IPv6 Yayılımı
Bu makale, IPv6’nın tüm dünyada yayılımı ile ilgili genel bir bilgi vermek açısından hazırlanmıştır.
IPv6 Forum1 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.’un temelleri, dünya çapında yayılımı sağlaması hedefiyle Şubat 1999’da IETF Deployment WG tarafından atılmıştır. Bu ise yerel ve bölgesel IPv6 Task Forces(Görev Gücü)’in oluşumu sonucunu doğurmuştur.
Büyüyen IPv6 routing tablolarının bir genel görünümü SixXS Ghost Route Hunter12 Şubat 2003 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. aracı ile sağlanabilir. Bu araç, tahsis edilmiş tüm IPv6 öneklerinin(prefix) bir listesini sunup, bunlardan Internet en:BGP tablolarında anons edilenlerini renklerle işaretler. Bir önek işaretlendiğinde, bu en:ISP’nin en azından önekleri sebebiyle paketleri kabul edebileceği anlamına gelir.
IPv6’nın şu anki ağ altyapısıyla olan entegrasyonu, bazı diğer kaynaklarla da görüntülenebilir. Örneğin:
- Regional Internet Registries IPv6 Prefix Allocation[1] (Bölgesel Internet kayıtları IPv6 önek tahsisi)
- IPv6 Transit Servisler[2]
- Japonya ISP IPv6 servisleri[3]
Birleşik devletler Adalet Bakanlığı baş mimarı Kshemendra Paul’a göre Asya çok büyük miktarda adres talebinde bulunuyor
ve bu da Asya’yı IPv6’nın en güçlü koruyucularından biri haline getiriyor.
Aralık 2008’de, Standarts Track protokol olarak 10’uncu yıldönümü kutlamalarının yapılmasına rağmen IPv6, dünya çaplı yayılımı açısından henüz “ilk oluşum” safhasındaydı.Son dönemde yapılan çalışmalar, IPv6’nın hala dünya çapında herhangi bir ülkede ağ trafiğinin %1 inden azına nüfuz ettiğini gösteriyor[4]. Şu anda Rusya(%0.76), Fransa(%0.65), Ukrayna (%0.64), Norveç (%0.49), ve ABD(%0.45) başı çeken ülkeler. Asya’nın mutlak yayılım miktarı olarak başı çekmesine karşın göreceli oranı, belirtilen ülkelerden daha düşük kalıyor(ör: Çin %0.24). IPv6 ticari, iş ve ev ortamlarında kullanılan tüm temel işletim sistemlerinde gerçekleştirilmiş durumdadır.
Google çalışmasına göre Mac OS, %2.44 ile başı çekerken, bunu %0.93’lük oranla Linux ve %0.32’lik oranla Vista takip ediyor.[5]
Devlet teşvikleri
Devletler, yeni ürünlerinde gittikçe IPv6 desteğine daha çok itiyaç duyar hale gelmeye başlıyor. Örneğin A.B.D.’de 2005 yılında tüm federal ajansların ağ altyapısının 30 Haziran 2008 tarihine kadar IPv6’ya geçmesi gerektiği belirtilmiştir. (Bu tarihten önce tüm geçiş işlemi tamamlandı.) Çin Halk Cumhuriyeti de Çin Gelecek Kuşak İnternet (en:CNGI) adıyla anılan 5 yıllık bir IPv6’ya geçiş aşaması projesini başlatmıştır. Resmi devlet kararları, özel sektörü teşvik edici, hatta diğer devletleri de IPv6’ya geçirmek için yönlendirici olmalıdır.
ABD
- ESnet, ilk IPv6 deneylerinin başlamasında büyük pay sahibi olmuştur. Müşterilerine mümkün olduğunca kusursuz bir şekilde IPv6 integrasyonu sağlamaktadır.
- Hurricane Electric5 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., en:IPv4 ile IPv6 arasında tünelleme kullanarak, kullanıcılarına hizmet vermektedir.
- Sonic.net (Kaliforniya en:ISP), kısmi IPv6 desteği sunmaktadır.
