Taner Öngür
Taner Öngür (d. 1949, Fatih, İstanbul) Türk müzisyen.
| Taner Öngür | |
|---|---|
| Doğum |
2 Kasım 1949 Fatih, İstanbul, Türkiye |
| Başladığı yer | Türk |
| Tarzlar | Anadolu rock, Progresif rock |
| Çalgılar | Bas gitar, elektro gitar, akustik gitar |
| Etkin yıllar | 1964 - günümüz |
| İlişkili hareketler | Moğollar, Barış Manço, Cem Karaca, Erkin Koray, Ersen Dinleten, Ersen ve Dadaşlar, Dervişan, Erkut Taçkın, Selda Bağcan, Ali Rıza Binboğa, Edip Akbayram, Dostlar Orkestrası, Hakan Tuna, Serap Yağız, MFÖ |
Hayatı
İlk grupları
Müzik dinlemeye The Beatles'ın dünya çapındaki ünüyle başladı. Siyah bir akustik gitar alarak müzik yapmaya başladı. 1964'te Vefa Lisesi'nde okurken Volkanlar isimli bir grup kurdu ve sinemalarda çalmaya başladı. Türkiye'de bas gitar olmadığı için, kontrabas çalıyordu. Çalıştığı sinemaya İstanbul'un birçok yerinden gruplar geliyordu. Burada Meteorlar grubundan Aziz Azmet ve Murat Ses ile tanıştı. 1965'te Volkanlar dağılınca, Taner Öngür, Azmet ve Ses ile üçlü olarak Meteorlar'da çaldı. 1967'de Okan Dinçer Kontrastları grubuna bas gitarist olarak katıldı. Gitarist Zafer Dilek ile çaldığı bu grupla Ertem Eğilmez filmi Ömer Bedel Kız'ın müziklerini yapıp, filmde de gözükmüştür. 1968'de grupla Erkut Taçkın'ın bir 45'liğinde ona eşlik ettiler.
1 yıl kadar Kontrastlarla çalıştıktan sonra, Taner Öngür 1968'de Erkin Koray Dörtlüsü'ne girdi. Erkin Koray ile bir 45'lik kaydetti. Hayalindeki şehir Londra'ya gitmek için dörtlüden ayrıldı. Müzik hayatına orada devam etme planları kurarken, Türk rock müziğinin gittikçe gelişmekte olduğunu görünce Türkiye'ye döndü.
Moğollar dönemi
1970'in başında Hasan Sel'in gruptan ayrılması ile Taner Öngür'ün Moğollar'da çalan eski grup arkadaşları Azmet ve Ses, Öngür'ü gruba davet ettiler. Öngür'lü kadro ile grup "Dağ ve Çocuk", "Garip Çoban" gibi Anadolu rock adı verilen türün ilk örneklerini kaydettiler. Taner Öngür 1974'e kadar Moğollar'da aralıksız çaldı. Grupla beraer Türk rock'ının önemli vokalistleri Barış Manço, Cem Karaca, Ersen Dinleten ve Selda Bağcan'ın arkasında çaldı. Grup, zaman zaman Paris'e giderek, yurtdışında da başarı arıyordu. 1971'de Paris'te kaydettikleri "Danses et Rythmes de la Turquie" ile "Academie Charles Cros" büyük plak ödülünü kazandılar.
Grubun yanında, Ersen Dinleten'in ilk 1 numara 45'liğinde "Kozan Dağı" şarkısında elektro ve akustik gitar, "Kara Yazı" şarkısında ise bas gitar çaldı. Plağın kapak tanıtım yazısını da yazdı. Sonraki plak "Sor Kendine / Garip Gönlüm"de de Moğollar ile çalan Öngür, Sor Kendine şarkısının müziğini de besteledi.
Moğollar'ın Cem Karaca ile çalıştığı dönemde gruba kısa süre katılan Orhan Atasoy'un da etkisi ile uyuşturucu ve LSD dönemi başladı. Grup üyelerine göre hayat tarzı değişen Öngür, müzik olarak da Anadolu rock yerine progresif rock yapmaya karar verdi. 1974'te Aydın Cakuş, Kılıç Danışman ve Nur Yenal ile Tank adlı bir grup kurdu. Grupla bir 45'lik kaydetseler de Diskotür firması, plağın satılmayacağını söylemeyip yayınlamayınca, Öngür kayıtları imha etti. 1975'in başında Moğollar'a kısa bir süre dönüp Ali Rıza Binboğa ile kaydedilen plakta çalsa da gruptan ayrıldı.
