Viyana

Viyana (Almanca: Wien), Avusturya'nın başkenti ve en büyük şehri, aynı zamanda ülkenin dokuz eyaletinden yüzölçümü bakımından en küçüğü. Yaklaşık 1.900.000 kişilik nüfusuyla ülkenin en kalabalık kentidir, çevre ilçeleriyle birlikte Viyana'da yaklaşık iki milyon insan yaşar, ki bu da Avusturya nüfusunun yaklaşık dörtte biridir. Nüfus bakımından Viyana Avrupa Birliği'nin en büyük onuncu kentidir. Birleşmiş Milletler bürosuyla Viyana Birleşmiş Milletlerin dört resmî merkez temsilciliğinden birine sahiptir. Kentte bulunan diğer önemli uluslararası kuruluşlar OPEC, AGİT ve Uluslararası Atom Enerjisi Örgütü'dür (IAEA).

Başlığın diğer anlamları için Viyana (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Viyana
Wien
Eyalet

Bayrak

Mühür

Arma

Eyaletin Avusturya haritasındaki yeri.
Viyana
Viyana'nın Avusturya'daki konumu
Ülke Avusturya
Eyalet Viyana
Alt idari birimler
İdare
Yüzölçümü
 • Eyalet 414,87 km² (16.018 mil²)
 • Su
 19,39 km² (748 mil²)
Rakım 190 m (620 ft)
Nüfus
 (2018)
 • Eyalet 1,899,055
 • Yoğunluk 45/km² (110/mil²)
 • Metropol
 2,600,000
Zaman dilimi UTC+01.00 (OAZD)
 • Yaz (YSU) UTC+02.00 (OAYZD)
Alan kodu +1
Resmî site
www.wien.gv.at
Tarihi Viyana Şehri
UNESCO Dünya Mirası
Konum  Avusturya
Kriter Kültürel: ii, iv, vi
Referans 1033
Tescil 2001 (25. oturum)
Bölge Avrupa ve Kuzey Amerika

Yüzyıllar boyu Habsburg hanedanının yerleşim yeri olan kent, bu süre boyunca Avrupa'nın kültürel ve politik merkezlerinden biri haline gelmiştir. Kent Londra, New York ve Paris'ten sonra iki milyon nüfusuyla dünyanın en büyük dördüncü kentiyken, I. Dünya Savaşı sonrasında nüfusunun dörtte birini kaybetmiştir.Viyana coğrafi konumu ve çoğu imparatorluğuna yıllarca başkentlik yapmış olmasından dolayı gerek mimari gerekse kültürel açıdan Avrupa’nın en güzel şehirlerinden biridir. Hala daha Habsburg hanedanının izlerini taşıyan eski kent merkezi ve Schönbrunn Sarayı Avusturya devletinin başvurusu üzerine Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü tarafından dünya kültür mirası olarak kabul edilmiştir. Viyana'nın sembolü olan Stefan Kilisesi şehrin merkezinde bulunur.

Tarih

Avusturya Macaristan İmparatorluğu

19. yüzyılın sonlarından 1938'e kadar şehir, yüksek kültür ve modernizmin bir merkezi olarak kaldı. Bir Dünya Müzik başkenti olarak şehir, Brahms, Bruckner, Mahler ve Richard Strauss gibi bestecilere ev sahipliği yapmıştır. Şehir, sonradan Şansölye olan Engelbert Dollfuss sosyalist milisleri tarafından işgal edilerek 1934 Avusturya İç Savaşına sahne oldu.

