Restitüsyon
Restitüsyon, rölöve çalışmaları temel alınarak hazırlanır. Restitüsyon çalışmaları süresince yapının geçmişi hakkında bilgi toplanır. Yapının ilk tasarımındaki hali ve günümüze kadar geçirdiği müdahalelere ulaşılmaya çalışılarak bu veriler doğrultusunda restitüsyon projesi oluşturulur. Restitüsyon projesi, çalışma sırasında elde edilen verilerin yazılı anlatıma dökülmesiyle oluşturulan rapor ile desteklenir.[1]
Teknik anlamda tanımı
Restitüsyon, sonradan değişikliğe uğramış, kısmen yıkılmış ya da yok olmuş öğelerin, yapıların veya yerleşmelerin, ilk tasarımlarındaki ya da belirli bir tarihteki durumlarının, arşiv kayıtlarından, yapı üzerindeki izlerden, yapıya, yerleşmeye ait çizim, fotoğraf gibi belgelerden yararlanılarak, plan, kesit, görünüş ve aksonometrik çizimlerle ya da maketle anlatıma denir.
- Bir kültür varlığının ilk yapıldığı andan (özgün halinden) başlayarak, günümüze kadar geçirdiği çeşitli değişimleri ve bu değişimlerin ortaya çıktığı dönemlerde ve anlarda bu kültür varlığının fiziksel durumunu saptayabilmek adına yapılır.
- Bir kültür varlığının restitüsyonu, yani dönemlemesi yapıldıktan sonra, ilk ana (özgüne) dönme kararı, verilecek restorasyon kararlarından sadece 1 tanesidir.
Restütisyon çalışmasının kapsamı
Restütisyon öncesi Etüdler-Tarihi Araştırma, yapı ve üretildiği çevre ile ilgili bilgi içerir. Bu bağlamda şunlar derlenmelidir;Yapının içinde yer aldığı çevrenin genel tarihçesi.Yapı türünün oluşumu ve gelişimine ilişkin temel bilgiler.Yapı ile ilgili bilgiler. (Yapı ile ilgili bilgiler arasında, tarihi araştırmalar, arşiv belgeleri, binanın daha önce yapılmış rölöveleri, eski fotoğrafları, yöreyle ilgili hava fotoğrafları, haritalar, kent planları, gravürler, yapıyla ilgili vakfiye ve vakfa ait gelir gider kayıt defterleri, onarım keşifleri veya onarım harcamalarının kaydedildiği defterler, gezginlerin notlarında yer alan gözlemler yer alır.)Yapının oluşumunu sağlayan ekonomik sosyal kültürel ve tarihi etkenler ile özgün kullanımına ilişkin bilgiler ve bu konuda ulaşılabilen belgeler ve kaynaklar. (fotoğraf, resim, tapu kaydı vb.)
Karşılaştırmalı Çalışma
Yapının restitütif sorunlarının çözümlenmesi için, “aynı dönem aynı yerleşme”, aynı dönem çevre yerleşmeler”, aynı dönem tüm yerleşmeler” “değişik dönemler aynı yerleşme”, “değişik dönem tüm yerleşmeler” dizgesi içinde benzer yapılarla karşılaştırmalı çalışma yapılır ve bu çalışma bir çizelge halinde sunulur.Bu çalışmanın sonlanabilmesi için, özellikle plan ve cephe tipolojileri karşılaştırılır. Ayrıca mevcut olmayan ya da nitelik değiştirmiş olan mimari elemanların özgün görünümlerinin belirlenebilmesi için diğer yapılardan yararlanılır.Bu amaçlara yönelik olarak kullanılacak kısmi çizimler şematik olabilir.Yapının Farklı Dönemlerinin Belirtilmesi gibi.Bu analiz, şu gözlemler yapılarak ve kaynaklar kullanılarak yapılır ve rölöveler üzerinde gösterilir;
- Yapıdan gelen bilgiler.
- Yapının özgün bünyesinde mevcut olmayan ve değişik dönemlerde yapılan eklemeler.
- Yapının özgün bünyesinde bulunan ancak bugün izlenemeyen elemanlar.
- Yapının özgün bünyesinde bulunan, bugün de izlenen ancak dönemler içerisinde değişmiş elemanlar.
- Yorumlanamayan değişik ölçek ve nitelikteki izler.
- Yapı üzerindeki yazıtlar.
- Tarihi kaynaklardan elde edilen bilgiler.
- Karşılaştırmalı çalışmadan gelen bilgiler.
Kaynakça
- "RESTİTÜSYON NEDİR". Araştırma yazısı:Tekin Gün. Mootol,Kültür Sanat. 30 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.