Memleket Hikâyeleri
Memleket Hikâyeleri, Refik Halit Karay'ın 1919'da yayımlanmış hikâye kitabıdır. Yazar, sürgün yılları (1913-1918) sırasında gezdiği Sinop, Çorum, Ankara ve Bilecik'te tanıdığı coğrafyayı ve bu coğrafyanın insanlarını eserinde ele almıştır.Karay, bu eserle Türk hikâyeciliğini İstanbul dışına çıkarma konusundaki öncülerden biri olmuştur. Memleket Hikayeleri yazarın en çok tutulan hikâye kitabıdır.[1] Eser, toplamda on sekiz hikâyeden oluşmaktadır. Nihad Sâmi Banarlı, eseri "Türk edebiyatında Anadolu'nun ilk hakiki hikayeleri" olarak nitelemiştir.[2]
Yazar | Refik Halit Karay |
---|---|
Ülke | Osmanlı Devleti |
Tür | Hikâye |
Yayım | 1919 |
Genel bilgiler
Genç yaşta sürgün edilen Refik Halit Karay, sürgün edildiği Sinop, Çorum, Ankara ve Bilecik'teki gözlemlerinden yararlanarak Memleket Hikayeleri'ini yazmıştır. Anadolu insanı, Refik Halit'in bu eseriyle ilk kez düzenli, sürekli ve bilinçli olarak aydın toplulukların edebiyatına girmiştir.[3] Memleket Hikâyeleri, Karay'ın Anadolu'yu tasvir ederek toplumsal yaşamı aktardığı çoğu İstanbul'un kenar semtlerinde, Anadolu'daki kasaba ve köylerde geçen hikâyelerdir. Karay'ın bu hikâyelerde en çok üzerinde durduğu kahramanlar görevli bürokratlardır. Bürokratlar kötü çevre koşullarında mevcut bozukluklara ve ağır bürokrasi şartlarına karşı bir şeyler yapmaya çalışsalar da ortamın geri kalmışlığı onları sindirir ve iş yapmaz durumdadırlar. Yazar bir konuşmasında şöyle demiştir:[4]
"Memleket Hikâyeleri, çığır açma bakımından bugünkü köy hikâyelerinin nüvesini teşkil eder. Ben Anadolu'yu bir köylü olarak değil, varlıklı bir şehir delikanlısı olarak gördüm ve anlattım."
Hikâyelerin Maupassant tarzında yazıldığı eserinde Karay, Anadolu'yu eleştirir; fakat bu eleştiri küçümseme değildir.[5]
Kaynakça
- Akıncı, Nesrin. "Bir Sürgün Entelektüeli: Refik Halid Karay'ın Eserlerine Yansıyan Toplum" (PDF). s. 5. 20 Nisan 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2017.
- Nihad Sami, Banarlı (1971). "Refik Halid Karay 1888-1965". Resimli Türk Edebiyatı Tarihi. Cilt 2. s. 1206.
Refik Halid türkçesinin, yine ilk devlerine ait, sıcak bir dille yazılan Memleket hikayeleri ise Türk edebiyatında Anadolunun ilk hakiki hikayeleridir.
- Kudret, Cevdet (2004). Türk Edebiyatında Hikâye ve Roman 2. İstanbul: Dünya Kitapları. ISBN 9789751028099.
- Kudret 2004, s. 162.
- Akıncı, s. 14.