Gnassingbé Eyadéma
Gnassingbé Eyadéma (26 Aralık 1935, Pya - 5 Şubat 2005, Tunus) Afrika ülkesi Togo'nun generallerinden ve daha sonra da gerçekleştirdiği darbe sonucu oluşan askerî cuntanın başı olarak devlet başkanlığı görevini yürütmüştür.
1935 yılında çiftçi bir ailenin oğlu olarak ülkenin kuzeyinde dünyaya gelen Eyadéma, 1953 ile 1961 yılları arasında Fransa sömürge ordusunun mensubu olarak görev almıştır. Söz konusu yıllar içerisinde Fransa adına Birinci Çinhindi Savaşı ve Cezayir Savaşı'nda yer alan Eyadéma, gösterdiği başarılar neticesinde çavuş rütbesine yükseltilerek birçok ödül almıştır. Ülkesinin bağımsızlığını kazanması neticesinde ülkesinin ordusuna katılan Eyadéma, çok kısa bir sürede rütbeleri kazanarak, ordunun başına Orgeneral olarak gelmiştir. 13 Ocak 1963 tarihinde gerçekleştirilen askerî darbe sonucu Sylvanus Olympio'yu öldüren ordunun başında bulunan Eyadéma, 4 yıl sonra bir önceki darbe ile iktidara getirdikleri Nicolas Grunitzky'i görevden uzaklaştırarak kendisini 14 Nisan 1967'de devlet başkanı ilan etmiştir.
1974 yılında meydana gelen uçak kazasından sağ kurtulan Eyadéma, 1990 yılında kısa süreliğine de olsa görevden uzaklaştırılmış ancak 1992 yılında ordunun da yardımı ile tekrar iktidarı ele geçirmeyi başarmıştır. Bu iktidarını hayatını kaybettiği gün olan 5 Şubat 2005 tarihine kadar sürdüren Eyadéma, 38 yıl ile Afrika kıtasında bağımsız bir ülkenin en uzun süre ile görevde kalan devlet başkanı olma unvanını eline geçirmiştir. Görevde kaldığı süre içerisinde birkaç suikasttan son anda kurtulmayı başaran Eyadéma, son dönemlerinde yaşadığı sağlık problemleri nedeniyle sık sık yurt dışına tedavi olmaya gitmiştir. Önemli bir rahatsızlığı için tedavi olmak üzere 5 Şubat 2005 tarihinde Fransa'ya gitmek için uçağa binen Eyadéma, uçağı Tunus üzerindeyken geçirdiği kalp krizi neticesinde ölmüştür.
Eyadéma, ülkesini diktatör bir rejim ile 38 yıl boyunca yönettiği ve bu dönemde birçok insan hakları ihlalleri yaptığı, muhalifleri, gazetecileri sebep göstermeksizin ve yargılamadan tutuklattığı, işkenceye maruz bıraktığı gerekçesiyle eleştirilmiş, bu sebepten dolayı Avrupa Birliği 'nin 1993 yılında kalkınma yardımını kesmesine ve ekonomik kalkınmada ambargolar uygulamasına neden olmuştur.
Diğer
- Eyadéma gençlik yıllarında boks sporu ile de ilgilenmiştir.
- Eyadéma'nın oğlu olan Faure Gnassingbé, aktif olarak siyasetin içinde bulunmaktadır ve şu anda Togo'nun görevde olan devlet başkanıdır.
