Kahire Ekibi

Kahire Ekibi, İrlanda Bağımsızlık Savaşı sırasında Dublin'e gönderilen bir grup İngiliz istihbaratçıya verilen isimdir. İrlanda Cumhuriyet Ordusu (IRA) bu grubun kendilerine karşı suikast düzenlemek üzere keşif yapmak üzere gönderildiğini iddia ederek gruba saldırı düzenlemiştir. Toplamda 12 kişi olan ve aralarında İngiliz Ordusu mensubu, Kraliyet İrlanda Polis Kuvvetleri üyesi ve sivil muhbirlerin de olduğu grup 21 Kasım 1920 sabah saatlerinde eş zamanlı olarak IRA komutanı Michael Collins tarafından planlanan suikastlerle öldürülür. Suikastler aynı gün yaşanan ve Kanlı Pazar olarak anılan olaylara yolaçmıştır.

Gruba verilen ismin tam olarak neye dayandığı bilinmemektedir. Ajanların hepsinin bir dönem Ortadoğu'da faaliyet gösterdiği iddiası bazı tarihçiler tarafından reddedilmektedir.[1] Grubun Dublin'de Grafton Caddesi 59 numaradaki Kahire Kafesinde bir araya geldikleri de iddialar arasındadır. 1919-23 dönemindeki kaynaklarda gruba dair bu isim kullanılmamaktadır.

Arka plan

1920 yılına girildiğinde IRA Dublin'de Michael Collins liderliğinde Dublin Metropolitan Polisinin kendilerine yönelik etkisini suikastlerle ve karşı-istihbarat çalışmalarıyla kırmış durumdaydı. Duruma müdahale etmek isteyen İrlanda'daki Britanya Hükümeti[2] dışarıdan istihbarat desteği almaya karar verdi. 1920 Ocak ayında Britanya Ordusuna bağlı istihbarat birimleri yaklaşık 20 kişilik bir grup olarak faal ve emekli olmuş subayları İrlanda'da özel istihbarat görevi için eğitir. Londra'da temel eğitim alan subaylar özellikle Dublin'deki istihbarat açığını kapatmak üzere doğrudan Yarbay Walter Wilson komutasında göreve başlarlar.

Kahire Ekibi üyeleri dikkat çekmemeye gayret göstererek, misafirhanelerde, otellerde ve görece nezih semtlerde kalıyorlardı. Yaptıkları istihbarat faaliyetleriyle üst düzey IRA yöneticilerine dair bilgi toplamaya çalışıyorlardı. Ancak IRA istihabaratı onlardan bir adım öndeydi. Hem Dublin içinde yaygın haberleşme ağı hem de bizzat Britanya Ordusu içindeki bilgi kaynakları[3] sayesinde tüm Kahire Ekibini ad ve adreslerine sahiptir. Ayrıca Michael Collins'in istihbarat ekibinden olan kişiler[4] kendilerin muhbir olarak tanıtıp Kahire Ekibi üyeleriyle temas kurmuştur. Kahire Ekibinin kaldığı otel ve misafirhane gibi yerlerde güvenilir IRA üyeleri yerleştirilip hareketleri kaydedilmeye başlanmıştır. İstihabarat toplama ve Kahire Ekibi'ni izleme görevi haftalarca sürmüş ve suikastler için 21 Kasım 1920 sabah saat 09:00 tarihi belirlenmiştir.

