Kanonik

Kanonik sözcüğü, Yunanca kanon[1] (kanun, kural) kökünden türemiş bir sıfat. "genel olarak kabul edilen" veya "otoritelerce doğrulanmış" anlamlarında kullanılır. Teolojiden matematiğe kadar çok geniş bir kullanım alanı vardır.

Dinde

Bu kavram başlıca Roma Katolik Kilisesi, Doğu Ortodoks Kilisesi ve Anglikan Kilisesi tarafından olmak üzere, ekümenik konsiller tarafından kabul edilen kilise kanun ve kurallarından (kanon) bahsederken kullanılır. Ayrıca dini belge ve kitapların dini otoritelerce orijinal kabul edildiğini belirtir.

Hristiyanlıkta kanonik kabul edilen inciller, Matta, Markos, Luka ve Yuhanna incilleridir.

Edebiyat ve sanatta

Kanonik sözcüğü, edebiyat ve sanat vasıtasıyla yaratılmış "hayali evren"in karakterlerinden ve kavramlarından bahsederken kullanılır. Bu karakterler ve kavramlar, ilgili eserlerin hayranları tarafından gerçekmiş gibi kabul edilmiş ve hayali evrenin bir öğesi haline gelmişlerdir. Kanonik sözcüğü bu karakterlerin ve kavramların orijinalliğini simgelerken, "kanonik olmayan" tabiriyle, uyarlama ve yan ürünlerdeki öğeler kastedilir. Örneğin "Yıldız Savaşları" serisinin bir fanatiği, sonradan üretilen film ve karakterlerin kanonik olmadığını düşünebilir.

Matematikte

Matematikte kanonik tabiri yaklaşık olarak yüzyıldır kullanılmaktadır. Bir kavramın "doğallığını" ve "benzerinin olmayışını" belirtmek veya önemsiz bir ayrıntının "koordinatlardan bağımsız" olduğunu belirtmek amacıyla kullanılır. Matematikte bir durum veya kavram için kanonik tabirini kullanmak, "konvansiyonel seçim" tabirini kullanmaktan daha fazla vurgu yapar.

Bilgisayar biliminde

Bilgisayar biliminde bazı alanlarda kullanılan bu tabir matematikten geçmiştir. "Bir şeyin olağan veya standart durumu" anlamında kullanılır. Örneğin, "bir dosya sisteminin organize edilmesinin kanonik yolu hiyerarşi oluşturmaktır", denebilir.

Fizikte

Kanonik terimi teorik fiziğin birçok alanında yaygın olarak kullanılır. Açısal moment, enerji ve zaman gibi birbirini tamamlayan çiftlerde kanonik değişken adı verilen değişkenler, rastgele seçilmiş değişkenlere tercih edilirler. Kanonik teriminin fizikteki kullanımı daha önce bahsi geçen matematikteki kullanımına benzer.

Ayrıca bakınız

Kaynakça
  1. "canon." Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.