The Chronic

The Chronic, hip hop müzik prodüktörü ve rapçi Dr. Dre'nin ilk solo albümüdür. 15 Aralık 1992'de Death Row Records etiketiyle yayımlandı ve dağıtımını Priority Records şirketi yaptı. Albümün kayıtları Haziran 1992'de Los Angeles, Kaliforniya'daki Death Row Stüdyoları'nda ve Hollywood, Kaliforniya'daki Bernie Grundman Mastering'de gerçekleştirildi. Albümün adı, yüksek derecede marijuanayı temsil eden argo bir kelimedir. Albümün kapağı Zig-Zag sarma kâğıdı şirketine yapılmış bir saygı gösterisidir.[1] The Chronic, mali anlaşmazlıklar nedeniyle Dr. Dre'nin N.W.A ve Ruthless Records'tan ayrılması sonrasında kaydedildi ve albümde Ruthless şirketinin sahibi ile eski N.W.A üyesi Eazy-E'ye ince ve doğrudan hakaretler bulunmaktadır.

The Chronic
Dr. Dre stüdyo albümü
Yayımlanma	15 Aralık 1992
Kaydedilme	Haziran 1992 Death Row Studios (Los Angeles, Kaliforniya) Bernie Grundman Mastering (Hollywood, Kaliforniya)
Tarz	Hip hop
Süre	62:52
Şirket	Death Row, Interscope P1-50611
Yapımcı	Dr. Dre, Suge Knight (idarî yapımcılar)
Dr. Dre kronolojisi
The Chronic (1992) 2001 (1999)
The Chronic albümünden çıkan single'lar
"Nuthin' but a "G" Thang" Yayımlanma: 19 Ocak 1993 "Fuck wit Dre Day" Yayımlanma: 20 Mayıs 1993 "Let Me Ride" Yayımlanma: 13 Eylül 1993

The Chronic, müzik eleştirmenlerinden genellikle olumlu yorumlar aldı ve önemli satış başarıları kazandı. Albüm, Billboard 200 listesine üç numaradan giriş yaptı. Üç milyon kopya satan albümüyle Dr. Dre; 1993 yılının en çok satan ilk on Amerikalı sanatçısından biri olmayı başardı.[2] Dr. Dre'nin prodüksiyonu, G-funk tarzı müziğin gangsta rap'in bir alt türü olarak popülerlik kazanmasında rol oynadı. The Chronic albümü 1990'ların en önemli ve etkili albümlerinden biri olarak kabul gördü. Ayrıca hayranları ve emsalleri tarafından da tüm zamanların en iyi prodüksiyona sahip hip hop albümü olarak kabul edildi.[1][3][4] 2003 yılında Rolling Stone dergisinin hazırladığı tüm zamanların en büyük 500 albümü listesinde 137. sırada yer aldı.

Müzik

Prodüksiyon

The Chronic'in yenilikçi ve çığır açan prodüksiyonu dünya çapında eleştirmenlerin beğenisini kazandı. Allmusic, Dr. Dre'nin çabalarını şöyle yorumladı: "İşte, Dre kendi patentli G-funk soundunu başlattı; dumanlı Parliament-Funkadelic ritimler, hisli geri vokaller ve baslara eşlik eden canlı enstrümanlar ve mızmız synthler. Sonraki dört yıl boyunca bir şekilde Dre'den ve G-funk soundundan etkilenmemiş bir piyasa hip-hop'ı duymak gerçekten imkansız."[5] Diğer hip hop sanatçılarının aksine (The Bomb Squad gibi), Dr. Dre bir şarkı için bir ya da az sayıda birkaç sample kullandı.[6] Rolling Stone dergisinin hazırladığı The Immortals - The Greatest Artists of All Time (Ölümsüzler - Tüm Zamanların En Büyük Sanatçıları) listesinde Dr. Dre, 54 numarada yer aldı. Yazdığı özette Kanye West, albümün prodüksiyon kalitesinden şöyle bahsetti: "The Chronic hala Stevie Wonder'ın Songs in the Key of Life albümünün hip hop'taki eşdeğeridir. Eğer ciddiyseniz albümünü kıyaslayacağınız ölçüt budur."[7]

