Antik Mısır dini

Antik Mısır dini, Antik Mısır toplumunun ayrılmaz bir parçası olan ve çok tanrılı ve ritüelleri karmaşık bir inanç sistemi vardı. Mevcut olduğuna inanılan ve kuvvetler ve doğa unsurları, kontrolünde olan birçok tanrılar ile Mısırlıların etkileşimi üzerinde yoğunlaşmıştır. Mısırlı din uygulamalarını tanrılar sağlamakta ve halk ise onların beğenisi kazanmak için bir çabaları vardı. Mısır'ı tarihteki kral ile aynı statüsü ile aynı olan ve aynı zamanda tanrı olan Firavunlar yönetirdi.[1] Firavunlar bir insan olmasına rağmen, Firavunların tanrıların soyundan olduğuna inanılıyordu. Firavunlar insanlar ve tanrılar arasında arabulucu olarak görev aldılar, evrendeki düzeni korumak ve tanrıların tekliflerini yerine getirmek zorundaydılar. Mısırlılar tanrılar için muazzam tapınaklar yapmışlardır.

Mısır tarihi
dizisinin bir parçası
Mısır tanrıçası İsis
Mısır tanrılarını gösteren bir tablet

Önemli Tanrılar
Ana madde: Mısır tanrıları listesi

Başlangıçta, Mısır'da insanların beş farklı dini gruplar vardı. Her grup farklı inançları vardı ve farklı yerlerde yerleşmişlerdi.

GrupŞehirBaş Tanrı
EnneadHeliopolisAtum (genelde kullanılan Atum-Ra)[2]
The OgdoadHermopolisThoth.
Chnum-Satet-
Anuket triad		Elephantine
 		Chnum
 
Amun-Mut-
Khons triad		Teb
 		Amon
 [3]
Ptah-Sekhmet-
Nefertem triad		Memfis
 		Ptah[2]

Mısır tarihi boyunca, inançlar lideri değişti. Birisi iktidara yükseldi, onların inanç sistemi de yükseldi. Yeni inançlar zaten vardı ve diğer inançlar ile kaynaştılar. Bu bile bugün bilindiği gibi eski Mısır uygarlığının sona ermesinden sonra gerçekleşti. Bunun bir örneği, Yeni Krallık olabilir. Onun süre zarfında, tanrılar Ra ve Amun, Amun-Ra oldu. Bir tanrı oluşturmak için genellikle buna sinkretizme denir.[4]

Tanrıların Tarihi
Amon-Ra'nın başı
Soldan sağa sırayla tanrılar Osiris, Anubis ve Horus.

Mısırlılar başlangıçta evrenin kaosun karanlık sularıyla dolu olduğuna inanırlardı. İlk tanrı, Re-Atum, sudan geldi. Atum yere tükürdü ve bu tanrılar Şu (hava tanrısı) ve Tefnut (nem tanrıçası) yarattı. Dünya yaratıldığında Şu ve Tefnut iki çocuk dünyaya getirdi: Nuit (gökyüzü tanrıçası) ve Geb (yeryüzü tanrısı). Şu ve Tefnut karanlıkta yürürken kaybolduğu zaman insanlar yaratıldı. Re-Atum onları bulmak için gözünü gönderdi. Onları bulduktan sonra, sevinç gözyaşları insanlara dönüştü.

Nuit ve Geb arasında bir ilişki vardı. Şu bunu duydu ve onlarla birlikte olmamaya karar verdi. Bu yüzden gökyüzü ve toprak arasında hava oldu. Nut ise bu çocuğu doğurmayacağını söyledi. Nuit Thoth'dan yardım istedi. Thoth ay-tanrısı Khons ile kumar oynadı. Thoth kazanarak 360 günlük yıla 5 gün daha ekledi. Nut bu günlerin her biri için çocuklarına şu isimleri verdi: Osiris, İsis, Set, Neftis ve Horus.

Osiris Mısır kralı oldu. Kardeşi Set, onu öldürdü ve kral oldu. Onu öldürdükten sonra, Set Osiris'in cesedini parçaladı. İsis kardeşinin parçalarını kurtardı. Daha sonra tapınağın altında parçaları gömmek istedi. Set kral olduktan sonra, Horus Osiris'in oğlu ile savaştı. Set kaybetti ve çöle gönderildi. Set korkunç fırtınaların tanrısı oldu. Osiris Anubis tarafından mumyalanarak ve ölülerin Tanrısı haline getirdi. Horus yeni kral oldu. Antik Mısır'da, bu firavunlar Horus'un soyundan olduğuna inanılırdı.

