Karmaşıklık

Karmaşıklık, karmaşa veya kompleksite, anlaşılması güç parçalardan oluşan bir sistemi tanımlama yöntemine verilen addır. Bu ilişkilerin ortaya çıkarılması ağ kuramı ve ağ biliminin temel uğraş alanlarındandır. Karmaşıklık kavramı bilim dünyasında farklı biçimlerde tanımlanabilmektedir.

Karmaşıklık genellikle 'sistem' kavramı temel alınarak tanımlanmaktadır. Bu kavramların büyük bir bölümü karmaşıklığın, bir sistem içinde yer alan öğelerin durumu ve bu öğeler arasındaki ilişki biçimlerini ortaya koyduğunu kabul etmektedir.

Karmaşıklık biliminin önde gelen bilginleri ve araştırma konularını gösteren karmaşıklık haritası.

Tanıtım

Tanımlar, genelde "sistem" (birden fazla kendi arasında dışarıdaki elemanlarla olduğundan farklı ilişkisi olan eleman) kavramına bağlıdır. Konuyla ilgili birçok tanım, karmaşıklığın bir sistemde çok sayıda elemanla onların arasında olan çok sayıdaki ilişkileri ifade ettiğini ileri sürer ya da kabul eder. Aynı zamanda neyin karmaşık, neyin basit olduğu göreli olup zamanla değişir.

Kimi tanımlar, sistem özellikleri nitelendirildikten sonra verilen bir duruma erişme ihtimali noktasına önem verir. Warren Weaver, parçalarının karmaşıklığı verilmiş olan belli bir sistemin karmaşıklığının sistemin özelliklerini tahmin etmedeki zorluk derecesinin olduğunu varsaymıştır. Weaver'in görüşüne göre karmaşıklık iki şekilde ortaya çıkar: düzenli ve düzensiz karmaşa.[1] Weaver'in makalesi karmaşıklık hakkındaki çağdaş düşünceyi etkiledi.[2]

Sistem kavramları, çoklu eleman, çoklu ilişkisel düzenler (İng. relational regimes) ve durum uzaylarını içeren yaklaşımlar, karmaşıklığın ayırt edilebilir ilişkisel düzenlerden (ve onlara bağlı durum uzaylarından) doğduğunu îmâ ettiği şeklinde özetlenebilir.

Kimi tanımlar, karmaşık bir görüngüyü, bir modeli veya matematiksel ifâdeyi açıklamak için algoritmik tabanla ilişki kurarar.

Düzenli ve düzensiz karmaşa

Karmaşa konusundan bahsederken problemlerinden biri de kavramsal olarak rastgele koleksiyonlerarası ilişkilerde bâkî kalan çok sayıda varyanslardır. Bâzen de bu ilişki dışında bağımsız olan elemanlararası koşulların birlikte eleman bağımsızlığından kaynaklanan varyansları azaltır. Böylece ayırt edilir, monoton veya ilintili ilişkiler veya etkileşimler oluşturur.

Kaynakça

Weaver, Warren (1948). "Science and Complexity". American Scientist. 36 (4). s. 536. PMID 18882675. 20 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2007.
Johnson, Steven (2001). Emergence: the connected lives of ants, brains, cities, and software (İngilizce). New York: Scribner. s. 46. ISBN 0-684-86875-X.

Ayrıca bakınız

Hesapsal karmaşıklık teorisi

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[1] Weaver, Warren (1948). "Science and Complexity". American Scientist. 36 (4). s. 536. PMID 18882675. 20 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2007.

[2] Johnson, Steven (2001). Emergence: the connected lives of ants, brains, cities, and software (İngilizce). New York: Scribner. s. 46. ISBN 0-684-86875-X.