Satılmış Nişanlı

Satılmış Nişanlı (Çekçe: Prodaná nevěsta) Bedřich Smetana tarafından bestelenmiş üç perdelik bir komik operadır. Opera'nın liberettosu Karel Sabina tarafından Çekce hazırlanmıştır. Bu eserin hazırlanması 1863-66 döneminde olmuş ve prömiyer temsil konuşma diyalogları içeren iki perdelik bir komik-opera şekliyle 30 Mayıs 1866'da yapılmıştır. Bu eser ilk şekli ile tutulmamıştır. Bundan sonraki 4 yıl eserin içeriği ve müziği genişletilip revize edilmiş ve 1870'te prömiyeri yapılan revize tüm versiyon temsilinde hemen popüler olmuştur. Bu son versiyonu ile eser dünya opera sahnelerinde büyük başarı kazanmıştır. Türkiye'de bu eser pek popüler olup ilk defa ...... yılında Ankara Devlet Operası'nda yapımlanmıştır.

Satılmış Nişanlı

Libretto kitabi kapagi
Özgün isim Prodaná nevěsta
Müzik Bedřich Smetana
Gala 30 Mayıs 1866
İlk gösterim yeri Provisional Theatre, Prag
Oyuncular
  • Krušina: bir köylü, bariton
  • Ludmila: karısı, soprano
  • Mařenka: kızları, soprano
  • Mícha: zengin bir toprak sahibi, bas
  • Háta: karısı, mezzo-soprano
  • Vašek: oğulları, tenor
  • Jeník: bir önceki evliğinden Mícha'nın oğlu, tenör
  • Kecal: bir çöpçatan, bas
  • Principál komediantů: sirk müdürü, tenor
  • Indián: Hint komedyen, bas
  • Esmeralda: dansöz ve komedyen, soprano
  • Köylüler korosu

Eserin mekanı Bohemya'da kırsal alanda bir köydür. Gerçeksel karakterlerle konusu, biraz geçikmiş olarak açığa çıkan iki köylü gencin birbirine gerçek aşklarının, hırslı ailelerin ve dalavereci bir çöpçatanın aksine gayretlerine rağmen, nasıl üstün çıktığını incelemektedir.

"Satılmış Nisanlı" opera eserinin Çek müziğinin gelişmesine ve dünyada tanınmasına çok büyük bir katkısı olduğu hatta bu gelişmeye kılavuzluk yaptığı iddia edilir. O zamana kadar Çek operası pek az temsil edilen birkaç zayıf eserden oluşmaktaydı. Smetna'nın ikinci opera eseri olan "Satılmış Nişanlı" operası bestecinin gerçekten Çek kökenleri olan bir opera yaratma isteğinden ortaya çıkmıştır. Smetna'nın bu eserdeki müziği doğrudan doğruya halk şarkılarını içermemekle beraber polka ve Furiant gibi gerçek geleneksel Bohemya halk dans formlarını gayet ustalıkla ve gayet genişçe ihtiva etmektedir. Smetna'nın yarattığı müzik Çek halkı tarafından Çek müzik ruhunu özelliğini yitirmeden koruduğu kabul edilir. Kendi başına bir konser parçası olarak popüler olarak çalınan ve dinlenen bu eserin overtürü, opera bestelemenin alışılan şeklinden değişik olarak, Smetna bu opera için daha hiç başka müzik bestelenmeden önce yaratılmıştır.

Roller
Rol Ses tipi Prömiyer'de rol alanlar, 25 Agustos 1866
(Orkestra şefi: Bedřich Smetana)
Krušina, bir köylü Bariton Josef Paleček
Ludmila, karısı Soprano Marie Procházková
Mařenka, kızları Soprano Eleonora von Ehrenberg
Mícha, zengin bir toprak sahibi Bas Vojtěch Šebesta
Háta, karısı Mezzo-soprano Marie Pisařovicová
Vašek, oğulları Tenor Josef Kysela
Jeník, Bir önceki evliğinden Mícha'nın oğlu Tenör Jindřich Polák
Kecal, bir çöpçatan Bas František Hynek
Principál komediantů, sirk müdürü Tenor Jindřich Mošna
Indián, Hint komedyen Bas Josef Křtín
Esmeralda, dansöz ve komedyen Soprano Terezie Ledererová
Köylüler korosu

Konu özeti

I. Perde

Bir kalabalık köylüler grubu bir kilise kermesinde iyi vakit geçirmektedirler ("Haydi, şenlenelim ve eğlenelim."). Bunlar arasında Marenka ve Jenik de bulunmaktadır. Marenka mutsuzdur, çünkü ailesi onu hiç tanımadığı bir erkekle evlendirmek istemektedir. Onu bu evliliği yapmaya zorlamaya çalışacaklarını bildirir. Onun evlenmek istediği kişi Jenik'dir ama onun geçmişi halkında hiçbir şey bilmemektedir. Bu gerçeği "Eğer öğrenebilseydim." adlı arya ile dile getirir. Sonra bu çift birbirlerine karşı yakın duygularını çok ("Sadık aşkı gölgeleyen olamaz") adlı ateşli bir aşk ikilisi ifade ederler.