Almanya
- Bölgesel dağıtıcı ve internet servis sağlayıcı(en:ISP) olan en:M-Net, müşterilerine IPv6 en:PoP(Point of Presence) sunmaktadır.
- 6WIN, müşterilerinin IPv6 ile internete bağlanmaları için gerekli altyapı ağını ve desteğini sunmaktadır. Almanya’da en:MWN(The Munich Scientific Network) gibi birçok sistematik ağ bu ağa dahil olmuştur.
Avustralya
- AARNet yeni tamamlanmış bir ağ olup, metropolit akademik ve araştırmacı müşterileri, Birleşik Devletler, Asya ve Avrupa’nın temel en:ISP’leri ile birbirine yüksek hızda bağlar. Tasarımın temel amaçlarından biri, IPv4 ve IPv6 protokollerine eşit olarak destek vermesidir. Aynı zamanda multicast routing ve en:Jumbo frames’i de destekler.
- IPv6 Now Pty Ltd28 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 30 Nisan 2008’de Avustralya’da ilk ticari sınıfı IPv6 tünel kırıcıyı(en:tunnel broker) sundu. Yine Haziran 2008’de IPv6Now28 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., ilk “çift yönlü (IPv4 ve IPv6) web hizmet servisi” duyuruldu.
- en:Internode, IPv6 bağlantısı edinmek için oluşturulan Avustralya’daki ilk ticari ISP olup, şu anda müşterilere IPv6 desteğini sağlamaktadır[6]. Müşteriler için geçerlilik, resmi olarak en:Whirlpoola 18 Haziran 2008’de duyurulmuştur.
- Victoria Eyalet Hükümeti IPv6 test ağını kurup, kendi IPv6 üretimlerini değerlendirmek için 350.000$ ayırmışlardır.
Çin
- en:CNGI (China Next Generation Internet) projesi IPv6’yı en erken kabulu ile internet gelşiminde önemli bir konum elde etmek amacıyla Çin Hükümeti tarafından başlatılan beş yıllık bir projedir.
2008 Olimpiyat Oyunları'nda IPv6
- Çin, Beijing 2008 Yaz Olimpiyatları Oyunlarında CNGI projesinin IPv6 altyapısını gösterdi. Pekin 2008’de Tsinghua Üniversitesi[7], en:CERNET, en:BOCOG Teknoloji Departmanı ve en:Sohu.com dan gelen yetkililer IPv6 alanının piyasaya sürülmesine tanık oldular.
- 2008 olimpiyat oyunlarının web sitesi IPv6 tabanlı yayınlandı (https://web.archive.org/web/20120630001209/http://ipv6.beijing2008.cn/English/ IP adresleri: 2001:252:0:1::2008:6 ve 2001:252:0:1::2008:8). Aynı zamanda 2008 olimpiyatlarının tüm ağ işleri IPv6 kullanıarak yönetildi.
Fransa
- Fransız ulusal akademik ağı (en:Renater), üyelerine IPv6 bağlanılabilrliği içeren multicast yayın desteği sağlamaktadır.
- en:Free (önemli bir Fransız ISP), 2007 yılının sonlarına doğru IPv6 kullanmaya başladı.
- Nerim ISP, Mart 2003 tarihinden itibaren kullanıcılarına IPv6 desteğini sunmaktadır.
- en:OHV, IPv6 geçişini tamamladı.
- FDN ISP, Kasım 2008 tarihinden itibaren IPv6 desteği sağlamaktadır.
Hindistan
- Sify2 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Teknoloji Ltd. (özel bir ISP) 2005 yılında IPv6 kullanmaya başlamıştır.[8]
- Sify, müşterisi olan kuruluşlara “dual-stack” ağı ile ipv6 yayın hizmeti sunmaktadır.
- Sify aynı zamanda 6Choice (Hindistan-Avrupa işbirliği ile ipv6 yayılımını geliştirme projesi) projesinin sponsor kuruluşlarından biridir.[9]
Hollanda
- SURFnet (Hollanda Akademik Ağı geliştiricisi) 1997 yılında IPv6’dan IPv4’e tüneller kullanmaya başladı. Halihazırda altyapısı tamamen en:dual-stack ağı olmakla beraber, kullanıcılarına IPv4 ve IPv6 desteği sunmaktadır.
