Sümer Kral Listesi

Sümer Kral Listesi, Sümerli ve yabancı hanedanlıklardaki Sümer krallarını listeleyen Sümer dilinde yazılmış antik bir metindir. Daha sonra yazılan Babil kralları listesi ve Asur kralları listesi bu metne benzer.

Sümer Kral Listesi'nin yazıldığı Weld-Blundell Prizması

Liste krallıkları ve krallarını hükümdarlık süreleri ile beraber listeler. Krallığın tanrılar tarafından verildiğine inanılırdı ve askeri zaferler ile bir şehirden diğerine geçebilirdi. Liste sadece bir kadın hükümdardan söz eder: Kug-Baba, meyhane-koruyucusu, sadece Kiş'in üçüncü hanedanlığında hesaba katılır.

Liste özellikle tufan öncesi mitolojik kralların uzun süren hükümdarlıkları ile başlar. Listedeki ilk isimlerin pek çoğunun daha sonra efsanevi figürlere dönüşen kişiler oldukları inkar edilemez.

Listedeki ilk isim mevcut arkeolojik keşiflerle de varlığı onaylanmış olan ismi Gılgamış destanında da geçen Kiş kralı Enmebaragesi'dir. Gılgamış'ın kendisi de İlk Uruk Hanedanlığı döneminde MÖ 2600 dolaylarında yaşamış olan Uruk'un tarihi krallarından biridir.

Dikkat çekici şekilde bu listede Lagaş'ın rahip yöneticileri eksiktir. Listedeki diğer bir eski hükümdar Lagaş'ı işgal eden ve tarihi olarak da kabul edilen Lugal-Zage-Si'dir ve o da Akkadlı Sargon tarafından devrilmiştir.

Liste, eksiksiz kaynak yoksunluğuna rağmen, MÖ 3. binyılın Antik Doğu Kronolojisinin merkezini oluşturmaktadır. Hükümdarlık listelerinin hükümdarlık süreleri güvenilir bir şekilde benzer gitmesine rağmen, farklı şehirlerde yapılan bazı eklemeler listenin tam doğru halini yorumlamayı imkânsız hale getirmektedir. Bunu da hesaba katarak, pek çok tarih yakın zamanda revize edilmiştir, ve genellikle eski yayınlardakinden çok daha eski zamanlara tarihlenmektedirler.

Bilinen en eski kitabelerin bazıları MÖ 3. binyıldan başlayan listeleri içermektedir; örneğin, Weld-Blundell Prism MÖ 2170'e tarihlenmiştir. Daha sonraki Babil ve Asur kral listeleri daha erken döneme ait listelere dayanmaktadır.

Liste

Erken dönem Hanedanlar I

Tufan öncesi krallar ya da MÖ 26ıncı yüzyıldan önceki krallar. Bu kralların hükümdarlık süreleri “sar” (1 sar 3600 yıllık dönemi kapsamaktadır) ve “ner” (bir ner 600 yıllık dönemi kapsamaktadır) birimleri ile ölçülmekteydi.

"Krallık cennetten indikten sonra, Kraliyet Eridu’daydı. Eridu’da, Alulim kral oldu; 28800 yıl boyunca hükmetti."

  • Eridu’da Alulim (Daha sonra Adapa, Adaba, adamu, Oanes olarak anılır : 8 sar (28800 yıl)
  • Eridu’da Alalgar: 10 sar (36000 yıl)
  • Bad-Tibira’da En-Men-Lu-Ana: 12 sar (43200 yıl)
  • En-Men-Ana 1, 2
  • Bad-Tibira’da En-Men-Gal-Ana: 8 sar (28800 yıl)
  • Bad-Tibira’da Tammuz (Dumuzi), çoban: 10 sar (36000 yıl)
  • Larag’da En-Sipad-Zid-Ana: 8 sar (28800 yıl)
  • Zimbir’de En-Men-Dur-Ana: 5 sar ve 5 ner (21000 yıl)
  • Shuruppak’da Ubara-Tutu: 5 sar ve 1 ner (18600 yıl)
  • Utnapishtim 1

1:Bu iki isim sümer kral listelerinin yaklaşık yarısında geçmektedir, fakat diğerlerinde geçmemektedir.

2:En-Men-Ana’nın yerinde bazı listelerde Kichu-Ana’nın ismi bulunmaktadır

Erken dönem Hanedanlar II

MÖ 26ıncı yüzyıl dolayları. Güncel yazıtlarda bilinen pek çok hükümdar Kral Listesinde yoktur.

"Sel her yeri kapladıktan sonra, ve krallık cennetten geldikten sonra, Kraliyet Kiş’deydi."

