Tarık Zafer Tunaya

Tarık Zafer Tunaya (d. 1916, İstanbul - ö. 29 Ocak 1991, İstanbul), Türk hukukçu, akademisyen, yazar.

Tarık Zafer Tunaya
Tunaya'nın İzmir'deki büstü.
Doğum 1916
İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm 29 Ocak 1991 (75 yaşında)
İstanbul, Türkiye
Meslek Hukukçu, akademisyen, yazar
Alma mater İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi
Önemli eser Türkiye'de Siyasal Partiler
Evlilik Melahat Tunaya

Hayatı ve kariyeri

1916'da İstanbul'da doğdu. Galatasaray Ortaokulu ve Saint Benoît Fransız Lisesi'ni bitirdi. 1940'ta İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden mezun olarak Esas Teşkilat (Anayasa) Hukuku kürsüsünde asistanlığa başladı. "Müessese Teorisinde Fikir Unsuru ve bazı Hususiyetleri" konulu teziyle doktor, "Amme Hukukumuz Bakımından İkinci Meşrutiyet'in Fikir Cereyanları" çalışmasıyla doçent oldu. 1959'da profesör unvanı alarak Anayasa Kürsüsü'ndeki görevine devam etti. İktisat Fakültesi ile Gazetecilik Enstitüsü'nde de dersler verdi.

1952 yılına kadar yalnız akademik çevrelerde tanınırken 1952 yılında yayınlanan Türkiye'de Siyasi Partiler ile birlikte kamuoyunun dikkatini çekti. Bu kitap zaman içinde alanının temel başvuru kaynağı haline geldi.

1953-54'te Avrupa ve Amerika'da mesleki incelemeler yaptı. 27 Mayıs Darbesi'nde askerlerin meşruiyetini kaybetmiş bir iktidara karşı haklılığını belirten 28 Mayıs 1960 tarihli raporu imzalayan 7 kişilik bilim heyetinde yer aldı. Kurucu Meclis İstanbul İli Temsilciliği (6 Ocak 1961 - 25 Ekim 1961) ile 1961 Anayasasının hazırlanmasında komisyon üyeliği yaptı. Komisyon başkanı Sıddık Sami Onar'la anlaşamadı ve komisyondan çıkartıldı.[1] Ekim 1960'ta Milli Birlik Komitesi, tarihe "147'ler olayı" olarak geçecek olan, aralarında Tunaya'nın ve Ord. Prof. Dr. Ali Fuat Başgil, Haldun Taner, Mîna Urgan ve Sabahattin Eyüboğlu gibi Türkiye tarihinde önemli yere sahip birçok akademisyenin de bulunduğu 147 öğretim üyesini üniversitelerinden ihraç etme kararı aldı. MBK onu Paris'te NATO emrinde görevlendirdi. 1961'de Kurucu Meclis üyeliği yapmıştır.

1965'te Melahat Hanım'la evlendi, yeniden üniversiteye döndü, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı, ardından kurucusu olduğu İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi dekanı oldu. 12 Eylül askerî darbesi onu görevden aldı. 1982 yılında yine aynı fakülteye dekan olarak atandı ve 1983 yılında yaş haddinden emekli oldu.

1980 yılında Légion d'honneur nişanını aldı. 1983 yılında Balıkesir Barosu tarafından "Anıtlaşmış On Hukukçudan Biri" seçildi. 1989 yılında da Sedat Simavi Sosyal Bilimler Ödülü'nü kazandı.

29 Ocak 1991 tarihinde İstanbul'da yaşamını yitirdi.[2][3]

1996 yılında Beyoğlu'nda anısına, İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne bağlı Tarık Zafer Tunaya Kültür Merkezi açıldı.[4]

Laiklik hassasiyeti

Din sömürüsünden yakınan Tunaya, Atatürk İlkelerinden ödün veren hükûmetleri sıkça eleştirmiştir. 1950'lerde "İslam dininin devletin resmî dini" olması gereğinden söz eden milletvekillerine karşı çıkarak yanıtlar vermiştir. Türkiye'de laikliğin bütün saldırılara karşı yıkılmayan bir devrim ilkesi olduğunu ve devrim ilkelerinin Türkiye'nin kuruluş ve kurtuluş yolu olduğunu savunmuştur. Din propagandasına hemen hemen bütün siyasal iktidarların iltifat ettiklerinden yakınan Tunaya, oy toplamak için dini sömürme politikasının revaçta olduğu bir ülkede, laikliğin devrimci bir anlam kazanacağını yazmıştır.[3][5]

Eserleri

Başyapıtı Türkiye'de Siyasal Partiler' adlı 3 ciltlik eseridir.

  • Amme Hukukumuz Bakımından İkinci Meşrutiyetin Fikir Cereyanları, 1948.
  • Türkiye'de Siyasi Partiler 1859-1952, 1952.
  • Hürriyetin İlanı, 1959.
  • Türkiye'nin Siyasi hayatında Batılılaşma Hareketleri, 1960.
  • İslamcılık Cereyanı, 1962.
  • Devrim Hareketleri İçinde Atatürk ve Atatürkçülük, 1964.
  • Siyasi Müesseseler ve Anayasa Hukuku, 1964.
  • Türkiye'nin Siyasi Gelişmeleri, 1970.
  • Türkiye'de Siyasal Partiler, 3 cilt, 1984, 1986, 1989.
  • İnsan Derisiyle Kaplı Anayasa, 1979.
  • Medeniyetin Bekleme Odasında, 1989.

Kaynakça
  1. Doğan, Av. Galip (Nisan 2010). "Prof. Dr. Tarık Zafer Tunaya". Terazi Hukuk Dergisi. s. 177.
  2. "Tarık Zafer Tunaya". biyografi.net. 12 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2018.
  3. Karagündostu, Selin (2010). "Kültür & Sanat - Tarık Zafer Tunaya" (pdf). Hukuk Gündemi Dergisi, 2. Ankara Barosu. ss. 66-67. Erişim tarihi: 11 Kasım 2018.
  4. "Tarık Zafer Tunaya Kültür Merkezi". İstanbul Büyükşehir Belediyesi. 12 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2018.
  5. Özturanlı, İskender (Haziran 2004). Büyük Hukukçular. Toplumsal Dönüşüm Yayınları. ss. 64-65.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.