Ignacy Łukasiewicz
Jan Józef Ignacy Łukasiewicz (Lehçe telaffuz: [wukaˈɕɛvʲitʂ]; d. 1822 – ö. 1882), 1856 yılında dünyadaki ilk petrol rafinerisini kurmuş Polonyalı eczacı ve petrol sanayii öncüsüdür.[1] Diğer başarıları ve keşifleri arasında kaynak yağdan gaz yağının damıtılmasını keşfetmesi, 1853 yılında modern gaz lambasını keşfi, yine 1853'te Avrupa'da ile modern sokak lambalarının kullanılmasını sağlaması ve 1854 yılında Polonya'da ilk petrol kuyusunun inşası gelir.[2]
Lukasiewicz, keşiflerinin getirdiği maddi güçle döneminde çok zengin bir adam ve Galiçya'nın en önde gelen hayırseverlerinden biri oldu. Bölgenin ekonomik olarak gelişmesi için yaptıklarından dolayı, halk arasında tüm döşenmiş yolların onun guldenlerinin katkısıyla yapıldığı şeklinde bir söylenti çıktı.
Biyografisi
Ignacy Łukasiewicz, 8 Mart 1822 tarinde o dönemde Avusturya İmparatorluğu (Daha sonraki dönemde Polonya) sınırları içinde yer alan Mielec yakınlarındaki Zaduszniki'de Dünya'ya geldi. Ailesi Apolonia ve Józef Łukasiewicz, yerel entelejansiya arasında yer alır ve Kościuszko Başkaldırısı'na katılmışlardı. Ailesi doğmadan önce Zaduszniki'de küçük bir malikane kiraladı, ancak Ignacy'nin doğumdan hemen sonra ekonomik sıkıntıdan dolayı Rzeszów'a taşınmak zorunda kaldılar. Burada Ignacy, Rzeszów'daki yerel "Konarski's Lisesi'nde" okumaya başladı 1836'da okulu terk etmek zorunda kaldı. Ailesine yardım etmek için, Ignacy Łukasiewicz Łańcut'a taşındı ve burada bir eczacının asistanı olarak çalışmaya başladı. Aynı zamanda Polonya'da egemenliğin restorasyonu fikrini destekleyen çeşitli siyasi örgütlere dahil oldu. 1840 yılında Rzeszów'a geri döndü ve burada Edward Hübl'ün eczanesinde çalışmaya başladı. 1845'te Edward Dembowski ile tanıştı. Dembowski, Łukasiewicz'i ilegal bir örgüt olan Polonya Demokratik Toplumu'na (Towarzystwo Demokratyczne Polskie) üye yaptı. Bu örgütün amacı bölünme güçlerine karşılık Krakov Ayaklanması'nı hazırlamaktı. Bundan dolayı, 19 Şubat 1846 tarihinde Łukasiewicz Avusturyalı güçler tarafından tutuklandı ve Lviv'de hapsedildi. 27 Aralık 1847'de kanıt eksikliğinden dolayı serbest bırakıldı, ancak yaşamı boyunca "siyasi olarak güvensiz" olarak kabul edildi. Ayrıca yaşamı boyunca Lviv'de kalması hükmedildi.
