I. Dimitrios (Seleukos imparatoru)

I. Dimitrius Soter (Yunanca: Δημήτριος Σωτήρ`), (d. MÖ 185 - ö. MÖ 150), Unvânı Soter (Yunanca: Σωτήρ - "Kurtarıcı"). MÖ 161 – MÖ 150 doneminde Helenistik Seleukos İmparatorluğu'nun hükümdarıydı.

I. Dimitrius Soter Δημήτριος Σωτήρ
I. Dimitrius Soter
I. Dimitrius Soter döneminde basılmış bir gümüş drahma sikkesi.
Seleukos Kralı
Hüküm süresi	MÖ 162 - MÖ 150
Önce gelen	V. Antiokhos Eupator
Sonra gelen	I. Aleksandros Balas
Eş(leri)	V. Laodice
Çocukları	I. Démétrios Nikator VII. Antiochos Sidetes Antigonus
Hanedan	Seleukos Hanedanı
Babası	IV. Seleukos Filopator
Annesi	IV. Laodice
Doğum	MÖ 185
Ölüm	MÖ 150
Dini	Çoktanrılı Antik Yunan dini

Hayatı

MÖ 186 yılında doğan Demetrius’un babası IV. Seleukos Philopator, annesi IV.Laodice’dir. Roma ile yapılan Apamea Antlaşması uyarınca MÖ 178’de Roma’ya rehin olarak gönderildi. Amcası IV. Antiokhos Epiphanēs’in Kasım/Aralık MÖ 164’de ölmesiyle Selevkos tahtına geçmesi gerekirken, General Lysias tarafından Selevkos tahtına üvey kardeşi ve kuzeni olan V. Antiokhos Eupator oturtuldu. Ancak bu durumu kabul etmeyerek Roma’dan Selevkos tahtına geçmek için izin istese de kendisinin Roma’dan gitmesine izin verilmemiştir. Bu duruma Romalılar’ın 22 yaşlarında olan Demetrius yerine 8/9 yaşlarındaki V. Antiokhos’un kendileri açısından daha tehlikesiz bulmaları düşünülmektedir. MÖ 161’de Roma’dan kaçarak Suriye’ye gelen Demetrius burada kendini kral ilan ettikten kısa süre sonra V. Antiokhos Eupator ve Lysias’ı ele geçirerek öldürttü.

Tahta geçtiğinde Media Eyaletinin satrapı olan ve MÖ 163’den beri bu toprakları yarı bağımsız olarak yöneten Timarchus’la mücadeleye girişti. Bu esnada Yahudi isyanlarıyla da uğraşmak zorunda kaldı. MÖ 161’de Adasa Muharebesinde ordusu yenilirken genarali Nicanor’da hayatını kaybetmişti. Ertesi yılı günümüz Ramallah yakınlarında yaşanan Elasa Muharebesinde Yahudi isyancılar yenilgiye uğratılırken liderleri Judah Maccabe’de öldürülmüştür. Bunlar yaşanırken isyancı Timarchus, Ermeni Kralı I. Artaxias’ın desteğiyle Babil’e kadar gelse de Demetrius onu yenerek öldürmüş ve böylelikle krallığının tümünde hakimiyetini sağlayabilmiştir.[1]

Babilliler tarafından, kendilerini Timarchus yönetiminden kurtarmasına izafen kendisine “Soter (Kurtarıcı) unvanı verilmiştir.[2]

Demetrius her ne kadar tüm krallığa hakim olsa da bu durum çok uzun sürmedi. MÖ 152’den itibaren isyancı Timarchus’un kardeşi Herakleides’in desteğini alan ve aslen İzmirli orta sınıf bir aileden olmakla birlikte kendisinin IV. Antiokhos Epiphanēs ile IV. Laodice’nin oğlu olduğu iddiasında bulunan Alexander Balas’ın krallık iddiasıyla uğraşmak zorunda kaldı. Kapadokya Krallığı ile Ptolemaios Krallığı bu durum karşısında Alexander Balas’ı desteklediği gibi Ptolemaios Kralı VI. Ptolemy Philometor kızı Cleopatra Thea’yı da onunla evlendirdi. Yahudiler de bu yeni kralı desteklerken, Roma senatosu da Alexander Balas’ın taht iddiasını onayladı. Demetrius tüm gelişmeler karşısında oldukça zor durumda kaldı.[3]

MÖ 150 yılında Suriye’de yaşanan bir muharebede hayatını kaybetmiş ve yerine Alexander Balas, Seleukos Devleti’nin başına geçmiştir.[4]

Kaynakça

1. “DEMETRIUS I. SOTER”, Jewish Encyclopedia. URL: http://www.jewishencyclopedia.com/articles/5080-demetrius-i-soter. Erişim: 2019-12-31
2. Grainger, John D. (1997). A Seleukid Prosopography and Gazetteer (İngilizce). Leiden: Brill. s. 39. ISBN 978-0-8028-2454-7.
3. Chaniotis, Angelos (2018). Age of Conquests: The Greek World from Alexander to Hadrian (336 BC – AD 138) (İngilizce). Londra: Profile Books Ltd. s. 39. ISBN 978-1-86765-421-2 |isbn= değerini kontrol edin: checksum (yardım).
4. Yıldırım, N., Temizkan, M. (2017), “Seleukoslar Döneminde Yaşanan Suriye Savaşları Üzerine Bir İnceleme”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:14, Sayı:39, s.127. URL: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/355087. Erişim: 2019-01-18

Dış bağlantılar

• Jona Lendering, "Demetrius I Soter", Livius,org websitesinde (İngilizce) (İngilizce)
• Polybius (İng.Çev.: Evelyn S. Shuckburgh. (1889 Perseus Ed. ), Histories Bölüm:31.2, 31.11-15, 32.2, 32.10, 33.19 (İngilizce)