Avusturya - Osmanlı İlişkileri

Viyana, Osmanlı İmparatorluğu tarafından tarihinde iki kere kuşatılmıştır. Birincisi 1529 yılında Kanuni Sultan Süleyman Han, ikincisi ise 1683 tarihinde Merzifonlu Kara Mustafa Paşa tarafından kuşatılmıştır. Her iki kuşatmada da iki tarafında büyük kayıpları olmuştur. İkinci kuşatma sonrasında ağır darbe alan Osmanlı İmparatorluğu'nun geri çekilişi Viyana'da yenilgi olarak kabul edilmiş ve bu yenilgiyi ölümsüzleştirmek adına Innere Stadt bölgesinde bulunan ve bulunduğu meydan ile aynı ismi taşıyan Aziz Stephan Katedrali'ne Osmanlı askerinin ayaklar altına alındığı bir heykel yapılmıştır. Ayrıca Aziz Stephan Katedrali, Osmanlı İmparatorluğu'nun kuşatmaları sırasında Viyana halkı için sığınak haline gelmiş, savaştan korunmak için katedralin içinde uzun süre kalmışlardır. Birçok savaşa tanık olan bu katedral, Viyana'nın özgürlük sembolü haline gelmiştir. İkinci kuşatmada geri çekilen Osmanlı İmparatorluğu'nun arkasında bıraktığı metal eşyaların toplanması ve toplanan metal eşyaların eritilmesi üzerine Türk Çanı olarak da bilinen ''Pummerin Çanı'' yapılmıştır. 1711 yılında Çan ustası olan Johannes Archamer tarafından 300 farklı teçhizatın (Osmanlıdan kalan toplar, gülleler, kılıçlar ve diğer materyaller) eritilip, 316 santim çapında ve 22,5 ton ağırlığında dev bir çan haline getirilmiştir. 26 Ocak 1712'de katedralin güney kulesine monte edilen çan, II.Dünya Savaşının patlak vermesiyle ve Avusturya'nın, Amerika, Almanya ve Rusya gibi büyük devletlerin arasında savaşta kalmasından dolayı büyük hasarlar almıştır. Bu dönemde katedral de büyük hasarlar görmüş, çatısı yanmış ve Pummerin Çan'ı yere düşerek parçalanmıştır. Parçalanan çanın yerine Yukarı Avusturya Eyaleti'nin (Oberösterreich) Sankt Florian kentinden yirmi ton ağırlığında olan ve yeniden ülkenin en büyük çanı haline gelen Pummerin Çanını yeniden yaparlar. 1952 yılında yapımı biten çan, uzun uğraşlar sonucu 5 Ekim 1957 tarihinde bugünkü yeri olan kuzey kulesine konulmuştur. Çanın üzerine demirden yapılan yeniçeri başları ve II. Viyana Kuşatması'nı hatırlatan bir tablo yapılmıştır. 1534 yılında ihdas edilen Osmanlı akıncılarının yaklaştığını önceden fark edip çanı çalmak için 1956 yılına kadar çanın yanında bir asker görevde kalmıştır. 1956 yılında Viyana Belediye Meclisinin, Osmanlı tehdidinin kalmadığını belirtmesi üzerine çanın yanındaki asker görevden alınmıştır.[1]

Anschluss ve İkinci Dünya Savaşı

1938 yılında, Avusturya doğumlu Adolf Hitler Avusturya'ya yaptığı (savaşsız) muzaffer girişten sonra (Anschluss) Heldenplatz'daki Neue Burg balkonundan Avusturyalılara Nasyonal Sosyalizmi dikte etmiştir. Bu gelişme sonrasında Viyana İkinci Dünya Savaşı'nın sonuna kadar başkent statüsünü kaybetmiştir. 2 Nisan 1945'te Sovyetler Almanlara karşı Viyana Tarruzu'nu başlatarak şehri kuşattı. Birleşik Krallık ve ABD hava saldırılarında tramvay hizmetleri ile su ve elektrik dağıtımı sekteye uğramış kamu ve bir kısım özel binalar yıkılmış ya da hasar görmüştür. Çarpışmalar sonrasında Viyana on bir gün sonra düştü ve Avusturya Nazi Almanyası'ndan ayrılarak Viyana'yı yeniden cumhuriyetin başkenti ilan etti. Şehir 1955 yılına kadar ABD, Birleşik Krallık, Fransa ve SSCB orduları tarafından bölünmüştür[2], 1955 yılında imzalanan Staatsvertrag[3] sonrasında Sovyet askerleri kentten çekilmiştir.