The New York Times yazarı Jon Pareles, "alt tarafta Parliament-Funkadelic'e açıkça öykünen synthesizer baslar; üstte aralıksız yalnızca klavye, ıslık ya da bip sesleri. Arada sadece ritim gitar ve seyrek klavye akorları yer alan açık boşluklar."[8] Pareles, "şarkılar Doğu Yakası rap'inden daha daha düz ve basit, Dr. Dre ve Snoop Dogg kararlı bir şekilde banliyöde yaşayan insanlara da hitap ettiler."[9] Bu noktaya dek piyasa hip hop'ı, parti müziği (örneğin Beastie Boys)[10] ya da sinirli ve politik müzik olarak görülüyordu (örneğin Public Enemy veya X-Clan) ve sampling ve breakbeatlerden oluşuyordu.[11][12] Dr. Dre, hip hop müzikte yeni bir müzikal ve lirikal tarz başlattı. Daha yavaş ve sakin ritimler üzerine 1970'lerin sonu ve 1980'lerin başından funk müzikler ile canlı enstrümanları birleştirerek G-funk olarak bilinen türü yarattı.[8]

Sözler

Albüm, zaman zaman homofobi ve şiddeti konu edindiği şarkı sözleriyle büyük yankı uyandırdı. Öyle ki, sözler için "sokak çetelerinin kadın düşmanı cinsel politikaları ve intikam senaryolarının korkutucu bir bileşimi" yorumu yapıldı.[13] Dr. Dre'nin eski grup arkadaşı Eazy-E'ye attığı diss, Dre'nin düşmanına eşcinsel imalarıyla saldırdığı ahlaksız sözler içerdi. Bir eleştirmen, "cümlelerde ve kafiyelerde cesur bir zeka var, diğer bir deyişle, şarkı saldırgan, ancak yaratıcı biçimde saldırgan." yorumunu yaptı.[14]

Albümde önemli rol oynayan rapçi Snoop Dogg, sözleri ve flowlarıyla övgüler topladı. Bir eleştirmen, "Snoop'un farklı tarzı, yaratıcı kafiyeleriyle birleştiğinde, henüz kendi adına bir albüm bile çıkarmadan onu bir süperstar yaptı."[15] dedi ve onun varlığının, albümün başarısında prodüksiyon kadar etkili olduğunu ifade etti.[16] The New York Times'dan Touré, "Snoop rapini özenle yaparken, içerik tam tersi. Fakir büyümek, şiddetin içinde yaşamak ve Los Angeles'ın dışındaki Wayside County'de altı ay hapis yatmak (kokain bulundurma suçundan) Snoop Dogg'a, anlattığı bu deneyimleri kazandırdı." dedi.[17] Snoop Dogg sonraları sözlerinin "gerçekliği" üzerine şunları söyledi: "Raplerim, yakın arkadaşlarımın başına geldiğini gördüğüm ya da sadece ghettoda yaşadığım olayları anlatıyor. Bilmediğim bir şey hakkında rap yapamam. Beni mezuniyet hakkında rap yaparken duymayacaksınız. Sadece bildiğim şeyler ve bu sokak hayatı. Günlük hayat, gerçekten."[17]

Singlelar

Albümden üç single yayınlandı: "Nuthin' but a "G" Thang", "Fuck wit Dre Day" ve "Let Me Ride". "Nuthin' but a "G" Thang", ilk single olarak 19 Ocak 1993'te piyasaya çıktı. Amerikan Billboard Hot 100'de iki numaraya yükselen şarkı, Hot R&B/Hip-Hop Singles & Tracks ve Hot Rap Singles listelerinde zirveye yerleşti.[18] 24 Mart 1993'te bir milyon barajını aşarak Amerika Kayıt Endüstrisi Birliği (RIAA)'dan platin plak aldı.[19] Şarkı, 1994 Grammy Ödülleri'nde En İyi İkili veya Grup Rap Performansı dalında ödüle aday gösterildiyse de, ödülü "Rebirth of Slick (Cool Like Dat)" ile Digable Planets'e kaptırdı.[20] Allmusic'den Steve Huey, parçayı "örnek G-funk single'ı" olarak tanımladı ve ekledi: ""Nuthin' but a 'G' Thang"in soundu, tarzı ve performansları 90'ların başları hip-hop sahnesindeki hiçbir şeye benzemiyor."[15] Snoop Dogg'un performansını ise "flowu kısa, öz ve sakin; kendinden emin ve hızlı tekerlemeleri söyleyebiliyor ama aynı zamanda rahat ve neredeyse çabasız."[15] Şarkı günümüzde hâlen tüm zamanların en başarılı hip-hop/rap şarkılarından bir tanesi olarak kabul edilmektedir.