Çift ayrı ayrı sahneden ayrılırken Marenka'nın ailesi, Ludmilla ve Krusina, cocatan Keçal ile birlikte sahneye girerler. Aralarında yaptıkları konuşmalardan sonra Kaçal Marenka'ya çok uygun olan bir koca adayı bulduğunu açıklar. Bu o köyde bir zengin toprak sahibi olan Tobias Micha'nın ikinci oğlu Vasek'dir. Kaçal bu toprak sahibinin birinci oğlunun hiç değersiz ipe sapa yaramaz bir kış olduğunu ama ikinci oğlu Vasek'in birçok erdemi bulunduğunu ("İyi yetişmiş çok iyi bir çocuktur") aryası ile anlatır. Tam o sırada Marenka sahneye geri gelir. Ondan sonraki bir dörtlü şarkıda kendinin kendi isteklerine uygun sevgili seçmiş olduğunu ailesine ve çöpçatana açıklar. Keçal onu aklından çıkar diye nasihat eder. Bu dört kişi bir münakaşaya girişirler ama bundan hiçbir sonuç ortaya çıkmaz. Köylüler geri dönüp şarkı söyleyip çok kıvrak bir polka dansı yapmaya başlarlar. Keçal ise Jenik'e giderek onu Marenka ile evlenmekten vazgeçirmeye karar verir.

II. Perde

Köylü erkekler çok canlı bir içki içme şarkısı söylemeye koyulurlar ("Biraya!"). Jenik ile Keçal ise birlikte Jenik'in dediği gibi aşkın mı yoksa Keçal'ın savunduğu gibi servetin mi biraya tercih edilebileceği konusunda bir ciddi konuşmaya girişirler. Kadınlar sahneye girerler ve bütün grup bir "furiant" dansı yapmaya başlarlar. Bu eğlenenlerden uzakta bir köşede bulunan Vasek ise yakın gelecekte olacak evliliği hakkında kekeme bir sesle bir şarkı söylemeye başlar ("A-an-annem b-ba-bana dedi ki"). Marenka gelir ve onun kim olduğunu tanımıştır ama kendinin kim olduğunu ona hiç açıklamak istememektedir. Başka bir kişiymiş taklidi yaparak "Marenka"'in hakkında çok kötü izlenim verecek şeyler söyler ve onun vefasız, aldatıcı birisi olduğunu anlatır. Vasek bunlara hemen inanır. Marenka bu taklit ettiği şahıs gibi onunla yakından kur yapmaya başlar ("Ben güzel bir genç kız biliyorum."). Vasek bunlara hemen kapılarak Marenka'yı feda etmeye hazır olduğuna yemin eder.

Bu sırada Keçal Jenikle pazarlığa girişerek onun Marenka'dan vazgeçmesi için ne kadar para istediği üzerinde anlaşma sağlamaya çalışmaktadır. Marenka'yı bırakması için Jenik'e 100 florin teklif eder. Jenik bunu yeterli olmadığını söyler. Bu sefer Keçal teklifini 300 florine çıkarır. Jenik buna razı olmuş gibi davranır ama bir şart koşar - Marenka ile Micha'nın oğlundan başka kimsenin evlenmesine müsaade edilmeyecektir. Keçal bunu kabul ettiğini bildirir ve hemen evlilik kontratını hazırlamak üzere sahneden ayrılır. Sahnede tek kalan Jenik sanki satmış olduğu sevgilisi için eline geçireceği para üzerinde düşünmeye koyulur ("Ne satın aldığını öğrendiğin zaman"). Gerçekten nişanlısını sattığına kimin inanabileceğini düşünmeye başlar. Sonunda Marenka'ya olan büyük aşkını söyler.

Keçal köylüleri içeri çağırarak hazırlamış olduğu evlilik anlaşmasını dinledikten sonra şahitlik yapmalarını talep eder. ("Girin içeri ve beni dinleyin.") Bu anlaşma şartına göre Marenka Micha'nın bir oğlundan başka kimse ile evlenemeyecektir. Krusina ve köylüler Jenik'in nasıl olup da aşkını reddedildiğine şaşırıp kalmışlardır. Ama onun bu vazgeçmeyi büyük bir meblağ para karşılığında yaptığını duyunca tavırları çok değişir ve menfileşir. Krusina ve etrafta bulunan köylüler Jenik'i alenen çok kötü şekilde kınarlar ve onun bir alçak kişi olduğunu düşündüklerini açıklarlar.