Coğrafya

Viyana 414,89 km² yüzölçümüyle Avusturya'nın en küçük eyaletidir. Ayrıca bir komşu ülkeyle sınırı olmayan tek eyalettir. Küçüklüğüne karşın eyalet-kent olmasının getirdiği avantajlarla Viyana ülkenin en yoğun trafik ve yapılaşma oranlarına sahiptir. Kapladığı alanın % 11,3'ü yapılaşmış alan, % 11,1'i trafik ve % 2,2'si de raylı sistem alanıdır. Bununla birlikte Viyana 117,76 km² yani toplam alanının % 28,4'ü oranında yeşil alana sahiptir ve ülkenin en yoğun kent içi yeşil alana sahip olan eyaletidir. 19,1 km², yani % 4,6 oranında alan sularla kaplıdır ve bu oran sadece Burgenland'da daha yüksektir. Ayrıca Viyana şarap üretilen dört eyaletten biridir. Toplam yüzölçümünün % 1,7 oranındaki bölümünde üzüm bağları bulunur. % 16,6 oranındaki bölge ormanlıktır ve % 15,8 oranındaki bölge de tarım alanıdır.

Coğrafi konum
Yunus-Emre-Çeşmesi Viyana´ninTürkenschanzpark parkında bulunmaktadır. 1991 T.C.´nin Avusturya´ya hediyesidir.

Orta Avrupa'nın en büyük kentlerinden biri olan Viyana gelişimini büyük oranda coğrafi konumuna borçludur. Şehir Kuzeydoğu Alplerinin alçaldığı bölgede, Viyana Havzası'nın kuzeybatı bölgesinde bulunur. Tarihi kent Tuna Nehri'nin güneyinde bulunmaktadır. Günümüzde kent nehrin diğer kıyısına geniş biçimde taşmıştır. Viyana doğu-batı ve kuzey-güney doğrultularındaki eski ticaret yollarının kavşağında kurulmuştur. Tuna nehri Viyana Havzası'nda adalar nedeniyle birçok kola ayrıldığından Viyana'da geçilebilir durumdadır.

Doğu Bloku'nun 1989 yılında yıkılışından bu yana Avusturya'nın kuzey ve doğu komşularıyla ticari ve ekonomik ilişkileri yoğunlaşmıştır. Viyana'nın eski Doğu Bloku ülkelerine coğrafi yakınlığı bu anlamda dikkat çekicidir. Örneğin Viyana Slovakya'nın başkenti Bratislava'ya 60 km yakınlıktadır. İki başkentin bu kadar birbirine yakın olması (Vatikan-Roma ilişkisi sayılmazsa) Avrupa'da benzeri olmayan bir durumdur.

Viyana

İlçeleri

Viyana günümüzde 23 bölgeden oluşur. Bunların adlarının yanında numaraları da vardır. Mesala 'Innere Stadt'a ayrıca '1. bölge' denir. Adres ve posta kodlarında da bu bölge numaraları bulunur.

Viyana 1850 yılına kadar bugün 1. Bölge'nin büyük bir bölümünü oluşturan tarihi kentten oluşuyordu. İmparator Franz Joseph döneminde ilk büyük kent genişletilmesi yapıldı: Kentin yakın çevresindeki varoşlar, kentin bugünkü 9. bölgesine kadar olan ilçeleri oluşturacak şekilde kente dahil edildi. 1 Ocak 1892'de kent ikinci defa genişletildi ve toplam 19 bölgeye kavuştu. 1900 yılında 2. bölgenin kuzey kesimi 20. bölge haline geldi.

1904 yılında yapılan genişletmeyle Tuna'nın sol kıyısındaki Floridsdorf ve Kagran 21. bölge olarak birleştirildi. Bu kent sınırları 1938 yılına kadar sürdü. Nazi işgali altında Büyük Viyana'nın kurulmasıyla Viyana'nın kapladığı alan dört katına çıkartıldıysa da, bu karar 1946 yılında geri alındı. Ama 1954 yılında yürürlüğe giren bu karara göre bugün 22. ve 23. bölgeleri oluşturan kesimler kente bağlı kaldı. Kent sınırları 1954'ten bu yana değişmedi.

Birçok ilçede eski köylerin isimleri hâlen bugün "Grätzl" adı verilen kimi semtleri adlandırmak için kullanılmaktadır. Ancak birçok eski yerleşim bugün kaybolmuştur. Kentin sınırları belirlenirken büyük caddelerin ya da akarsuların sınır olarak kabul edilmesi sonucu kimi yerleşimler bölünmüştür.

