Ipomoea

Ipomoea, barındırdığı 600 kadar tür ile, bir çiçekli bitki familyası olan Kahkahaçiçeğigiller familyasının en büyük cinsidir. Üyelerine; gündüzsefası, kahkaha çiçeği, su ıspanağı, tatlı patates gibi isimler verilir.

Ipomoea
Ipomoea purpurea
Bilimsel sınıflandırma
Üst âlem: Eucaryota (Ökaryotlar) Âlem: Plantae Bölüm: Spermatophyta (Tohumlu Bitkiler) Alt bölüm: Angiospermae (Kapalı Tohumlular) Sınıf: Dicotyledones (İki çenekliler) Alt sınıf: Sympetale (Birleşik petalliler) Takım: Solanales Familya: Convolvulaceae Alt familya: Convolvuloideae Oymak: Ipomoeeae Cins: Ipomoea L. 1753

Çoğunlukla gündüzsefası olarak isimlendirilir. Ancak cinse ait türlerden bazılarına da bu isim verilmektedir. Genel adı, "tahta kurdu" anlamına gelen Yunanca ἴψ , ἰπός ( íps , ipós ) ve "benzerlik" anlamına gelen ὅμοιος (hómoios) sözcüklerinden türetilmiştir. Bu adlandırma, sarılıcı tabiatlarına bir atıftır. Cins, dünyanın tropikal ve subtropikal bölgelerinde bulunur ve tek yıllık veya çok yıllık otsu bitkiler, tırmanıcı bitkiler, çalılar ve küçük ağaçlar içerir. Türlerin çoğu sarılıcı, tırmanıcı bitkilerdir.

Kullanım ve ekoloji

İnsanlar tarafından kullanımı:

• Çoğu türün göz alıcı, renkli çiçekleri vardır ve genellikle süs bitkisi olarak yetiştirilir. Derin çiçekleri büyük Lepidoptera'ları, özellikle de pembe benekli şahin güvesi (Agrius cingulata) gibi Sphingidae'leri ve hatta sinek kuşlarını çeker.
• Cins, gıda olarak tüketilen bitkiler içerir; tatlı patates yumruları (Ipomoea batatas) su ıspanağı yaprakları (I. aquatica) binlerce yıldır kullanılan önemli gıda maddeleridir. Diğer türler daha küçük bir ölçekte kullanılır, örneğin beyaz yıldız patatesi (I. lacunosa) geleneksel olarak bazı Amerikan yerlileri tarafından tüketilmektedir. Avustralya çalı patatesi (I. costata) de yerel olarak tüketilen türler arasındadır.
• Potansiyel bir gıda katkı maddesi olarak faydalı bir antosiyanidin olan Peonidin, 'Heavenly Blue' çeşitlerinin çiçeklerinde önemli miktarlarda bulunur.

Kaynakça

Kaynakça

Bu makalenin çoğu Wikipedia'nın aynı başlıklı İngilizce makalesinden (9 Eylül 2020) alınmadır. İngilizce makalenin gösterdiği kaynaklar aşağıdadır.

1. "Genus: Ipomoea L." Germplasm Resources Information Network. United States Department of Agriculture. 2007-10-05.
2. "Ipomoea L." Plants of the World Online. Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. 2017. Retrieved 15 July 2020.
3. "Ipomoea". Oxford Dictionaries UK Dictionary. Oxford University Press. Retrieved 2016-01-21.
4. Sunset Western Garden Book, 1995:606–607
5. Gunn, Charles R. (1972). "moonflower". Brittonia. 24 (2): 150–168. doi:10.2307/2805866. JSTOR 2805866.
6. Gunn, Charles R. (1972). "Calonyction". Brittonia. 24 (2): 150–168. doi:10.2307/2805866. JSTOR 2805866.
7. Austin, Daniel F. (2004). Florida Ethnobotany. CRC Press. p. 365. ISBN 978-0-8493-2332-4.