Eski Yunanlar kendi tanrı ve tanrıçaları Mısır tanrı ve tanrıçalarının ataları olduğuna inanıyordu. Eski Yunan mitolojisi'nde Titan Tifon serbest kaldığında tüm Yunan tanrıları Mısır'a kaçar. Mısır'da, tanrıların çoğu kendilerini Tifon'dan kendilerini gizlemek için hayvana dönüştürdü ve çoğalmaya başlayarak Mısır tanrı ve tanrıçaları doğmuştur.[5]

4 canopic kavanoz

Ölüm ve Mumyalama

Eski Mısırlılar, ölümün hayatın bir sonu olduğunu düşünmemekteydiler. Ruhun insan vücudunu terk etmesinden itibaren, ruhun yeraltı dünyasında ölüm Tanrısı Osiris ile yargıçlarını tarafından sorgulandığını düşünürlerdi. Mısırlılara göre, ölen bir insanın ruhu öteki dünyaya gidiyordu. Diriler ve ölüler ülkesi arasındaki korku ülkesini geçince, büyük yargıcın karşısına, Anubis veya Horus tarafından getirilirdi. Orada bir tören düzenleniyor, bu törende ölenin kalbi tartılıyordu. Bu tören sırasında yeraltı tanrısı Anubis elinde bir terazi tutardı. Ölünün kalbi bu terazinin kefelerinden birine konurdu. Öteki kefede ise adaleti ve doğruluğu ölçebilecek bir tüy bulunurdu. Eğer ölü adil ve dürüst bir yaşam sürmüş ise kefeler dengelenirdi. Eğer kalp tartıda eksik gelirse, yemesi için Ament adlı canavara verilirdi. Bütün bu olup biteni Tanrıların katibi Thoth kayda geçirirdi. Eski Mısırlılara göre ölümden sonra ruh ağızdan bir kuş şeklinde çıkardı. Bunun için Tanrı Anubis, elindeki aletle ölünün ağzını açar, bu sayede ölünün ruhu rahatça gidip gelirdi. Yine öteki dünyanın kapılarını da Tanrı Anubis açardı. Batıda olduğu düşünülen ölüler ülkesinin kapılarında Tanrı Amente bekler, yeni gelenleri kapıda karşılardı. Öteki dünyayı batıda düşünen Mısırlı, bu yüzden ölülere batının halkı da derdi. Mısır dinine göre, insanda, biri Ba, biri Ka adını taşıyan iki ruh vardır. Bunlardan ikincisi, insan öldükten sonra varlığını onun heykelinde sürdürür. Bu nedenle, Mısır'da, Ka tapımı ile heykel tapımı arasında sıkı bir ilişki vardır. Mısır'da mumyacılığın, aradan geçen binlerce yıla karşın canlılığını korumasının nedeni de aynı inançtır.

Eski Mısır'da mumyalamanın amacı ise ölünün gövdesini sonsuza kadar yaşayacak hale getirmekti. Ve kültün işlevi, cismani ruhla (Ba), ölümle gövdeden uçmuş olan cismani olmayan enerji öğesini (Ka), büyü yoluyla yeniden bir araya getirmekti. Bu yapıldığında ölümün ortadan kalkacağına inanılıyordu." Öbür dünyaya giden ruhun (Ba) bazı törenler sayesinde geri geleceği düşünüldüğünden ölünün uzuvları tekrar hareket kabiliyeti kazansınlar diye, mezara koymadan evvel rahip ölünün ağzını açardı.

Tanrılar ve Görevleri
Firavun Akhenaton ve ailesi Aton için dua ederken
  • Anubis: Ölen Osiris'i mumyaladığı için mumyalama tanrısı olmuştur. Görevi tüm ölüleri korumak ve yüceltmektir.
  • Ptah: Antik Mısır'da evreni ve diğer her şeyi yarattığına inanılan tanrıdır.
  • Ra: Mısır mitolojisinde güneş tanrısıdır.
  • Osiris: Ölüler Tanrısı.
  • Isis: Analık ve Bereket Tanrıçası.
  • Horus: Eski Mısır mitolojisinde gök (Güneş) tanrısıdır.
  • Nephthys: Kötü bir tanrı olan Seth'in karısıdır.
  • Seth: Kuraklık ve Kötülük Tanrısı
  • Ma'at: Ma'at, Mısır'ın doğruluk ve adalet tanrıçasıdır.
  • Bes: Dans, müzik ve savaş (isyan) tanrısıdır.
  • Sobek: Sular Tanrısı
  • Sekhmet: Savaş ve yıkımın tanrıçasıdır.
  • Min: Erkeklikte seksin tanrısı ve çöllerdeki seyyahların koruyucusu ve Hasat Tanrısı.

