Kayın
Kayın (Fagus), kayıngiller (Fagaceae) familyasının Fagus cinsinden değerli orman ağaçlarına verilen ad.
| Kayın | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Doğu kayını | ||||||||||||
| Bilimsel sınıflandırma | ||||||||||||
| ||||||||||||
|
10 | ||||||||||||
Morfolojik özellikleri
Kışın yaprağını döken orman ağaçlarıdır. Sürgünler pseudoterminal tomurcukludur ve yan tomurcuklar iki sıralı sarmal dizilirler. Çok sayıda pullarla örtülmüş bulunan iğ biçimindeki sivri uçlu ve büyük tomurcuklar sürgünlere yatık değil, onlarla açı yapacak şekilde dizilmiştir. Yaprak ayası dişli veya düzdür; nispeten kısa bir sapı, zamanla dökülen şerit halinde kulakçıkları vardır. Açık gri veya koyu gri renkli kabukları ağaçların hayatı boyunca çatlamadan düz ve pürüzsüz kalır. Üç köşeli kızılkestane renkli, sert kabuklu meyve nus büyüktür. Olgulaşınca kupula 4 parçaya ayrılır. İçindeki 2 adet nus meyve dökülür. Meyvelerin tohumu yağlıdır.
Kullanımı
Mobilya, kontrplak, araba, parke, ayakkabı kalıbı, ambalaj sandığı, oyuncak, sandal ve fırın kürekleri, alet sapları, iş ve marangoz tezgâhları, maden direği, yakacak odun gibi.
Türkiye'de doğal olarak 2 türü bulunur. Bunlar doğu kayını ve Avrupa kayını'dır.
Kayın tomruğundan elde edilen kereste mamulleri çatlamaya çok müsait olduğundan dolayı sert hava alan yerde ve güneş ışığına maruz bırakılmaması gerekir.İmkanlar müsait ise tam reaksiyon almak için kereste fırınlarına sokularak 15 gün ile 6 ay arasında fırınlanması gerekmektedir. Ağaç içerisindeki nem ile işleme yapıldığında ağaç şekil değiştirip yamulmalar çarpılmalar olabilir.
Türleri
- Japon kayını (Fagus crenata)
- Çin kayını (Fagus engleriana)
- Amerika kayını (Fagus grandifolia)
- Tayvan kayını (Fagus hayatae)
- Mavi japon kayını (Fagus japonica)
- Güney Çin kayını (Fagus longipetiolata)
- Parıltılı kayın (Fagus lucida)
- Meksika kayını (Fagus mexicana)
- Doğu kayını (Fagus orientalis) Türkiye.
- Avrupa kayını (Fagus sylvatica ) Türkiye.
Melezler
- Fagus x moesiaca
- Kırım kayını (Fagus x taurica) (Fagus orientalis x Fagus sylvatica)