"Fuck wit Dre Day (and Everybody's Celebratin')", ikinci single olarak 20 Mayıs 1993'te çıktı ve önceki single gibi bu da listelerde hit oldu. Billboard Hot 100'de sekiz ve Hot R&B/Hip-Hop Singles & Tracks'te altı numaraya yükseldi.[18] 8 Ekim 1993'te 500 binlik satış adedine ulaştı ve ülkesinde altın plak kazandı.[19] Allmusic yazarı Steve Huey, şarkıyı "klasik hip-hop single'ı" olarak tanımlarken; Dr. Dre'nin prodüksiyonu için "her zamanki gibi kusursuz, ona özgü mızmız synth melodilerini; aksak, azalan bir bas ritmi, gürleyen trampetler ve geride duygulu kadın vokalleriyle birleştiriyor" yorumunda bulundu.[14] Snoop Dogg için ise "Attitude was something Snoop had by the boatload, his drawling, laid-back delivery projecting unassailable control — öyle olmadığı hâlde kulağa ağırkanlı geliyordu, ve bu da Snoop'a o umursamaz kişiliği kazandırdı."[14] Şarkıda Doğu Yakası rapçisi Tim Dog, 2 Live Crew üyesi Luke ve Dre'nin eski grup arkadaşı Eazy-E'ye doğrudan hakaretler yer almaktadır.

"Let Me Ride", 13 Eylül 1993'te kaset formatında piyasaya çıktı.[21] Listelerde orta seviye başarı göstererek Billboard Hot 100'de 34 ve Hot Rap Singles'ta üç numaraya ulaştı.[18] Şarkı, Dr. Dre'ye 1994'te En İyi Solo Rap Performansı dalında Grammy kazandırdı.[22] Time dergisi, Dre'nin bu şarkıdaki ve "Nuthin but a "G" Thang"deki verse'leri "hiptonize edici şekilde korkutucu bir rahatlıkla" söylediğini ve şarkıların "ihtimaller ve kötülükle dolu bir Los Angeles caddesindeki alacakaranlık" hissi yarattığını yazdı.[23]

Karşılama

Ticarî performansı

The Chronic, Amerika Birleşik Devletleri'nde dört buçuk ve dünya çapında sekiz milyon kopya sattı.[15][24] RIAA, 3 Kasım 1993'te albüme üçüncü kez platin platin plak verdi.[25] Yıllar sonra çıkardığı ikinci albümü 2001, altı kez platin plak alarak bu başarıyı katlamıştır.[26] Albüm, ilk kez 1993'te müzik listelerine giriş yaptı. O dönem Billboard 200'de üç ve Top R&B/Hip-Hop Albums listesinde bir numaraya yerleşti.[27] Albümden çıkan üç single'ın her biri Billboard listelerinde ilk ona girmeyi başardı.[28] The Chronic, 2003'te listelere yeniden giriş yaptı. İrlanda Top 75'te 48 numaraya yükselen albüm, sonraki yıl İngiltere Top 75'te 43. sıraya yükseldi.[29]

Eleştiriler

Profesyonel değerlendirmeler
Eleştiri dereceleri
Kaynak	Derece
Allmusic	[3]
Blender	[30]
Robert Christgau	(C+)[31]
Entertainment Weekly	(A+)[32]
Los Angeles Times	[33]
Rolling Stone	1993[13]
Rolling Stone	2004[34]
The Source	[35]
USA Today	[36]
The Washington Post	(olumlu)[37]

Şarkı sözleri zaman zaman negatif yönde eleştiriler alsa da, The Chronic genelde olumlu karşılandı. Rolling Stone'dan Havelock Nelson, albüme beş üzerinden dört yıldız verdi ve "The Chronic ham gerçekçilik sunuyor ve hip-hop ustalığına saygı duruşunda bulunuyor" yorumunu yaptı.[13] Entertainment Weekly, A+ verdiği albüm için "şiddetle fırtına estiriyor, özgüvenle boy gösteriyor ve genelde çirkin ve ürkütücü bir sosyal gerçekçilik yansıtıyor." dedi.[32] Chicago Tribune yazarı Greg Kot, albüme dört üzerinden iki buçuk yıldız verdi ve "Dre, sokağın gücünü thug-tarzı aptallıkla birleştiriyor" yorumunda bulundu.[38] The Village Voice'dan Robert Christgau, albüme C+ verdi ve albümü "kötü pop müziği" olarak tanımladı.[31] Christgau wrote unfavorably of the album's lyrical content and described Dr. Dre's production and sound as "bell-bottoms-and-Afros music, its spiritual source the blaxploitation soundtrack, and what it promises above all is boom times for third-rate flautists--sociopathic easy-listening".[31] USA Today albüme dört üzerinden üç buçuk verdi ve Dr. Dre'nin performansını şu sözlerle övdü: "Dre'nin beat-ustası ve sokak hatibi olarak gösterdiği cesaret inkar edilemez."[36]