Bölgeleri

İklim

Viyana'nın iklimi batıdan okyanus etkisi ve doğudan karasal etkiler arasında bir geçiş iklimidir. Yazlar ılıktır ve ortalama sıcaklık 22 °C-26 °C'dir. Kışlar soğuk ve genellikle sıfırın altındadır. 60 günlük yaza karşı 70 gün kış ortalaması vardır. Aralık'tan Mart'a kadar kar yağışı görülür. Bütün yıl boyunca bol yağış alır ve ortalama yağış miktarı 620 mm (24.4 inches)'dir.

Demografi
1800-2005 yılları arasındaki nüfus dağılımı
Yıllar Nüfus
1724150.250
1754175.460
1790200.000
1796235.098
1800231.900
1810224.548
1830401.200
1840469.400
1850551.300
Yıllar Nüfus
1857683.000
1869900.998
18801.162.591
18901.430.213
19001.769.137
19102.083.630
19162.239.000
19231.918.720
19341.935.881
Yıllar Nüfus
19391.770.938
19511.616.125
19611.627.566
19711.619.885
19811.531.346
19881.506.201
19911.539.848
20011.550.123
20081.680.555
Yıllar Nüfus
20111.702.855
20131.741.246
20141.766.746

Diller

Viyana Eyaleti'nin resmî dili Almanca'dır. Bununla birlikte yoğun olarak bulunan azınlıkların dilleri de kullanılmaktadır. Kimi park tabelaları Almanca, Boşnakça/Hırvatça/Sırpça ve Türkçe olmak üzere üç dilde düzenlenmektedir. Yine Viyana Eyaleti'nin hazırladığı bilgilendirme ve tanıtım broşürleri de bu üç dilde yayınlanmaktadır. Halk arasında kullanılan başlıca dil Güney Almancası'nın Viyana şivesidir.

Dinler

Turistik mekânları

Tarihsel ve kültürel yapılar
  • Schönbrunn Sarayı: "Viyana'nın Versailles'i" da denilen köşkte 1400'den fazla oda ve birçok büyük bahçe bulunmaktadır. İçeride aynı zamanda "Coach and Carriage Museum" adında bir müze bulunuyor.
Schönbrunn Sarayı
  • Hofburg (İmparatorluk Sarayı/Cumhurbaşkanlık Köşkü): 1918'e kadar Habsburg Hanedanlığına ait bir saray olan Hofburg bugünlerde büyük bir müze haline getirilmiştir.
Belvedere Sarayı

Kafeler ve ziyaret edilebilecek mekânlar

Viyana, müzelerinin ve operalarının yanı sıra kahve kültürü ve lezzetli kekleri ile ünlüdür.

Pazarlar
  • Brunnenmarkt:

Viyana Alışveriş16, Brunnungasse U6 Josefstädter Strasse Pazartesi-Cuma:06:00-17:00 Cumartesi:07:00-14:00 Özellikle Balkan/Türk ürünlerini kolaylıkla bulabileceğiniz çok renkli bir alışveriş merkezi. Buranın en büyük avantajı yorulduğunuzda aynı cadde üzerinde bulunan Club International'ın terasında bir kahve içebilir ya da acıktığınızda çok beğeneceğiniz kebap salonlarının birinde yemek molası verebilirsiniz.

4, Linke und Rechte Wienzeile U1, U2, U4 Karlplatz. Pazartesi-Cumartesi: 06:00-17:00. Viyana'nın taze meyve ve sebze bulabileceğiniz çok ünlü marketlerinden biri. Bu pazar özellikle Cumartesi günleri çok kalabalık oluyor. Burada ayrıca birçok lokanta ve café ve Çinli ve Hint mağazalar bulabilirsiniz.

Giyim mağazaları
  • Steffl:

1, Kaerntner Strasse 19 Tel: 523 1756 U1, u3 Stephansplatz. Pazartesi-Cuma: 09:30-19:00 Cumartesi:09:30-17:00 Birkaç kattan oluşan mağazada DKNY'den Ralph Lauren'e kadar birçok farklı markaya rastlayabilirsiniz. Ayrıca içeride bir İtalyan restoranı, internet kafe ve kitapçı dükkânı bulunuyor.

  • Gerngross:

7,Mariahilfer Strare 38-40 Tel:52 180-0 U3 Neubaugasse Pazartesi-Cuma: 9.30-19:00 Cumartesi:9:00-17:00 Beş katlı mağazada sushi bar ve bir teras cafe de hizmet veriyor. U3 Neubaugasse istasyonuna çok yakın muhteşem bir süper market. Burada alışveriş keyfini doyasıya yaşayabilirsiniz.