Kiş’in İlk Hanedanları
  • Jushur: 1200 yıl
  • Kullassina-bel: 960 yıl
  • Nangishlishma: 670 yıl
  • En-Tarah-Ana: 420 yıl
  • Babum: 300 yıl
  • Puannum: 840 yıl
  • Kalibum: 960 yıl
  • Kalumum: 840 yıl
  • Zuqaqip: 900 yıl
  • Atab: 600 yıl
  • Mashda: 840 yıl
  • Arwium: 720 yıl
  • Etana, çoban,
  • Balih: 400 yıl
  • En-Me-Nuna: 660 yıl
  • Melem-Kish: 900 yıl
  • Barsal-Nuna: 1200 yıl
  • Zamug: 140 yıl
  • Tizqar: 305 yıl
  • Ilku: 900 yıl
  • Iltasadum: 1200 yıl
  • En-Men-Barage-Si,
  • Aga: 625 yıl

Daha sonra Kiş yenildi ve Kraliyet E-ana tarafından alındı.

Uruk’un İlk Hanedanları
  • E-ana’dan Mesh-ki-ang-gasher, Utu’nun oğlu: 324 yıl.

Mesh-ki-ang-gasher denize yürüdü ve gözden kayboldu.

  • Enmerkar, Uruk’u inşa etti: 420 yıl
  • Lugalbanda, çoban: 1200 yıl
  • Dumuzid, balıkçı: 100 yıl. Kiş’den En-Me-Barage-Si’yi ele geçirdi.
  • Gilgamesh, babası bir tür hayalet ve Kulaba’nın lordudur: 126 yıl.
  • Ur-Nungal: 30 yıl
  • Udul-Kalama: 15 yıl
  • La-Ba'shum: 9 yıl
  • En-Nun-Tarah-Ana: 8 yıl
  • Mesh-He: 36 yıl
  • Melem-Ana: 6 yıl
  • Lugal-Kitun: 36 yıl

Daha sonra Uruk yenilgiye uğradı ve kraliyet Urim tarafından alındı.

Ur’un İlk Hanedanları

Yaklaşık MÖ 25. yüzyıl

  • Mesannepada: 80 yıl
  • Mesh-Ki-Ang-Nanna: 36 yıl
  • Elulu: 25 yıl
  • Balulu: 36 yıl

Daha sonra Urim yenilgiye uğradı ve kraliyet Awan tarafından alındı.

Erken Dönem Hanedanları III
[Yazıtlardan çok iyi bilinmesine karşı, Lagaş’ın 1. dönem Hanedanlığı Kral Listesinde bulunmamaktadır.]

Awan hanedanları
  • Awan’ın üç kralı, toplam 356 yıl hükmettiler.

Daha sonra Awan yenilgiye uğradı ve Kraliyet Kiş tarafından alındı.

Kiş’in İkinci Hanedanları
  • Susuda: 201 yıl
  • Dadasig: 81 yıl
  • Mamagal, kayıkçı: 360 yıl
  • Kalbum: 195 yıl
  • Tuge: 360 yıl
  • Men-Nuna: 180 yıl
  • ? : 290 yıl
  • Lugalngu: 360 yıl

Daha sonra Kiş yenilgiye uğradı ve kraliyet Hamazi tarafından alındı.

Hamazi
  • Hadanish: 360 yıl

Daha sonra Hamazi yenilgiye uğradı ve kraliyet Unug tarafından alındı.

Uruk’ın İkinci Hanedanları
  • En-Shakansha-Ana: 60 yıl
  • Lugal-Ure (ya da Lugal-Kinishe-Dudu): 120 yıl
  • Argandea: 7 yıl

Daha sonra Unug yenilgiye uğradı ve kraliyet Urim tarafından alındı.

Ur’un İkinci Hanedanları
  • Nani: 120 yıl
  • Mesh-Ki-Ang-Nanna: 48 yıl
  • ? : 2 yıl

Daha sonra Urim yenilgiye uğradı ve kraliyet Adab tarafından alındı.

Mari
  • Anbu: 30 yıl
  • Anba: 17 yıl
  • Bazi: 30 yıl
  • Zizi: 20 yıl
  • Limer, gudu rahip: 30 yıl
  • Sharrum-Iter: 9 yıl

Daha sonra Mari yenilgiye uğradı ve kraliyet Kiş tarafından alındı.

Kiş’in Üçüncü Hanedanları
  • Kug-Baba, kadın meyhane koruyucusu: 100 yıl
(Kral Listesindeki tek kadın)

Daha sonra Kiş yenilgiye uğradı ve kraliyet Akshak tarafından alındı.

Akshak
  • Unzi: 30 yıl
  • Undalulu: 6 yıl
  • Urur: 6 yıl
  • Puzur-Nirah: 20 yıl
  • Ishu-Il: 24 yıl
  • Shu-Sin: 7 yıl

Daha sonra Akshak yenilgiye uğradı ve kraliyet Kiş tarafından alındı.