Suikastler

	Adres	Suikasta uğrayanlar	Açıklama
1.	28 Pembroke Street Upper	Binbaşı Charles Milne Cholmeley Dowling, Yüzbaşı Leonard Price, Yüzbaşı Brian Christopher Headlam Keenlyside, Albay Wilfrid Woodcock, Yarbay Hugh Montgomery	Woodcock'un istihbaratçılarla bir ilişkisi bulunmamaktaydı, üniformasını giyip evden ayrılmak üzereyken yapılan baskını diğer arkadaşlarına haber vermek isterken vurulmuş ancak ölmemiştir.
2.	117 Morehampton Road	Teğmen Donald Lewis MacLean, muhbir TH Smith ve John Caldow	Caldow vurulmasına rağmen ölmemiş ve olaydan sonra İskoçya'ya kaçmıştır
3.	92 Lower Baggot Street	Yüzbaşı William Frederik Newberry	Evine baskın yapıldığını anlayıp kaçmaya çalışırken öldürülmüştür
4.	38 Upper Mount Street	Teğmen Peter Ashmun Ames ve Yüzbaşı George Bennett	IRA mensupları bu eve evin hizmetçisi tarafından gizlice alınmıştır
5.	28 Earlsfort Terrace	Astsubay John J. Fitzgerald	Kraliyet İrlanda Polis Kuvvetleri üyesidir. Daha önce benzer bir suikastten kurtulduğu için başından iki kez vurularak öldürülmüştür. Beraberinde bulunan evrakta üst düzey IRA üyelerine dair detaylı bilgiler bulunmuştur
6.	22 Lower Mount Street	Teğmen Henry Angliss, Teğmen Charles Ratsch Peel	Rusya'da görev yapan bu istihbaratçılar özel görevle Dublin'e çağrılmışlardır. Angliss daha önce Sinn Fein destekçisi John Lynch'i öldürmüştür. Peel olaydan yara almadan kurtulmuştur.
7.	119 Baggot Street	Yüzbaşı Geoffrey Thomas Baggallay	Baggallay çok sayıda IRA tutuklusunu idama mahkûm eden mahkemede dava vekili olarak görev yaptığı için hedef seçilmiştir
8.	Gresham Oteli	Yüzbaşı Patrick McCormack ve Teğmen Leonard Wilde	Lüks bir otelde olaylardan ilgisi olmaksızın öldürülen McCormack'ın yanlışlıkla öldürüldüğü daha sonra bizzat Michael Collins tarafından itiraf edilmiştir. Diğer öldürülenlerin aksine McCormack'ın cenazesi Dublin'de Katolik bir dini törenin ardından toprağa verilmiştir
9.	Fitzwilliam Meydanı	Yüzbaşı John Scott Crawford	İstihkâmcı yüzbaşı bulunduğu misafirhaneye girerek Binbaşı Callaghan'ı arayan IRA suikastçileriyle karşılaşır. Uzun süre bu subayla ne yapacaklarını tartışan suikastçiler yüzbaşıyı öldürmezler. İrlanda'yı terk etmesi için 24 saat süre verirler, yüzbaşı da bu karara uyarak ülkeyi terk eder
10.	Eastwood Oteli	Yüzbaşı Thomas Jennings	IRA suikastçileri bu kişiyi bu adreste bulamazlar

Sonuç

Suikastlerde toplamda 19 kişi vurulmuştur. 14 kişi 21 Kasım günü ölmüş, daha sonra ölen Montgomery ile bu sayı 15'e çıkmıştır.[5] 4 kişi yaralanmıştır.[6] Peel ve diğerleri kaçmıştır.

Sonrası

Suikastlerde görev yapan IRA üyelerinden sadece Frank Teeling yakalanmıştır. Askeri mahkemeye çıkartılmış, idama mahkûm edilmiş olsa da Kilmainham Cezaevinden kaçmayı başarmıştır. Sonraki süreçte Patrick Moran ve Thomas Whelan tutuklanmış, delil yetersizliği ve suçsuzluklarında ısrarcı olmalarına rağmen 14 Mart 1921 günü asılarak idam edilmişlerdir. Suikastten sağ kurtulan Kahire Ekibi üyeleri ve diğer istihabaratçılar adları IRA suikast listesinde olduğu için İngiltere'ye kaçmışlardır.[7] Suikastler sonucu Britanya istihbaratına Dublin'de büyük bir darbe indirilmiş olur.

Igoe Ekibi

Gelişen süreçte Britanya istihabaratı Eugene Igoe önderliğinde yeni bir ekip kurulması kararı alır. IRA'ya karşı istihbarat toplayan bu ekip Albay Ormonde Winter'a bağlıdır. Igoe Ekibi adıyla anılan grubun içine hiçbir IRA ajanı sızamamıştır.

Kaynakça

1. Tim Pat Coogan ve Conor Cruise O'Brien
2. Karargâhı Dublin Kalesinde olduğu için bu adla da anılır
3. Bunların en bilineni Lily Merin ve Jerry Manix'dir
4. Liam Tobin, Tom Cullen ve Frank Thornton
5. Ames, Angliss, Baggallay, Bennet, Dowling, Fitzgerald, McCormack, MacLean, Montgomery, Newberry, Price, Wilde, Smith, Morris, Garniss
6. Keenlyside, Woodcock, Murray ve Caldow
7. Bir istihbaratçı da sığındığı Dublin Kalesinde intihar etmiştir