Ayrıca bakınız
Antik Yakın Doğu dinleri

Kaynakça
  1. "Firavun kimdir?". 23 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2014.
  2. Sarah Iles Johnston, Religions of the Ancient World: A Guide, Harvard University Press 2004, p.417
  3. Iorwerth Eiddon Stephen Edwards, The Cambridge Ancient History, Cambridge University Press 1973, p.649
  4. Sarah Iles Johnston, Religions of the Ancient World: A Guide, Harvard University Press 2004, p.9
  5. Francis Celoria Antoninus, The Metamorphoses of Antoninus Liberalis, Routledge 1002, p.87
  • Schulz, R. and M. Seidel, "Egypt: The World of the Pharaohs". Könemann, Köln 1998. ISBN 3-89508-913-3
  • Budge, E. A. Wallis, "Egyptian Religion: Egyptian Ideas of the Future Life (Library of the Mystic Arts)". Citadel Press. August 1, 1991. ISBN 0-8065-1229-6
  • Hart, George, "Egyptian Myths (Legendary Past Series)". University of Texas Press (1st edition), 1997. ISBN 0-292-72076-9
  • Osman, Ahmed, Moses and Akhenaten. The Secret History of Egypt at the Time of the Exodus, (December 2002, Inner Traditions International, Limited) ISBN 1-59143-004-6
  • Bilolo, Mubabinge, "Les cosmo-théologies philosophiques de l’Égypte Antique. Problématique, prémisses herméneutiques et problèmes majeurs, (Academy of African Thought, Sect. I, vol. 1)", Kinshasa-Munich 1986; new ed., Munich-Paris, 2003.
  • Bilolo, Mubabinge, "Métaphysique Pharaonique IIIème millénaire av. J.-C. (Academy of African Thought & C.A. Diop-Center for Egyptological Studies-INADEP, Sect. I, vol. 4)", Kinshasa-Munich 1995 ; new ed., Munich-Paris, 2003.
  • Bilolo, Mubabinge, "Le Créateur et la Création dans la pensée memphite et amarnienne. Approche synoptique du Document Philosophique de Memphis et du Grand Hymne Théologique d'Echnaton, (Academy of African Thought, Sect. I, vol. 2)", Kinshasa-Munich 1988; new ed., Munich-Paris, 2004.

Dış bağlantılar


Antik Mısır
Yerler/Mekanlar/Şehirler: Nil | Nivt/Vaset/Teb | İskenderiye | Annu/Iunu/Heliopolis | El-Uksur | Abdju/Abidos | Gize | İneb Hedj/Memfis | Djanet/Tanis | Reşid | Akhetaten/Amarna | Atef-Pehu/Fayyum | Abu/Yebu/Elefantin | Sakkara | Dahşur
Ogdoad tanrıları: Amon | Amunet | Huh/Hauhet | Kuk/Kauket | Nu/Naunet | Ra | Hor/Horus | Hathor | Anupu/Anubis | Mut
Ennead tanrıları: Atum | Shu | Tefnut | Geb | Nuit | Ausare/Osiris | Aset/İsis | Set | Nebet Het/Neftis
Savaş tanrıları: Bast | Anhur | Maahes | Sekhmet | Pakhet
Cisimleşmiş tanrıları: Chons | Ma'at | Hu | Saa | Shai | Renenutet| Min | Hapi
Diğer tanrılar: Djehuty/Thoth | Ptah | Sobek | Chnum | Taweret | Bes | Seker
Ölüm: Mumya | Horus'un dört oğlu | Kanopik çömlekler | Ankh | Mısır Ölüler Kitabı | KV | Uşabti
Yapılar: Piramitler | Karnak Tapınağı | Sfenks | İskenderiye Feneri | İskenderiye Kütüphanesi | Der el-Bahri | Memnon heykeli | Ramesseum | Ebu Simbel
Yazı: Mısır hiyeroglifleri | Mısır rakamları | Demotik | Hiyeratik
Kronoloji: Antik Mısır | Arap yönetiminde Mısır | Osmanlı yönetiminde Mısır | Modern Mısır
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.