Kiş’in Dördüncü Hanedanları
  • Puzur-Sin: 25 yıl
  • Ur-Zababa: 400 (6?) yıl
  • Zimudar: 30 yıl
  • Ussi-Watar: 7 yıl
  • Eshtar-Muti: 11 yıl
  • Ishme-Shamash: 11 yıl
  • Shu-Ilishu: 15 yıl
  • Nanniya, kuyumcu: 7 yıl.

Daha sonra Kiş yenilgiye uğradı ve kraliyet Unug tarafından alındı.

Uruk’un Üçüncü Hanedanları
  • Lugal-Zage-Si: 25 yıl
(MÖ 2259–MÖ 2235 short chronology).

Akkad İmparatorluğu
  • Sargon, babası bir bahçıvandı, Ur-Zababa’nın sakisiydi, Agade’nin ilk imparatorudur, Agade’yi inşa etmiştir: 40 yıl
  • Rimush, Sargon’un en küçük oğlu: 9 yıl
  • Man-Ishtushu, Sargon’un en büyük oğlu: 15 yıl
  • Naram-Sin, Man-Ishtishu’nun oğlu: 56 yıl
  • Shar-Kali-Sharri, Naram-Sin’in oğlu: 25 yıl

Daha sonra kral kim oldu? Kral kim?

  • Igigi, Imi, Nanum, Ilulu: dördü birden sadece 3 yıl için hükümdarlık yaptı
  • Dudu: 21 yıl
  • Shu-turul, Dudu’nun oğlu: 15 yıl

Daha sonra Agade yenilgiye uğradı ve kraliyet Uruk tarafından alındı.

Uruk’un Dördüncü Hanedanları
  • Ur-Ningin: 7 yıl
  • Ur-Gigir: 6 yıl
  • Kuda: 6 yıl
  • Puzur-Ili: 5 yıl
  • Ur-Utu (ya da Lugal-Melem): 25 yıl

Daha sonra Uruk yenilgiye uğradı ve kraliyet Gutium tarafından alındı.

Gutium dönemi
  • Inkishush: 6 yıl
  • Zarlagab: 6 yıl
  • Shulme (ya da Yarlagash): 6 yıl
  • Silulumesh (ya da Silulu): 6 yıl
  • Inimabakesh (ya da Duga): 5 yıl
  • Igeshaush (ya da Ilu-An): 6 yıl
  • Yarlagab: 3 yıl
  • Ibate: 3 yıl
  • Yarla: 3 yıl
  • Kurum: 1 yıl
  • Apil-Kin: 3 yıl
  • La-Erabum: 2 yıl
  • Irarum: 2 yıl
  • Ibranum: 1 yıl
  • Hablum: 2 yıl
  • Puzur-Sin: 7 yıl
  • Yarlaganda: 7 yıl
  • ? : 7 yıl
  • Tiriga: 40 gün

Uruk
  • Utu-hegal: çelişen tarihler vardır (427 yıl / 26 yıl / 7 yıl)

Ur’un Üçüncü Hanedanları

"Sümer Rönesansı"

  • Ur-Nammu: 18 yıl
MÖ 2065 ile MÖ 2047 arasında.
  • Shulgi: 46 yıl
MÖ 2047 ile MÖ 1999 arasında.
  • Amar-Sin: 9 yıl
  • Shu-Sin: 9 yıl
  • Ibbi-Sin: 24 yıl

Daha sonra Urim yenilgiye uğradı. Kraliyet Isin tarafından alındı.

İsin Hanedanlığı

Aşağı Mezopotamya’daki bağımsız Amorite devletleri. Hükümdarlık MÖ 1730’da sona ermektedir.

  • Ishbi-Erra: 33 yıl
  • Shu-ilishu: 20 yıl
  • Iddin-Dagan: 20 yıl
  • Ishme-Dagan: 20 yıl
  • Lipit-Eshtar: 11 yıl
  • Ur-Ninurta (Ishkur’un oğlu, bolluk yıllarına hükmetti, ve güzel bir hayat sürdü): 28 yıl
  • Bur-Sin: 5 yıl
  • Lipit-Enlil: 5 yıl
  • Erra-Imitti: 8 yıl
  • Enlil-Bani: 24 yıl
  • Zambiya: 3 yıl
  • Iter-Pisha: 4 yıl
  • Ur-Dul-Kuga: 4 yıl
  • Suen-magir: 11 yıl
  • Damiq-ilicu: 23 yıl

Kraliyetin hüküm sürdüğü 11 şehir vardır. Toplam 134 kral 28876 + X yıl süresince hükmetmiştir.

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.