Albüme sonraki yıllarda yapılan yorumlar çoğunlukla pozitif yönde oldu. The New York Times yazarı Jon Pareles, The Chronic ve Snoop Dogg'un Doggystyle albümlerinin "gangsta hayatını zaman zaman silah sesleriyle yarıda kesilen bir parti gibi gösterdiğini" ifade etti.[9] Allmusic'den Steve Huey Dr. Dre'yi, ona ilham kaynağı olan George Clinton ile kıyasladı: "Dre's just as effortlessly funky, and he has a better feel for a hook, a knack that improbably landed gangsta rap on the pop charts".[3] Rhapsody'den Brolin Winning, albümü "dokunulmaz bir California Gangsta Rap şaheseri" olarak tanımladı ve "her parçanın bir G-funk cevheri" olduğunu ifade etti.[39] Rolling Stone dergisinin tüm zamanların en büyük 500 albümü listesinde albüm için "Dre rapleri düz bas ağırlıklı bir prodüksiyonla ve o dönemde bilinmeyen rapçi Snoop Doggy Dogg'un rahat anlatımıyla funk etkisi altına soktu." yazdı.[24] Time dergisi yazarı Josh Tyrangiel, "tıpkı 60'ların Detroit'ini tanımlayan Motown gibi, 90'ların başları L.A. müziğini tanımlayan bir sound yarattı." dedi.[23] 2004'te albüme beş üzerinden beş veren Rolling Stone, Snoop Dogg'un katkılarını ve Dr. Dre'nin prodüksiyonunu övdü: "1992'de çıkan başarılı solo albümü The Chronic hoparlörleri gümbürdetirken, akılları baştan alan Funkadelic ritimleriyle dolu."[34]

Aldığı unvan ve ödüller

1994'te "Nuthin' but a "G" Thang" ve "Let Me Ride", o yılın Grammy Ödülleri'nde birer ödüle aday gösterildiler. "Let Me Ride", Dr. Dre'ye En İyi Solo Rap Performansı ödülü kazandırdı.[22] The Chronic, Vibe dergisinin "100 Essential Albums of the 20th Century" (20. yüzyılın en önemli 100 albümü) listesi içinde yer aldı ve "Top 10 Rap Albums of All Time" (Tüm zamanların en iti 10 rap albümü) listesinde altı numarada yer aldı. Rolling Stone dergisi, tüm zamanların en büyük 500 albümü listesi'nde albüme 137. sırada yer verdi.[24] Spin dergisinin 2005'te hazırladığı "90 Greatest Albums of the '90s" ('90'ların en iyi 90 albümü) listesinde sekiz ve "100 Greatest Albums, 1985–2005" (En iyi 100 albüm, 1985–2005) listesinde 35 numarada yer aldı. The Source dergisi albüme beş üzerinden dört buçuk "mic" verdi[35] ve En İyi 100 Rap Albümü listesine dahil etti. Sonraları, dergideki herkesin bunun bir klasik olacağını bilmesine rağmen, derginin müzik editörünün hiçbir albüme mükemmel derece vermekten kaçınma politikası güttüğü ortaya çıktı.[40] 2005'te MTV Networks, The Chronic'i tarihin en büyük üçüncü hip hop albümü olarak gösterdi.[41] 2006'da Time dergisi albümü tüm zamanların en büyük 100 albümünden biri saydı.[23] Albüm, Ölmeden Önce Dinlemeniz Gereken 1001 Albüm kitabında da yer aldı.[42] XXL dergisi, 2007'de The Chronic'e mükemmel "XXL" derecesi verdi.[43]

Etkileri

N.W.A grubundan ayrılan Dr. Dre, ilk solo albümüyle döneminin en büyük hip hop yıldızlarından biri hâline geldi.[1] Yahoo! Music yazarı S.L. Duff, albümün etkisi hakkında şunları söyledi: "Dre'nin şöhreti bu albümün yanı sıra, Snoop'un Doggystyle 'ındaki prodüksiyon tekniği ve N.W.A. ile yaptığı ilk çalışmalarına dayanıyor. Aşırı kabadayı rapler hakkında ne düşünülürse düşünülsün, Dre'nin bir araya getirdiği parçalar ve beatler kusursuzdu."[44] The Chronic, G-funk tarzını piyasa müziğine taşıdı—yavaş bas ritmleri ve melodili synthesizerlar, P-Funk sampleları, kadın vokaller ve rahat ve sakin bir tonda yapılan raplerden oluşan bir tarz. Albüm, adını esrara verilen adlardan birinden almaktadır. Albümün kapak resminde ise sarma kağıtları üreten Zig-Zag şirketine saygı gösterisi yapılmıştır.[1]