III. Perde

Vašek kafa karışıklıklarını kısa ve üzüntülü bir şarkı ile ifade eder: (Vašek arya:İ can't get it out of my head"). Tam bu sırada bir gezici sirkin gelişi duyulur. Sirk Müdürü tribündeki yıldız atraksiyonları bağırarak ilan eder: İspanyol dansöz Esmeralda, kılıç yutan bir "gerçek Hindistanlı" ve dans eden bir ayı. Bir kıvrak halk dansı. "skočná" oynanır. Vašek İspanyol dansöz Esmereldanın sihrine kapılmıştır. Fakat ona yaptığı ürkek kurları "Hindistanlı"'nın sahneye gelip "ayının" fazla şarap içip sarhoş olup sızıp gittiğini ilan etmesi nedeniyle ortada kalır. Onun yerine alacak birisi gerekmektedir. Vašek, özellikle Esmerelda'nın (Esmeralda: "Seni çok cici birsey yapacağız.") teşvikleri dolayısıyla, bu işi yüklenmeyi kabul eder.

Sirk mensupları sahneden ayrılırlar. Vašek anne babası – Mícha ile Háta – Keçal ile birlikte sahneye girerler. Vašek onlara, artık güzel ve egzotik bir kızdan, Mařenka'nın gerçek yüzünü öğrendiği için onunla evlenmekten vazgeçtiğini bildir. Ailesi oğullarının bu tutumunu anlamazlar.(İkili - Mícha ve Háta: "Oğlumuz kızı istemiyor. Acaba ona ne oldu?") Vašek koşarak ayrılır. Sonra hemen kendi anne ve babasıyla Mařenka sahneye girer. Jenik ile Keçal'ın anlaşmalarını yeni duymuştur. Çok hareketli bir ensambl şarkısı başlar. (Marenka, ve diğerleri:"Hayır, hayır. Ben buna inanmıyorum."). Vašek geri dönünce işler daha da karmaşıklaşır; çünkü daha önce konuştuğu "egzotik kız"ın Mařenka olduğunu anlamıştır ve şimdi onunla evlenmeye gönülden razı olduğunu bildirir. Bir altı şarkı (Altılı:"Mařenka durumu tekrar düşün") söylenip ona durumu yeniden gözden geçirmesi için ısrar edilir. Herkes onu yalnız bırakıp sahneden ayrılır.

Mařenka kendine yapılan ihanet hakkında bir üzüntülü arya söyler (Mařenka:"O, ne büyük üzüntü.") Jenik sahneye girer ama onun barışıp birleşme teklifleri Mařenka sınırlı bir şekilde reddeder ve Vašek ile evlenmek istediğini açıklar. Keçal gelir ve Jenik'in Mařenka'ya yaklaşma girişimlerinden çok eğlenceli bulur. Mařenka eski sevgilisine oradan ayrılmasını emreder. Köylüler ve her iki tarafın ailesi tekrar gelirler Mařenka'ya ne karar verdiğini sorarlar.(Ensambl:"Mařenka neye karar verdin?")

Mařenka Vašek ile evlenme kararını açıklamaktadır ki Jenik yeniden gelip herkesi sürpriz içinde bırakacak şekilde Vasek'in babası Micha'ya "baba" diye hitap eder. O zaman herkesçe bilinmeyen bir gerçek ortaya çıkar; Micha gerçekten daha önce yaptığı bir evlilikten olan büyük oğludur. Annesi, daha önce Keçel tarafından "hiç değersiz beş para etmez" kişi olarak reddedilmiş olan ve Micha'dan boşanmadan sonra üvey annesi olan Hata tarafından köyden kovulması sağlanan bir kadındır. Şimdi Jenik Micha'nın oğlu olduğu ortaya çıkınca kontrat şartlarına göre Mařenka evlenmesi uygun olmaktadır. Bu herkesle anlaşılınca Mařenka Jenik'in daha önce yaptıklarını birden anlar ve hemen onu kucaklayıp öper. Perde dışından bir büyük gürültü duyulunca herkes ona dikkatini çeker. Anlaşılır ki bir ayı sirkten kaçmıştır ve köye doğru gelmektedir. Hayvan sahneye girince, bunun ayı kıyafetine girmiş olan Vašek olduğu anlaşılır. (Vašek:"Benden korkmayın") Vašek'in bu acayip yaklaşımlarına ailesi çok kızar ve daha evlenmek için olgun bir kişi olmadığı açığa çıktığı için onu oradan uzaklaştırırlar. Micha o zaman Mařenka ve Jeník'in evlenmesini canıgönülden uygun gördüğünü ilan eder. Böylece koronun bu evlenmeyi kutlayan bir kıvrak şarkısı ile perde kapanır.