- XS4All13 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (önemli bir Hollandalı ISP), 2002 yılında IPv6 uyumlu genişbantlı ağ desteğini sunan ilk Hollanda şirketidir. Fakat bu ağ deneysel amaçlı olduğu için hizmet dışı bırakıldı. Günümüzde sadece IPv6 ile hizmet vermektedir.
- BIT BV (Business-orientated Internet Provider) 2004 yılından itibaren tüm kullanıcılarına IPv6 desteği sunmaktadır.
- SixXS17 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 2000 yılından beri kullanıcılarına tünellemede IPv6 desteği sunar. Ayrıca IPv6’nın dünya çapında yayılımı için çeşitli projelere destek vermektedir.
Türkiye
- 2004 yılı başında, ULAKNET IPv6 adres aralığı kullanılarak, araştırma kurumları ve üniversitelere talepleri doğrultusunda IPv6 adresleri dağıtılmaya başlanmıştır.ULAKNET omurgası 2003 yılından itibaren IPv6 destekli olarak hizmet vermektedir ve global IPv6 omurgasına doğrudan bağlıdır.[10]
- ULAKBİM, Çanakkale 18 Mart Üniversitesi11 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ve Gazi Üniversitesi işbirliği ile TÜBİTAK KAMAG projeleri arasında yer alan “Ulusal IPv6 Protokol Altyapısı Tasarımı ve Geçişi Projesi” Şubat 2009’da başlatıldı. TurkNet forum.turk.net üzerinden 18 Kasım 2020 tarihinde IPv6 için abone alımlarına başladı.[11]
Bu projede; Türkiye’de IPv6’ya geçiş aşamalarının planlanarak IPv6’ya geçiş takvimi oluşturulmasının yanı sıra; geçiş maliyetinin analizinin yapılması, geçiş sürecinde ve sonrasında oluşabilecek güvenlik sorunlarının araştırılması, ileri düzey IPv6 servislerin uygulanabilirliğinin test edilerek ulusal teknolojik bilgi boşluğunun doldurulması hedeflenmektedir.[12]
IPv6 destekli ULAKNET uçlarının oluşturduğu ULAK6NET ağında uçların IPv6 destekeleme seviyelerine göre derecelendirilmektedir.[13]
Seviyelendirme
- IPv6 adresi almak
- Ana yönlendiricisinde IPv6 yönlendirme ayarlarını yapmak.
- Güvenlik duvarını IPv6 destekler hale getirmek.
- İç Alan ağında sunucularda en az 3 adet deneme servisleri vermek (dns,ftp vb.)
- www,smtp,dns,ftp servislerini IPv6'dan hizmet verir hale getirmek.
- IPv6 istatistiklerini ayrı olarak web sayfasında yayınlamak
- Gerçek ortamda Yerel alan ağında kullanılan en az 10 adet bilgisayarı IPv6 kullanır hale getirmek
- En az bir bölümü IPv6 destkler hale getirmek (fizik, kimya, sosyoloji vb.)
Üniversiteler ve ULAK6NET Katkı Seviyeleri
ULAKNET uçları arasında yapılan seviyelendirme listesinin güncel haline buradan ulaşabilirsiniz.
Kaynakça
- "IPv6 prefix allocation". 24 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2009.
- "IPv6 transit". 23 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2009.
- "IPv6 services in Japan". 21 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2009.
- "Global IPv6 Statistics - Measuring the current state of IPv6 for ordinary users, Lorenzo Colitti (Google), RIPE 57 (Dubai, Oct 2008)" (PDF). 17 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2009.
- Google: more Macs mean higher IPv6 usage in US
- "Internode and IPv6". 21 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2009.
- "Thisingua University". 21 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2009.
- Sify ipv6 deployment
- "6choice". 17 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2009.
- ULAKBİM faaliyet raporu
- "Adsız - Hızlı Resim". hizliresim.com. Erişim tarihi: 23 Kasım 2020.
- "Ulusal IPv6 Protokol Altyapısı Tasarımı ve Geçişi Projesi". 21 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2009.
- ULAK6NET