Qi Jiguang
Qi Jiguang(d. 12 Kasım 1528 – ö. 5 Ocak 1588) Ming Hanedanı zamanından general ve ulusal kahraman. Japon korsanlarla mücadelesi ve Moğol saldırısında Çin Seddi'ne yaptığı destek ile hatırlanır.
Doğumu ve Çocukluğu
Shandong vilayetinin Luqiao kasabasında bir generalin evinde doğdu ve daha sonra Ming Hanedanı'nın kurucusu olacak Zhu Yuanzhang'ın emrinde bir savaşta ölen babası Qi Jingtong'ın derin etkisinde kaldı. Daha küçük yaşta askerlik sanatına büyük ilgi duydu. Hem sivil, hem de askeri kabiliyetli, doğru ve dürüst bir insan olmaya kararlıydı. Zamanında Doğu Çin Denizi sahilleri, sık sık Japon korsanların saldırısına uğruyordu. Japon korsanların zorbalığından son derece nefret ediyordu. 16 yaşında bir şiirinde, “Bağrıma memurluğu değil, denizlerin sakinliğini bastım” dedi. Bu şiirde dileğinin memurluk değil, vatanın denizlerinin sükunete ve güvenliğe kavuşması olduğunu ifade etti. 17 yaşında babası ölünce Dengzhou garnizonunun başına geçti.
Korsanlarla Mücadelesi
17 yaşında babasının görevini devralan Qi Jiguang, askeri yaşamına başladı. Görev başına geçer geçmez ağır bir sorunla, Japon korsanların saldırı belâsıyla karşılaştı. Japon korsanlar, yani Japonya’nın iç savaşında yenilmiş askeri birlikler, zorbalar ve tüccarlar (zamanın tarihçileri aslında korsanların çoğunluğunu Çinliler'in oluşturduğunu yazar), 14. yüzyılda Yuan hanedanlığının son yılları- Ming hanedanlığının ilk yılları arasında her fırsatta korsan gemileriyle Çin’in sahil bölgelerine saldırıyor, yangın çıkarıp insan öldürüyor ve yağma yapıyorlardı. 15. yüzyılın ikinci yarısında Japon korsanlar, Çin’in sahil bölgelerindeki asilerle işbirliği yaparak Çin’in iç kesimlerine kadar ilerledi ve bazı eyalet ile nahiyeleri ele geçirdi. Japon korsanlar, Çin’in Doğu Denizi sahil bölgelerinde bir felâket haline geldi. 1555 yılında Shandong eyaletinde Japon korsanlara karşı direniş hareketinde büyük hizmetler yapan Qi Jiguang, Zhejiang eyaleti Dinghai bölgesine danışman olarak tayin edildi. Japon korsanların kol gezdikleri bölgelerden biri olan Dinghai’da Qi Jiguang, köylüler ve maden işçilerinden oluşan bir askeri birlik kurdu. Qi Jiguang, Çin’in güney bölgesinin çoğunlukla bataklık olduğunu ve Japon korsanların savaşta genellikle ağır ok ve uzun namlulu silahlar kullandıklarını göz önünde bulundurarak, yeni bir savaş taktiği yarattı. Bu, Japon korsanlarla kısa mesafeli kılıç çarpışmasında kullanılan yeni bir savaş tertibatına dayanıyordu. Çarpışmalarda Qi Jiguang’ın askeri birlikleri, ateşli silah ve okların himayesi altında, düşman 100 adıma kadar yaklaşınca ateşli silah, 60 adıma kadar yaklaşınca ok ve düşman daha da yaklaşırsa yeni kılıç tekniğine dayalı savaş düzenini uyguluyordu. 4 binden fazla askerden oluşan bu yeni askeri birlik, Qi Jiguang’ın yoğun eğitimi sayesinde savaşkan, becerikli ve disiplinli bir güç olarak yetiştirildi. Savaşta zafer üstüne zafer kazanan bu askeri birlik, halk tarafından büyük sevgi ve saygı gördü ve “Qi Aile Ordusu” olarak tanımlandı. 1561 yılında binlerce Japon korsan, 100’den fazla savaş gemisiyle Çin’in Zhejiang eyaleti Taizhou bölgesine saldırdı. Bunu haber alan ve hayret verici bir hızla davranan “Qi Aile Ordusu”, Taizhou bölgesinde Japon korsanlarla arasında meydana gelen 9 çarpışmada düşman askeri birliklerini tamamen yok ettti. Daha sonraki yıllarda (1568'den sonra) kuzey sınırında, Pekin bölgesindeki birliklere kumanda etti.
Düşünür olarak Qi Jiguang
Mükemmel bir eğitimi savunurdu; bu düşüncelerini yaymak için iki kitap yazdı: Güneydoğudaki koşulları temel alan Ji Xiao Xin Shu (1560, düzeltilmiş metin 1584) ile kuzeydeki koşulları ele alan Lianbing shiji (1571). Düşünceleri etkiliydi; bu etki yalnız Çin'le sınırlı değildi. 1592-1598 arasında, Kore'nin Japonlar tarafından istilası sırasında Koreli yönetici Yu Song-nyong sık sık ondan alıntı yapıyordu; iki kitabı da Kore'de eğitim amacıyla uyarlanmıştı. Japonlar da kitaplarını ilgiyle okuyorlardı. Tai-Chi Chuan'ın da onun kitabından esinlenerek geliştirildi iddia edilmektedir.
Ordu Yapılandırması
Lianbing shiji dört çeşit tugay örgütlemeyi tasarlamıştı: 2699 kişilik piyade, 2988 kişilik süvari, 3109 kişilik araba ve 1660 kişilik taşıma tugayları. Qi Jiguang bir savunma savaşına hazırlanıyordu. Yavaş hareket eden piyade ve araba tugaylarının Moğolları kovalama umudu yoktu. Süvari tugaylarının durumu bile kovalamaya uygun değildi. Ancak hiç olmazsa arabalar sayesinde cesaretle direnme umutları olacağını şöyle anlatır: "Arabalar piyade ile süvariyi çevirmek için kullanılabilir. Safları düzen içinde tutabilir, ordugahın siperleri olarak kullanılabilir, zırhın yerini alabilir. Düşman süvarisi etrafta toplandığında, baskı yapmasının yolu yoktur; arabalar, gerçekten ayaklı duvar ya da yem istemeyen atlar gibidir. Yine de her şey ateşli silaha bağlıdır. Ateşli silahlar yitirilirse arabalar nasıl dayanır?"[1]
Kaynakça
- Chase, Kenneth (2003), Firearms: A Global History to 1700, Cambridge University Press, ISBN 0-521-82274-2
Notlar
- Qi, Lianbing shiji, zaji 6/11b (s.702)