Molla Bey Camii

Molla Bey Camii, Kütahya'nın Pirler Mahallesi'nde bulunan Osmanlı devri eseri cami.

Molla Bey Camii
Temel bilgiler
Yer Kütahya, Türkiye
İnanç İslam
Açılış 1855
Durum Etkin
Mimari
Mimari tür Cami
Özellikler
Minare sayısı 1

Kütahya eşrafından Müfti zade İbrahim Ethem Bey tarafından 1855'te yaptırılmıştır. İbrahim Ethem Bey camiyi eşi Esma Hanım için, kütüphaneyi babası Abdurrahman Efendi için, minareyi annesi Fadik Hanım için, medrese; sıbyan mektebi, şadırvan ve sebilleri de kendi adına yaptırmıştır. Cami iki katlı olup yarı kâgirdir. Cami avlusunda medrese odaları ile kütüphanesi bulunur.[1]

Türkiye'de ilk Kur'an kursu izni 1934 senesinde Kütahya Müftüsü Hafız İbrahim Akgün Hoca'ya, Molla Bey Camii'ne verilmiştir.

Kütüphane

Cami avlusunun kuzeyinde, yanında hazîresi bulunan kütüphane binası kârgir olup özelliğini bozmadan bugünlere kadar gelmeyi başarmıştır. Kütüphane geniş silmeli mermer kapısı ve üzerinde ışınlarla bezenmiş kitabesi ve iki yanında geniş penceresi ile XIX. yüzyıl Osmanlı Mimarisi özelliğini aksettirmektedir. Doğu ve batı duvarlarının kapıya yakın yerinde de aynı tip pencereler vardır. Kare biçimindeki bu yapının tavanı geniş aynalı tonoz biçiminde bağdadi olup çatısı kiremit örtülüdür. Kütüphanenin batısında külliyenin banisi Müftü zade İbrahim Ethem Bey (Molla Bey) ve ailesinin kabirlerinin bulunduğu hazîre vardır. Kütahya Dar-ül Hadis'i yıkıldığı zaman kitapları önce bu kütüphaneye daha sonra da Vahid Paşa Kütüphanesi'ne8 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. aktarılmıştır.

İbrahim Ethem Bey

İbrahim Bey Koca müfti diye şöhret bulan Hacı Abdurrahman Efendi'nin oğludur. Müfti zade olduğu için "Molla Bey" diye bilinir. Babası Abdurrahman Efendi bin Osman Andız Köyün'dendir. Abdurrahman Efendi 1832 senesinde Kütahya müftüsü iken Halil Kâmilî Ağa (Paşa) tarafından yaptırılmış olan Muvakkithâne'ye mütevelli olmuştur.

İbrahim Ethem Bey; babasına gösterilen hürmet sebebiyle nüfuz kazanmış ve o sayede kapıcıbaşılık rütbesine nâil olmuştur. Daha sonraları memlekete ait işlerde gösterdiği faaliyet ve gayretten dolayı Bursa eyaleti müşiri Dilâver Paşa'nın isteği üzerine 1842 senesinde istablı âmire müdürlüğü rütbesini almıştır.[2] İbrahim Ethem Bey 1846 tarihinde Kilisli Münip Paşa'nın yerine Kütahya Kaymakamlığı'na (mülhak mutasarrıf) tayin edilip 1847 senesinde ayrılarak yerine Osman Seyfi Bey gelmiştir. İbrahim Bey 1858'de vefat etmiş olup kabri medresenin avlusundaki hazîrededir.[3]

Molla İbrahim Bey, cami, medrese ve kütüphanesinin vakfiyesini 1855 senesinde tanzim ettirmiştir.[4]

İbrahim Ethem Bey 1846 senesinde Kütahya muhassılı iken Pirler Mahallesi'nde Hacı Fatma Hanım'ın yaptırdığı mektebi tamir ve mektep ile altındaki çeşme ve diğer üç çeşmeye Kuruçay Köyü yakınındaki Çarık Değirmeni'ni vakfetmiştir.[5]

