıtları
| Yıl | Roller: (Geronimo, Elisetta, Carolina, Fidalma, Paolino, Robinson) |
Orkestra Şefi Orkestra, Koro |
Marka |
|---|---|---|---|
| 1986 | Carlos Feller, Barbara Daniels, Georgine Resick, Márta Szirmay, David Kuebler, Claudio Nicolai |
Hilary Griffiths, .Drottningholm Sarayi Tiyatrosu Orketrasi |
DVD, Euroarts 205 4548 |
| 1986 | Enrico Fissore, Valeria Baiano, Antonella Bandelli, Carmen González, Paolo Barbacini, Roberto Coviello. |
Francis Travis, Radiotelevisione della Svizzera Italiana Orkestrası |
DVD, Opus Arte «Faveo» OA 4021 |
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Bu madde kısmen İngilizce Wikipedia "Il matrimonio segreto" maddesi kaynaklıdır. Online: (İngilizce).
- Bu madde kısmen İtalyanca Wikipedia "Il matrimonio segreto" maddesi kaynaklıdır. Online: (Italyanca).
- "Operabase". 19 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2016.
Dış kaynaklar
 |
Wikimedia Commons'ta Gizli Evlenme ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Anderson, James,(1993) The Complete Dictionary of Opera and Operetta, Wings Books, ISBN 0-517-09156-9
Dış bağlantılar
- IMSLP Petrucci Music Library websitesi "Il matrimonio segreto (Cimarosa, Domenico)" maddesi (İngilizce)
- librettidopera.it websitesinde "Il matrimonio segreto" librettosu (İtalyanca)
- YouTube websitesinde "Domenico Cimarosa - Il matrimonio segreto (1792) - complete " maddesinde eserin Eastern Netherlands Orkestrası temsilinin tümünün ses kaydı , (İtalyanca)
- YouTube websitesinde "IL MATRIMONIO SEGRETO - CIMAROSA-opera completa www.arteturismoe. altervista.org " maddesinde eserin şef:Francis Travis ve Radiotelevisione della Svizzera Italiana Orkestrası temsilinin tümünün video kaydı, (İtalyanca)