Burada Łukasiewicz, Piotr Mikolasch'ın sahibi olduğu Pod Złotą Gwiazdą isimli eczanede çalışmaya başladı. Piotr Mikolasch'ın ısrarı sonucunda Łukasiewicz'in Lviv'den ayrılmasına izin verildi ve Kraków Üniversitesi'ne girdi. Burada çalıştığı yıllar boyunca genellikle Mikolasch tarafından finansal açıdan desteklendi ve farmakognozi hariç tüm sınavlarını geçtiği halde bu yüzden mezun olamadı. Sonunda 30 Temmuz 1852 tarihinde Łukasiewicz Viyana Üniversitesi Eczacılık Fakültesi'nden mezun oldu. Mezun olduktan sonra Lviv'e geri döndü. Łukasiewicz uzun süredir petrolün genellikle kullanılan ve pahalı bir hammade olan balina yağına göre iyi ve ucuz bir alternatif olacağını düşünüyordu. 1846'da kömürden gaz yağı damıtan Kanada'lı Abraham Gesner'den sonra 1853'te "Jan Zeh" ile birlikte petrolden gaz yağı (kerosen) damıtan ilk kişi oldu.[3] 31 Temmuz 1853'te, Łukasiewicz yerel bir hastanedeki acil tıbbi operasyonlarda kullanmak için ilk gaz lambasını keşfetti.[4] Bu tarih modern petrol endüstrisinin başlangıç noktası olarak kabul edilir.[3]
1854 yılının başlarında Łukasiewicz Gorlice'ye taşındı ve çalışmalarına burada devam etti. Girişimciler ve toprak sahipleri ile birlikte birçok şirket kurdu. Aynı yıl, Krosno yakınlarındaki Bóbrka'da Dünya'nın ilk petrol kuyusunu açtı ve bu petrol kuyusu 2006 yılında halen aktif olarak kullanılmaktaydı. Aynı zamanda Łukasiewicz gaz lambaları üzerine çalışmalarına devam etti. Yine bu yıl içinde Gorlice'nin ilçesi Zawodzie'de Dünya'da ilk kez çalışan gaz yağlı sokak ışıklarını kurdu. Sonraki yıllarda çeşitli yerel tüccarlar ve iş adamları ile bir ortak girişim olarak pek çok petrol kuyusu açtı. 1856 yılında Jasło yakınlarındaki Ulaszowice'de Dünya'nın ilk endüstriyel arıtımevini kurdu. Genel olarak o dönemde kerosene talep fazla olmadığından dolayı, bu tesis ağırlıklı olarak yapay asfalt, makine yağı ve yağ üretti. Rafineri 1859 yılında çıkan bir yangın sonucu tamamen yıkıldı, ancak bir sonraki yıl Krosno yakınlarındaki Polanka'da tekrar kuruldu.
1858 yılında Jasło'ya taşınan Łukasiewicz, 1863'te artık oldukça zengin ve etkin biri olmuştu. Ocak Ayaklanması'nı açıkça destekledi ve mülteciler için finans sağlıyordu. 1865'te çok büyük bir malikâne ve Chorkówka Köyü'nü satın aldı. Burada başka bir petrol rafinerisi kurdu. Galiçya'nın en büyük servetlerinden birini elde ettikten sonra, Łukasiewicz Dukla ve Gorlice'de petrol endüstrisinin gelişimi için çalıştı. Ropianka, Wilsznia, Smereczne, Ropa ve Wójtowa'daki petrol kuyuları da dahil olmak üzere, bölgedeki çeşitli petrol arama tesislerine ismi verildi. Ayrıca bölgenin önemli bir hayırsever kişisi olarak ünlendi ve Bóbrka'da bir spa merkezi, Chorkówka'da bir şapel ve Zręcin'de büyük bir kilise yaptırdı. Döneminin en çok tanınan iş adamlarından biri olarak, Galiçya'nın bölgesel müzakere asamblesine şeçildi. 1877 yılında Łukasiewicz ilk Petrol Endüstri Kongresi'ni organize etti ve Ulusal Petrol Derneği'ni kurdu.
Ignacy Łukasiewicz, 7 Ocak 1882 tarihinde Chorkówka'da zatürre sonucu öldü. Zręcin'de kendi yaptırdığı kilisenin yanındaki küçük mezarlığa gömüldü.[5]
Sözleri
| « Bu sıvı ülkenin gelecekteki servetidir, sakinlerinin mutluluğu ve başarısıdır. Fakirler için yeni bir gelir kaynağıdır. Endüstrinin çok meyve verecek yeni bir koludur. (1854) » |
Kaynakça
- Frank, Alison Fleig (2005). Oil Empire: Visions of Prosperity in Austrian Galicia (Harvard Historical Studies). Harvard University Press. ISBN 0-674-01887-7.
- Warsaw University timeline 19 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- Elektrik Mühendisleri Odası sayfası arşivi - Cumhuriyet Bilim Eki - Kuyudan petorlü ilk çıkardı
- "The Ignacy Lukasiewicz Memorial Museum of Oil Industry". 2 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2012.
- Ignacy Łukasiewicz - Complex of Schools
Dış bağlantılar
- The Petroleum Trail (İngilizce)
- Pressure Lamp website (İngilizce)
- Historic Lamp forum (İngilizce)