Ünlü müziksel parçalar

Bu unlü müziksel parçalar listesi bu eserin 1870 versiyonunda bulunan parçalardır.

Parça Çalan veya söyleyen Ad (Çek) Ad (Türkçe)[1]
Uvertür Orkestra

I. Perde
Parça Çalan veya söyleyen Ad (Çek) Ad (Türkçe)
Acilis Korosu Koyluler korosu Proč bychom se netěšili "Niye biz eglenelim"
Arya Mařenka Kdybych se co takového "Eger oyle birsey olsaydim"
Ikili Mařenka ve Jeník Jako matka požehnáním ... Věrné milování "Bir anneye tanrinin lutfu ... Inancli ask"
Uclu Ludmila, Krušina, Kecal Jak vám pravím, pane kmotře "Ben sunu soyluyordum, efendim size"
Uclu Ludmila, Krušina, Kecal Mladík slušný "Ne iyi yetistirilmis bir genc delikanli"
Dörtlü Ludmila, Krušina, Kecal, Mařenka Tu ji máme "Iste simdi o burada"
Dans: Polka Koro ve orkestra Pojd' sem, holka, toč se, holka "Sevgili kizlarim gelin buraya!"

II. Perde
Parça Çalan veya söyleyen Ad (Çek) Ad (Türkçe)
Soloistlerle Korus Koro, Kecal, Jeník To pivečko "Şerefler biraya"
Dans: Furiant Orkestra
Arya Vašek Má ma-ma Matička "Annecigim bana dedi"
Ikili Mařenka ve Vašek Známť já jednu dívčinu "Ben guzel bir kiz oldugumu biliyorum"
Ikili Kecal ve Jeník Nuže, milý chasníku, znám jednu dívku "Simdi efendim ben bir kiz biliyorum"
Arya Jeník Až uzříš – Jak možna věřit "Gordugun zaman anlarsin"
Ensembl Kecal, Jeník, Krušina, Koro Pojďte lidičky "Ahali gelin iceri ve beni dinleyin"

III. Perde
Parça Çalan veya söyleyen Ad (Çek) Ad (Türkçe)
Arya Vašek To-to mi v hlavě le-leži "Aklimdam hic mi hic cikmiyor"
Komedyenlerin Marşı Orkestra
Dans: Skočná Orkestra
Ikili Esmeralda, Principál Milostné zvířátko "Seni bir guzel seye dondurecegiz"
Dörtlü Háta, Mícha, Kecal, Vašek Aj! Jakže? Jakže? "Bak bakalim ne, ne bu"
Ansembl Mařenka, Krušina, Kecal, Ludmila, Háta, Mícha, Vašek Ne, ne, tomu nevěřím "Yok, yok inanmam"
Altili Ludmila, Krušina, Kecal, Mařenka, Háta, Mícha, Rozmmysli si, Mařenko "Mařenka kararini ver"
Arya Mařenka Ó, jaký žal ... Ten lásky sen "Ne uzucu"... "Bu ask ruyasi"
Ikili Jeník ve Mařenka Mařenko má! "Benim Mařenkam!"
Uclu Jeník, Mařenka, Kecal Utiš se, dívko "Kendini rahat et ve bana inan"
Ensembl Koro, Mařenka, Jeník, Háta, Mícha, Kecal, Ludmila, Krušina, Jak jsi se, Mařenko rozmyslila? "Mařenka ne karar verdin?"
Final Tüm karakterler ve Koro Pomněte, kmotře ... Dobrá věc se podařila "Hatirla efendim ... Guzel birsey oldu inancli ask ustun geldi"

Seçilmiş ses ve video kayıtları

Seçilmiş disk üzerine ses ve video kayıtları için bakınız Satılmış Nişanlı diskografisi.

Film uyarlamaları
  • 1919: Prodaná nevěsta Cek yapımı sessiz film. Rejisor:Max Urban Başrol:Andulá Sedlacková
  • 1932: Die verkaufte Braut; Rejisor: "Max Ophüls"

Medya
  • Smetana: Satılmış Nişanlı uverturu - London Philharmonic Orchestra (1930)

Kaynakça
  1. Türkçe ifadeler otomatik çeviriden ve İngilizce Vikipedia'yadaki İngilizce ifadelerden geliştirilmiştir.

İçsel kaynaklar

Dış kaynaklar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.