Hatı Çırpan

Hatı Çırpan (Satı Kadın; d. 1890 - ö. 21 Mart 1956)[1], Türk siyasetçi.

Hatı Çırpan
Doğum Satı Çırpan
1890
Kazan, Ankara
Ölüm 21 Mart 1956
Tanınma nedeni TBMM'ye giren ilk 18 kadın milletvekilinden biridir.

Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk kadın köy muhtarlarından ve ilk kadın milletvekillerindendir. Türkiye'de kadınlara seçme ve seçilme hakkının tanınmasından sonra 1935 Türkiye genel seçimlerinde aday olup ilk kadın milletvekilleri olarak meclise giren 17 kadın arasında yer almış ve TBMM V. dönem Ankara milletvekili olarak görev yapmıştır.

Yaşamı

1890'da Kahramankazan Köyü'nde doğdu. Babası Kara Mehmet Efendi, annesi Emine Hanım’dır.[2]

Balkan Harbi sırasında gırtlağından yaralanmış bir askerin eşiydi.[3] beş çocuk annesiydi. Çiftçilik ve babasının ardından köy muhtarlığı yaptı. 26 Ekim 1933'te kadınlara muhtar olma hakkı verilmesi sonrasında Kazan köyünün muhtarlık seçimlerini kazanmış ve Türkiye'nin ilk kadın muhtarlarından biri olmuştu.[4]

1934 yılında Kızılcahamam'a giderken Halkavun Nahiyesi'nden geçen Mustafa Kemal ile tanıştı. Rivayete göre bu ziyaret sırasında kendisine doğum tarihini soran Mustafa Kemal’e, 1890 doğumlu olmasına rağmen 19 Mayıs 1919’da doğduğunu söylemiş, o tarihten önce yaşamadığını ifade etmişti.[5] Mustafa Kemal’in tavsiyesiyle 1935 Türkiye genel seçimlerinde milletvekili adayı oldu. 8 Şubat 1935'te Ankara milletvekili olarak TBMM'ye girdi.

O dönemde Hatti ile ilgilenen Mustafa Kemal'in isteği üzerine Satı adını Hatı olarak değiştirmiştir. Kamuoyunda Satı Kadın olarak bilinse de TBMM kayıtlarına adı Hatı Çırpan olarak geçer.

Satı Kadın, milletvekilliği görevin tamamladıktan sonra Kahramankazan’a döndü. 21 Mart 1956 günü hayatını kaybetti.

Kahramankazan’da anıt mezarı bulunur ve evi restore edilerek müze haline getirilmiştir.[6]

Kaynakça
  1. http://www.cumhuriyetarsivi.com/katalog/192/sayfa/1956/3/22.xhtml
  2. Duroğlu, Sibel (2007). "Türkiye'de İlk Kadın Milletvekilleri" (PDF). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yüksek Lisans Tezi). ss. 69-72. 7 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2016.
  3. Dolapçı, Ercan. "Satı Kadın Başını Nasıl Açtı?". 14 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2016.
  4. "Arşivlenmiş kopya". 21 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2007.
  5. Özdil, Yılmaz (25 Ocak 2017). "Pranga". Sözcü. 29 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2017.
  6. "Satı Kadın Unutulmadı". 16 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2016.

Dış bağlantılar
  • Muhammet Yıldız Türkiye'de Kadın Haklarının Siyasi Gelişimi Basılmamış Yüksek Lisans Tezi Erzurum,2012.

Galeri
  • Satı Kadın meclis kürsüsünde, 1935
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.