Parion
Yerleşim
Parion Büyük İskender’in Perslere karşı savaşı kazanmasıyla Hellen egemenliğine girdiği daha sonra Bergama Krallığı ve Roma hakimiyeti altında kent yerleşiminin önemli mimari düzenine sahip olduğu ve Bizans döneminden sonraki yıllarda Parion önemli bir piskoposluk merkezi olduğu yapılan arkeolojik araştırmalardan ve 2019 yılında antik kenti ziyaret eden belgesel yönetmeni Tekin Gün notlarından anlaşılmaktadır. 2012 yılında yapılan araştırmlar Parion antik kent ilk buluntular arasında geçen güney nekropol alanı, Roma hamamı, tiyatro, Odeion harabeleri ortaya çıkmış eserler arasında bir repertuar oluşturmaktadır.
Tarihçe
Araştırma
Antik kent tarihi hakkındaki bilgilerin kısıtlı olduğu ören yerinde en yakın kaynaklar 1995 yılında başlayan sırasıyla 2002 yılına kadar devam eden bilimsel yüzey çalışmalarda elde edilen arkeolojik bulgular ve nümismatik veriler ışığında değerlendirilmektedir. 2005 yılında bir okul inşaat harfiyatı sırasında antik kent yerleşim izlerine rastlanmış olup tekrar arkeolojik kazı çalışmalarına başlatılmış, ören yerinde yapılan araştırmalarda antik kent nekropol alanı kısmen ortaya çıkarılmıştır. 2008 yılında yapılan araştırma kazılarında ise diğer yerleşim izlerine rastlanarak kent tarihi hakkındaki bilgilerin kısmen netlik kazandığı görülmektedir. Fakat Parion hakkında hala farklı görüşlerin bulunduğu ilk temel taşlarının ve şehrin imar ediliş tarihi ile alakalı kesin bilgilerin ören yerindeki kazı çalışmalarının devam etmesi ile ortaya çıkacağı sanılmaktadır.
Ören yeri
Bulunduğu konumu ve büyük bir limanı olduğu sanılan antik kent hakkındaki farklı bilimsel görüşlerden biri yerleşimin MÖ 709 olduğunu işaret ediyor olsa da, Antik kent'teki arkeolojik kazılarda çıkan veriler kent imar tarihini MÖ 625 - MÖ 620 yıllarına dayandığı göstermektedir. Ayrıca tarihi kaynaklarda adı geçen Parion antik kent MÖ 431 – MÖ 404 yıllarında Atinalılar ile Spartalılar arasında geçen Peloponnessos Savaşlarının Parion, Atinalıların tarafında yer almıştır diye Antik yunan tarihçi, yazar Heredot kitaplarında yer almaktadır. Parion hakkında diğer bir tarihi kaynak ise Yunan tarihçi filozof yazar Ksenofon'un eserlerinde anlatılan Sokrates'in öğrencisi olan Alkibiades’in MÖ 410 yılında seksen altı kadırgalık donanması Parion’da toplandığını belirtilerek Parion limanının büyüklüğü ve konumunu göstermesi açısından önemli olduğunu göstermektedir.
Parion Artemisi
Parion antik kent yerleşiminde 2012 yılı kazı çalışmaları sırasında odeion harabesi içinde bulunan M.S 2.yüzyıla ait olduğu sanılan 1.70 boyutunda heykel tanrıça Artemis'e ait olduğu sanılmaktadır. Heykele ait başka parçaların da bulunma ihtimali nedeniyle, korumaya alınan heykel yapılacak restorasyon sonrası bütünüyle sergilenecektir.