Ulaşım

Viyana'nın uluslararası Schwechat Havaalanı şehir merkezinden 20 km uzaklıktadır. Şehir merkezine her 30 dakikada bir (05:00-23:45)[4] kalkan Post Bus otobüsleri veya S-Bahn treniyle ulaşılabilir. Ayrıca her 30 dakikada bir (06:06-23:36)[5] sefer yapan ekspres CAT(City Airport Train) 30 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. treni ile Landstrasse - Wien Mitte tren istasyonuna ulaşabilirsiniz. Bu istasyondan ana güzergâh (Stammstrecke) üzerinde işleyen tüm banliyö trenlerine ile bölgesel bazı trenlere, U3 ve U4 metro hatlarına ve O tramvay hattına aktarma imkânı bulunmaktadır.

Şehiriçi ulaşımda raylı sistemler yoğun olarak kullanılmaktadır. Kentte U simgesi ile gösterilen 5 metro hattı, belediye ve özel olmak üzere 100 e yakın otobüs hattı[6], 29 tramvay hattı[7] ve Banliyö trenleri (S-Bahn) ile işletilmektedir.[8][9] Cuma ve Cumartesi geceleri metro hatları 24 saat hizmet vermektedir, bunun dışında haftanın tüm günleri gece seferleri yapan Night Line otobüsleri[10] ve belli noktalar arasında hizmet veren gece dolmuşları (ASTAX)[11] bulunmaktadır.

Kent içi toplutaşımada farklı özellikleri bulunan biletler kullanılmaktadır.[12] Biletleri Tabak-Trafik 8 Şubat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. dükkanlarından, metro ve banliyölerde istasyon girişlerinde bulunan otomatlardan, tek binişlik kartları tramvaylarda araç içerisinde bulunan otomatlardan, otobüslerde ise şoförlerden satın alabilirsiniz. Tek binişlik ya da saatle sınırlanmış biletleri metro ve banliyö istasyon girişlerinde bulunan, tramvay ve otobüslerde ise araç içinde bulunan validatörler aracılığı ile damgalatmak zorunludur, damgalanmayan biletlere biletsiz yolcu muamelesi yapılır. Viyana'da toplu taşıma araçlarında turnike sistemi yoktur, bilet kontrolü sivil kontrolörler aracılığı ile yapılmaktadır.[13]

Türk Hava Yolları her gün karşılıklı 3 sefer ile Viyana'ya ulaşım imkânı sunmaktadır. Daha fazla bilgi için: www.thy.com

Politika

1918'den beri her zaman SPÖ en çok oy alan partidir. SPÖ, Yeşiller ve Liberal Forum'un seçim sonuçları her zaman ortalamanın üstünde, ve ÖVP'nin sonuçları ortalamanın altında.

Viyana Eyalet Parlamentosundaki partiler
Parti200520011996199119871983
SPÖ 49555243526261
ÖVP 13181615183037
Yeşiller 1114117700
FPÖ 271321(14)1292382
BZÖ 00-(7) 1----
LİF 0-06---

1: Nisan 2005'ten seçimine kadar BZÖ 7, FPÖ 14 koltuğa sahip

Kardeş şehirler

İstanbul (Türkiye), 2007

Tebriz (İran) , 2009 [14]

Ayrıca bakınız

Kaynakça
  1. "Arşivlenmiş kopya". 21 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2017.
  2. "Arşivlenmiş kopya". 24 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2013.
  3. "Arşivlenmiş kopya". 24 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2013.
  4. "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 27 Şubat 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2013.
  5. "Arşivlenmiş kopya". 30 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2013.
  6. "Arşivlenmiş kopya". 23 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2013.
  7. "Arşivlenmiş kopya". 21 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2013.
  8. "Arşivlenmiş kopya". 30 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2013.
  9. "Arşivlenmiş kopya". 13 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2013.
  10. "Arşivlenmiş kopya". 20 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2013.
  11. "Arşivlenmiş kopya". 22 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2013.
  12. "Arşivlenmiş kopya". 23 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2013.
  13. "Arşivlenmiş kopya". 18 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2013.
  14. "Arşivlenmiş kopya". 6 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2012.

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.