Dadaşlar, Dervişan ve diğerleri
Tank grubunun dağılmasından sonra 1974'te daha önce beraber çalıştığı Ersen Dinleten'in grubu Ersen ve Dadaşlar üyesi oldu. Bu grupta Öngür, Anadolu rock ile progresif rock'ı karıştırma olanağı buldu. Bu dönemde "Derman Bulunmaz" şarkısının bestesini yaptı. 1975'te Tank grubundan arkadaşı Kılıç Danışman ile Edip Akbayram ile beraber çalan Dostlar Orkestrası'na gitarist olarak girdi. Ancak hiçbir 45'likte yer almadan kısa süre sonra gruptan ayrıldı.
1975'te Cem Karaca'nın grubu Dervişan'a gitarist olarak katıldı. Grup, senenin başında çıakrdığı "Tamirci Çırağı" plağıyla büyük bir ün kazanmıştı. Türkiye'de protest rock'ın en önemli grubu sayılan Dervişan ile "Mutlaka Yavrum / Kavga" 45'liğini doldurdu. Sonraki plaktaki "Niyazi" şarkısında gitar yanında mandolin de çaldı. 1976'da eski grup arkadaşı Murat Ses kısa bir süre gruba katıldı. Dervişan olarak "Murat Ses ve Ağrı Dağı Efsanesi" adıyla bir plak yaptılar. Öngür, bu çalışmada gitar çaldı. Cem Karaca ve Dervişan, "Parka", "İhtarname", "Bir Mirasyediye Ağıt" gibi politik şarkılar kaydetti. 1977'de grubun ilk uzun çaları Yoksulluk Kader Olamaz yayınlandı. Albümdeki "İşçi Marşı"nın bestesi Taner Öngür'e aitti. Öngür gruptan ayrıldıktan sonra çıkan 1 Mayıs 45'liğindeki şarkının bestecisi ise farklıydı.
Dönemin artan politik gerilimi grubun konselerini de etkiliyordu. Grubun Şanlıurfa konserinde çatışma çıktı ve konseri düzenleyen CHP gençlik kolları başkanı öldürüldü. Öngür, bu durumdan uzaklaşmak istedi ve Dervişan'dan ayrıldı. 1978'in başında kısa bir süre Moğollar'a katılsa da 1978 Mart'ında grup dağıldı. Öngür de yıllardır bekleyen askerliğini Diyarbakır'da "müzisyen jandarma" olarak geçirdi. 1978'de Yeşim'in albümünde çalan Dervişan, iki tane Taner Öngür bestesi kullandı. Bu şarkılar "Çok Naz Âşık Usandırır" ve "Varız Dostlar"dı.
1979'da asker sonrası Ersen ve Dadaşlar'a geri döndü. Grubun "Hatamızı Bilmeden Çekiyoruz" adlı albümünde yer aldı. Albümün en önemli özelliği, plağında kullanılan "Arabesk Rock" tabiridir.
Taner Öngür, 1980 darbesinden sonra Almanya'da yaşamaya başladı. Gitaristliğini yaptığı "Bahtiyar" adlı bir grup kurdu. Frankfurt'ta Türk düğünlerinde çalıp para kazanırken, punk ve hippiler ile zaman geçiriyordu. Bu dönemde Türk müzik piyasasındaki tek çalışması 1976'da kaydedilen ama 1984'te yayınlanan MFÖ şarkısı "Bodrum Bodrum" da mandolin çalmak oldu.
Moğollar'ın birleşmesi
1991'de Öngür, Türkiye'ye döndü. Fuat Güner ve Turgut Berkes'in stüdyosu F.T.'de çalışmaya başladı. 1993'te Orhan Atasoy'un "Yanmışız" albümünün kayıtlarını yaptı. Aynı yıl ilk solo albümü olan "Alarm" piyasaya sürüldü.
Uzun süredir müzik yapmayan Moğollar, 1993'te düzenlenen bir imza kampanyası ile müziğe geri döndü. 1994'te yayınlanan "Moğollar '94" ile birlikte, Taner Öngür bu grupta bas gitar çalmaya devam etmektedir. Daha önceki Moğollar döneminde gözükmeyen politik duruşun mimarlarından biridir. 2003'te sponsorlu festivallere karşı rock müziğinin Türkiye'deki isyanı olan Barışarock'ın hayata geçirilmesinde bireysel anlamda büyük katkıları oldu.
