Kuş Krallığı

Kuşitler veya Kuş Krallığı, Sudan ve Güney Mısır'ın Nil Vadisi'nde yer alan Nübye'de kurulmuş eski bir krallıktır.

Kuşitler
Kuluš
Kuş Krallığı
y. MÖ 785[1] - y. MS 350
Başkent Napata, Meroë
Yaygın diller Meroitik dil, Nubi dilleri, Mısırca[2]
Resmî din
Antik Mısır dini
Hükûmet Monarşi
Tarihî dönem Demir Çağı'ndan Geç Antik Çağ'a
• Kuruluş
y. MÖ 785[3] 
• Meroe başkent oldu
MÖ 591
• Yıkılış
 y. MS 350
Nüfus
• Mısır dönemi[4]
100,000
• Meroe dönemi[4]
1,150,000
Öncüller		Ardıllar
Yeni Krallık
Alodya
Nobatya
Mukurra
Aksum Krallığı
Günümüzdeki durumu  Sudan
 Mısır

Nübye'deki Kuşit egemenliği, Geç Tunç Çağı çöküşünden ve Mısır Yeni Krallığının dağılmasından sonra kuruldu. Kuş, erken döneminde Napata'da (modern Karima, Sudan) merkezlenmiştir. Daha sonra, MÖ 8. yüzyılda, Kuşitlerin Mısır'ı işgali ile Kuşit hükümdarlar aynı zamanda Mısır'ın yirmi beşinci hanedanı olarak firavun sıfatına sahip olmuşlardır. Ancak bir yüzyıl sonra Kuşitler, Esarhaddon egemenliği altındaki Yeni Asur İmparatorluğu tarafından Mısır'dan kovulmuşlardır.

Klasik antik dönemde, Kuşitlerin imparatorluk başkenti Meroe'de bulunuyordu. Erken Yunan coğrafyasında, Meroitik krallık "Aethiopia" olarak biliniyordu. Kuş Krallığı MS 4. yüzyılda iç ayaklanmalar nedeniyle zayıflayıp dağılana kadar varlığını korudu. Meroe ise Aksum Krallığı tarafından ele geçirilip yakıldı. Yenilginin ardından Nubiler, daha sonra hristiyanlaşacak Nobatya, Mukurra ve Alodya krallıklarını kurdular.

Dil

Meroitik dil, Meroitik dönemde Meroë ve Sudan'da konuşulmuştur (M.Ö. 300’de tasdik edilmiştir). MS 400 civarında nesli tükenmiş dil, Meroitik alfabenin iki biçiminde yazılmıştır. Meroitik yazıdaki en eski yazıt M.Ö. 180–170 yılları arasında üretilmiştir. Bu hiyeroglif, Kraliçe Shanakdakhete tapınağının üzerine oyulmuştur.[5]

Dilin hangi dil ailesine ait olduğu kesinliğe ulaşmamış bir konudur. Kimi çevrelerde dilin Nil-Sahra dilleri ile akrabalığı savunulurken,[6][6] bazı kaynaklarda dilin Mısırca gibi bir Afro-Asyatik dil olduğu vurgulanmaktadır.[7][8]

Galeri
  • Meroe piramitleri bir UNESCO Dünya Mirası'dır.[9]
  • Kuşit firavun Aspelta'nın heykeli
  • Meroitik alfabe ile yazılmış bir ostrakon


Kaynakça
  1. Fisher, Marjorie M.; Lacovara, Peter; Ikram, Salima; D'Auria, Sue, (Edl.) (2012). Ancient Nubia: African Kingdoms on the Nile (İngilizce). The American University in Cairo Press. ISBN 978-977-416-478-1.
  2. Török, László. The Kingdom of Kush: History and Civilization (İngilizce). Brill. s. 49. ISBN 978-9004104488. Erişim tarihi: 21 Şubat 2017.
  3. Fisher, Marjorie M.; Lacovara, Peter; Ikram, Salima; D'Auria, Sue, (Edl.) (2012). Ancient Nubia: African Kingdoms on the Nile (İngilizce). The American University in Cairo Press. ISBN 978-977-416-478-1.
  4. Stearns, Peter N., (Ed.) (2001). "(II.B.4.) East Africa, c. 2000–332 B.C.E.". [[Encyclopedia of World History|The Encyclopedia of World History: Ancient, Medieval, and Modern, Chronologically Arranged]] (İngilizce) (6th bas.). Boston: Houghton Mifflin Harcourt. s. 32. ISBN 978-0-395-65237-4. URL–vikibağı karışıklığı (yardım)
  5. Steven Roger Fischer (4 Nisan 2004). History of Writing (İngilizce). Reaktion Books. ISBN 1861895887.
  6. Rilly, Claude & de Voogt, Alex (2012). The Meroitic Language and Writing System (İngilizce). Cambridge, UK: Cambridge University Press. ISBN 1107008662.
  7. Rowan, Kirsty (2011). "Meroitic Consonant and Vowel Patterning". Lingua Aegytia, 19.
  8. Rowan, Kirsty (2006), "Meroitic - An Afroasiatic Language?" 27 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. SOAS Working Papers in Linguistics 14:169–206.
  9. Centre, UNESCO World Heritage. "Gebel Barkal and the Sites of the Napatan Region". whc.unesco.org. 24 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2019.

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.