Özellikleri

İki yanında kemerli, tonozlu iki dükkân arasından bir koridorla girilen giriş kapısında kitabe bulunur. Koridorun sonundan soldan ahşap U şeklindeki merdivenden camiye çıkılır. Sağda eskiden depo ve müderris odası olarak kullanılan dernek idarehanesi vardır. Caminin arkasındaki avluda bir şadırvan ve karşısında bir kütüphane ile yanında yakınları ile beraber külliyenin banisi Molla Bey olarak bilinen İbrahim Ethem Bey'in de kabirlerinin bulunduğu hazîre bulunmaktadır. Caminin üst katına ahşap merdivenden yukarı çıkıldığında kitabeli minareye çıkış kapısı, solda avluya bakan camlı ve ahşap bir çıkma (tahtı boş) ve sağda da camiye giriş kapısı (kitabeli) ve iki pencere bulunur. Cami kare planlı ve ahşap olup ahşap minberi ve kuzeyindeki müezzin mahfilinin üzerinde yine ahşap bir merdivenle çıkılan kadınlar mahfili vardır.[6]

Galeri

Kaynakça
  1. Uzunçarşılı, İ.H. Kütahya Şehri, İstanbul Devlet Matbaası, 1932, sayfa, 136
  2. Dergâhı âlî kapıcı başılarından ve Kütahya eşrafından Müfti zade İbrahim ağaya eshabı dirayet ve istikametten ve umuru memlekette ikdam ve gayretinden dolayı Bursa eyaleti müşiri Dilâver Paşa tarafından vuku bulan iltimas üzerine istabli âmire müdürlüğü payesi tevcih edilmiştir. 1258 Takvimi vekayi numara: 246
  3. Uzunçarşılı, İ.H. Kütahya Şehri, İstanbul Devlet Matbaası, 1932, sayfa, 137, 138
  4. Vakfiyeden: ...Medinei Kütahya eşrafı kadiminden ve ıstablı âmire payelilerinden sahibülhayratı velhasenat ve ragıbülcennatı vedderecat müftü zade işbu rafiülkitap İzzetlu İbrahim Beyefendi ibni elhaç Abdurrahman Efendi ibni elhaç Osman Efendi..Mütevelli nasbeylediği azâyı meclisten Mekremetlu Abdullah Hakkı Efendi ibni Abdülbaki mahzarinde ıkrarı tammı sahihi şeri ve itirafı sarihi merî edüp... Medinei mezburede Balıklı Mahallesinde vakı bu hafta müceddeden bina ve inşasına muvaffak olduğum Mahkeme Çarşusında saraya mürur eden tarikı caddeye kapusu küşade ve etrafı erbası Bozbey zade menzil ve bahçesi ve Mehmet Efendi bahçesi ve Derviş Salih Efendi menzil ve dükkânı ve Hacı Bekir Ağa oğlu bahçesi ve Nalbant Mehmet dükkânı ve tarikı am ile mahdut ve ba hücceti şeriyye mülkü müşteram olan arsai haliyem üzerine bina ve inşa eylediğim minber ve camii şerif havalisinda ahşap on iki bap medrese odaları ve bir dershane ve şadırvan ve bir bap kârgir ve demir kapulu kütüphanei mezkûreye vazolunup Medinei mezbure mahkemesi sicilline kaydettirilmiş bulunduğum ba defteri müfredat ve mümza ve malûmulkıtaat kütübi mütenevviamı...1272 Muharrem (Eylül 1855) İbrahim Ethem Bey bu vakfı için on bir dükkân bir hayli değirmen ve arâzi vakfeylemiştir, vakfa mütevelli olan meşhur alimlerden Abdullah Hakkı Efendi'nin tercemei hali vardır
  5. Molla Bey Kütüphanesine Simavlı Abdullah Efendi isminde bir zat bir hayli kitap vakfeylemiştir (Uzunçarşılı, İ.H. Kütahya Şehri, 1932)
  6. Mustafa Kalyon, Kütahya'da Selçuklu-Germiyan ve Osmanlı Eserleri, Kütahya Belediyesi Kültür Yayınları, 2000
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.