Moğollar dışında, 1998 tarihli Kent Ozanları toplamasında "Tutukluyum Şehirde", 2002 tarihli Gitarın Asi Çocukları toplamasında "Uzaya Bak" şakısıyla yer aldı. 2005'te son solo albümü "Evde Tek Başına" yayınlandı.
Kendi albümleri dışında gençlere de destek veren Öngür, 2004'te Hakan Tuna'nın plak formatında çıkan albümü "Karanlıkta Güneş"te bas gitar çaldı 2008'de Serap Yağız'ın albümü "Suların Uğultusu"nun prodüktörü oldu, düzenlemeleri ve miksleri yaptı, gitar ve bas gitarları çaldı.
Diskografi
Moğollar
- 1970: Dağ Ve Çocuk / İmece
- 1970: Ağlama / Yalnızlığın Acıklı Güldürüsü
- 1970: Garip Çoban / Berkay Oyun Havası
- 1970: Hitchin / Behind The Dark
- 1971: Behind The Dark / Madımak / Lorke
- 1971: Hitchin / Hamsi
- 1971: Danses et Rythmes de la Turquie
- 1972: Alageyik Destanı / Moğol Halayı
- 1972: Çığrık / Sıla
- 1974: Tanrıların Arabaları / Bu Nasıl Dünya?
- 1994: Moğollar '94
- 1996: Dört Renk
- 1998: 30. Yıl
- 2000: 1968-2000
- 2004: Yürüdük Durmadan
- 2009: Umut Yolunu Bulur
Solo
- 1993: Alarm
- 2005: Evde Tek Başına
- 2013 Sarı Kuru
- 2016 Alarm 16
- 2017 Elektrik Gramofon
- 2018 Sayko Ana
- 2019 Asri Sada
- 2020 Water Cycle
Ersen
- 1972: Kozan Dağı / Kara Yazı
Ersen & Moğollar
- 1970: Ternek / Haliç'te Güneşin Batışı
- 1972: Sor Kendine / Garip Gönlüm
Ersen & Dadaşlar
- 1974: Bir Ayrılık, Bir Yoksulluk, Bir Ölüm / Yedin Beni
- 1974: Döne Sevdiğim / Derman Bulunmaz
- 1975: Dostlar Beni Hatırlasın / Üç Kız Bir Ana
- 1979: Hatamızı Bilmeden Çekiyoruz
Barış Manço & Moğollar
- 1971: İşte Hendek İşte Deve/Katip Arzuhalim Yaz Yare Böyle
- 1971: Binboğanın Kızı / Ay Osman (Sadece ilk şarkı)
Selda & Moğollar
- 1972: Yalan Dünya / Kalenin Dibinde
Cem Karaca & Moğollar
- 1973: Obur Dünya / El Çek Tabib
- 1973: Gel Gel / Üzüm Kaldı
- 1974: Cem Karaca'nın Apaşlar, Kardaşlar, Moğollar ve Ferdy Klein'a Teşekkürleriyle (Edalı Gelin, El Çek Tabib, İhtiyar Oldum, Obur Dünya, Deniz Üstü Köpürür, Gel Gel şarkıları)
Cem Karaca & Dervişan
- 1975: Mutlaka Yavrum / Kavga
- 1975: Beni Siz Delirttiniz / Niyazi
- 1976: Parka / İhtarname
- 1977: Mor Perşembe / Bir Mirasyediye Ağıt
- 1977: Yoksulluk Kader Olamaz
Ali Rıza Binboğa & Moğollar
- 1975: Birlik için Elele / Sevgimin Derdi Albümler
Erkut Taçkın & Okan Dinçer Kontrastları
- 1968: Mühür Gözlüm / Özlem
Erkin Koray Dörtlüsü
- 1968: Hop Hop Gelsin / Çiçek Dağı
Diğer
- 1984: MFÖ - Ele Güne Karşı Yapayalnız (Bodrum Bodrum'da mandolin)
- 1998: Çeşitli Sanatçılar - Kent Ozanları (Tutukluyum Şehirde)
- 2002: Çeşitli Sanatçılar - Gitarın Asi Çocukları (Uzaya Bak)
- 2004: Hakan Tuna - Karanlıkta Güneş (Mistri Jah'da Bas Gitar)
- 2008: Serap Yağız - Suların Uğultusu
- 2009 Serap Yağız - Güneş şarkıları
- 2011 Serap Yağız - Tiyatro Şarkıları
- 2013 Hakan Tuna - Zaman Çemberi (Gitar ve Vokal, ayrica beste Taner Öngür Bestesi)