Karadeniz deniz altı nehri

Karadeniz deniz altı nehri veya İstanbul Boğazı'nın altındaki nehir İstanbul Boğazı'nın içinden geçen ve Karadeniz'in dibi boyunca akan bir tuzlu su akıntısıdır. Nehrin keşfi, Leeds Üniversitesi'ndeki bilim insanları tarafından 1 Ağustos 2010'da açıklandı. Bu nehir dünyada türünün tek örneğidir.[1] Akdeniz'den gelen deniz altı nehrindeki tuzluluk, İstanbul Boğazı aracılığıyla tuzluluk oranının daha düşük olduğu Karadeniz'e akarak nehri oluşturur.[1]

NASA'nin World Wind Globe yazılımının oluşturduğu Karadeniz resmi. İstanbul Boğazı sol altta görülebilir.

Bilim insanları daha önceden sonar taramasına dayanarak okyanus tabanı boyunca uzanan su kanalları keşfetmişti. Bunların en büyüğü, Amazon Nehri'nin ağzından Atlas Okyanusu'na uzanmaktaydı.[1] Bu kanalların nehir gibi çalıştığından şüphelenilse de, Karadeniz'in altından akan nehrin keşfedilmesiyle bu kanalların nehir gibi çalıştığı doğrulanmıştır. Bu akarsuların gücü ve öngörülemezliği nedeniyle, doğrudan keşfedilmeleri zor olmuştur.[2] Leeds Üniversitesi'nden Jeff Peakall ve Daniel Parsons başkanlığındaki bilim insanı ekibi, Southampton Üniversitesi, Newfoundland Memorial Üniversitesi ve Türkiye'deki Deniz Bilimleri Enstitüsü'ndeki bilim insanlarıyla iş birliği yapmıştır. Ekip, Doğal Çevre Araştırma Konseyi'nin 7 metrelik torpido biçimli otonom su altı aracı "Autosub3"'ü, akıntıya mümkün olduğunca yaklaşmak için kullanmıştır.[2] Nehrin 60 km uzunluğunda, 35 metre derinliğinde ve 0.97 genişliğinde olduğu tespit edilmiştir. Amazon kanalından küçük olmasına rağmen, deniz altı nehri Ren Nehri'den on kat daha fazla su taşımaktadır. Saatte 10 kilometrelik bir hızla akmaktadır, debisi saniyede 22000 m³'tür. Bu nehir eğer bir yüzey nehri olsaydı, dünyanın en büyük altıncı nehri olarak kabul edilecekti.[1]

Nehrin yüzey nehirlerinin tipik özelliklerini (nehir kıyıları, taşkın yatakları, şelaleler ve nehrin en hızlı aktığı yer) içerdiği keşfedilmiştir. Nehrin yüzey nehirlerine kıyasla en büyük farklarından biri, akıntılar bir kıvrımdan geçerken gerçekleşir. Su altı nehirlerinde akıntılar bir kıvrımdan geçerken yüzey nehirlerinin tersi yönünde akarlar.[1] Nehir bir yoğunluk akımı olarak çalışır. Deniz tabanı boyunca tortular taşıyan su altı nehri, çevresindeki sudan daha yüksek bir tuzluluk oranına sahiptir.[3] Nehrin keşfinin, deniz biyolojisi, iklim değişikliği ve jeolojik oluşum çalışmaları için çok etkili olması bekleniyordu. Buna ek olarak, nehirden elde edilen bilgiler, su altı petrol ve doğal gaz kaynaklarını kullanmak isteyen petrol şirketleri için yararlı olabilir. [2]

Kaynakça
  1. Gray, Richard (1 Ağustos 2010). "Undersea river discovered flowing on sea bed". The Daily Telegraph. 2 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2010.
  2. "Leeds researchers study undersea rivers with a yellow submarine". Leeds Üniversitesi. 2 Ağustos 2010. 7 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2010.
  3. "Scientists find world's sixth largest river - at the bottom of Black Sea". Oneindia News. 2 Ağustos 2010. 13 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2010.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.