II. Antiohos Theos

II. Antiohos Theos (d. MÖ 286; ö. MÖ 246) MÖ 261'den MÖ 246’ya kadar Seleukos İmparatorluğu'nun kralıydı.

II. Antiohos Theos
Seleukos İmparatorluğu'nun Basili
II. Antiohos tetradrahmisi
Hüküm süresi	MÖ 261–246
Önce gelen	I. Antiohos
Sonra gelen	II. Seleukos
Eş(leri)	Laodike, Berenice
Çocukları	Laodike'den olma (II. Seleukos, IAntiohos İeraks, Apama, Stratonice (Kapadokya Kraliçesi), Leodike ile Berenice'den olma Antiokhos
Hanedan	Seleukos hanedanı
Babası	I. Antiohos
Annesi	Stratonice
Doğum	MÖ 286
Ölüm	MÖ 246
Dini	Çoktanrıcılık

Babası I. Antiohos Soter, annesi ise Antigonid Hanedanından I. Demetrios Poliorketes’in kızı Suriyeli Stratonice’dir. MÖ 261 yılında babasının ölümüyle Seleukos tahtına geçti. Tahta geçtiğinde imparatorluğu oldukça karışık bir durumdaydı. Batı Anadolu’da Selevkos hakimiyeti oldukça zayıflamış ve Mısır merkezli Ptolemaios Krallığı ile bazı şehir devletleri bu coğrafyada etkin konuma gelmişti.

260 yılından itibaren Ptolemaios-Seleukos arasında tartışmaya sebep olan Suriye topraklarındaki hakimiyet iddiası nedeniyle 2. Suriye Savaşı başladı. 259 yılına gelindiğinde, II. Ptolemaios tarafından Milet’e Ptolemaios Krallığı’nın temsilcisi olarak gönderilen Lisimahos’un oğlu Ptolemy Epigonos ile buranın zalimliği ile ün yapmış sorumlusu Miletli Timarchus II. Ptolemaios’a karşı isyan başlatmıştı. Bundan faydalanan II. Antiokhos da, Ptolemaioslar’ın Ege’deki etkinliğinden rahatsız olan Antigonid Hanedanından II. Antigonus ile yaptığı anlaşma çerçevesinde Batı Anadolu’ya düzenlediği seferde Miletli Timarchus’u öldürmüştür. Özgürlüğüne kavuşan Miletlilerde zalim Timarchus’tan kurtulmanın mutluluğuyla ona Tanrı anlamına gelen Theos unvanını vermişlerdir. Antiokhos tarafından Milet ve Efes denetim altına alınırken, Kilikya ve Pamfilya’daki Ptolemaios kuvvetleri de geri çekilmek zorunda kaldı. Ancak savaşın Seleukoslar’ı yıpratarak imparatorluk otoritesini bozması nedeniyle MÖ 253 yılına gelindiğinde Ptolemaios-Selevkos arasında barış yapılmıştır. Antlaşma uyarınca Antiokhos, karısı Laodice’yi terk ederek II. Ptolemaios’un kızı Berenice ile evlenmiş, ondan olacak çocuklarında tahtının varisi olmasını kabul etmiştir.[1]

Antiokhos, Mısır hanedanı Ptolemaios ile mücadele yaparken doğudaki topraklarındaki satraplık adı verilen eyaletleri yöneten ve satrap adı verilen valilerin krallık otoritesini yok saymaya başladığı görülmektedir. Baktriya Eyaletinin satrapı I. Diodotus 256/255 yılından itibaren bağımsız hareket etmeye başlayarak Greko-Baktriya Krallığı’nın temellerini atmıştır. Kapadokya yöneticisi Kapadokyalı III. Ariarathes MÖ 250 yılından itibaren bağımsız hareket ederek adına para bastırırken, Parthia Eyaletinin satrapı olan Andragoras’da MÖ 247’den itibaren eyaleti yarı bağımsız bir şekilde yönetmeye başlamıştır.

II. Ptolemaios’un MÖ 246 yılında ölmesinden sonra karısı Berenice ile ondan olan küçük yaştaki prensi Antiokhos’u Antakya’da terk ederek Efes’te yaşayan eski karısı Laodice’ye geri döndü. Temmuz 246’da da bazılarına göre Laodice tarafından zehirlenmesi neticesinde hayatını kaybetti. Ancak onun ani ölümü Seleukoslarda karmaşık durum yaratmıştır. Laodice, Antiokhos’un ölmeden önce oğlu II. Seleukos’u varis ilan ettiğini iddia ederek onun Efes’te tahta geçmesini sağladı. Ancak Antakya’da bulunan Ptolemaios Hanedanından Berenice ise küçük yaştaki oğlunun krallığını savunmakta olup bu amaçla erkek kardeşi III. Ptolemaios’u çağırsa da 246 yılının yaz sonuna doğru Laodice tarafından organize edildiği düşünülen zehirleme sonucunda öldürülmüştür. Bu durum kardeşinin ölümünün intikamını isteyen III. Ptolemaios’un saldırıya geçmesine ve böylelikle 3. Suriye Savaşı’nın başlamasına sebep olmuştur.

Antik Laodikeia kentini karısı adına kurmuştur.[2]

Kaynakça

1. Yıldırım, N., Temizkan, M. (2017), “Seleukoslar Döneminde Yaşanan Suriye Savaşları Üzerine Bir İnceleme”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:14, Sayı:39, s.117-131. URL: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/355087. Erişim: 2018-12-29
2. Karahan, Ü.Ö. (2017), “Hellenistik Ve Roma Döneminde Batı Anadolu’daki Yahudi Yerleşmeleri Ve Hakları”, Tarihin Peşinde Uluslararası Tarih Ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Sayı:18, s.399-416. URL: http://www.tarihinpesinde.com/dergimiz/sayi18/M18_19.pdf. Erişim: 2018-12-29