Albüm, Snoop Doggy Dogg, Daz Dillinger, Kurupt, Nate Dogg ve Dre'nin üvey kardeşi Warren G gibi birkaç Batı Yakası rapçilerinin kariyerlerini başlattı ve her biri sonraki yıllarda başarılı işler yaptılar.[1] The Chronic, West Coast hip hop'ın tanımını yeniden yapan, gangsta rap'in ticarî potansiyelini kanıtlayan, G-funk'ı sonraki birkaç yıl boyunca en popüler hip hop sound'u hâline getiren albüm olarak kabul edilmektedir.[5] Albümün başarısı Death Row Records şirketini 1990'lar hip hop piyasasında güçlü bir konuma getirdi.[5] Albümdeki "Fuck wit Dre Day" ve "Nuthin' but a "G" Thang" adlı parçalar popüler video oyunu Grand Theft Auto: San Andreas'da kullanıldı.[45][46][47] Albüm üç kez yeniden yayınlandı. Birincisi yeniden mastering'i yapılmış olarak, ikincisi geliştirilmiş stereo ve dört video eklenmiş olarak DualDisc formatında ve son olarak 2009'da The Chronic Re-Lit adıyla ve 30 dakikalık bir röportaj ve yayınlanmamış yedi parça içeren bir DVD ile birlikte.[3][48]

Parça listesi

#	Ad	Söz yazarları[49]	Seslendirenler	Samplelar[49]	Uzunluk
1	"The Chronic" (Intro)	Snoop Dogg, Dr. Dre, Colin Wolfe	Dr. Dre, Snoop Dogg	"Impeach the President" / The Honey Drippers "Get Out of My Life, Woman" / Solomon Burke "Funky Worm" / Ohio Players "Country Cooking" / Jim Dandy "The Shalimar" / Gylan Kain "Colour Me Funky" / Parliament	1:57
2	"Fuck wit Dre Day (and Everybody's Celebratin')"	Dr. Dre, Snoop Dogg, Colin Wolfe	Birinci verse: Dr. Dre İkinci verse: Snoop Dogg Geçiş: RBX Üçüncü verse: Snoop Dogg, Dr. Dre Outro: Snoop Dogg Outro vokaller: Jewell	"Atomic Dog" / George Clinton "(Not Just) Knee Deep" / Funkadelic "Funkentelechy", "The Big Bang Theory", "Aquaboogie (A Psychoalphadiscobetabioaquadoloop)" / Parliament	4:52
3	"Let Me Ride"	RBX, Snoop Dogg	Verse'ler: Dr. Dre Nakarat: Snoop Dogg Vokaller: Ruben, Jewell	"Mothership Connection (Star Child)", "Swing Down, Sweet Chariot (Live)" / Parliament "Kissin' My Love" (davullar) / Bill Withers "Funky Drummer" (davullar) / James Brown	4:21
4	"The Day the Niggaz Took Over"	Dr. Dre, RBX, Snoop Dogg, Dat Nigga Daz	Nakarat: Snoop Dogg, RBX Birinci verse: Dat Nigga Daz İkinci verse: Dr. Dre Üçüncü verse: RBX Dördüncü verse: Dat Nigga Daz Outro: Snoop Dogg	"Birth of a Nation 4x29x92" (yönetmen: Matthew McDaniels) belgeselinden kesitler. "Love's Gonna Get'cha (Material Love)" / Boogie Down Productions	4:33
5	"Nuthin' but a 'G' Thang"	Snoop Dogg	Dr. Dre, Snoop Dogg	"I Wanna Do Something Freaky to You" / Leon Haywood "Uphill (Peace of mind)" / Frederick Knight	3:58
6	"Deeez Nuuuts"	Dr. Dre, Dat Nigga Daz, Snoop Dogg, Colin Wolfe, Nate Dogg	Intro: Warren G Nakarat: Snoop Dogg, Dr. Dre Birinci verse: Dr. Dre İkinci verse: Dat Nigga Daz Üçüncü verse: Dr. Dre Outro: Nate Dogg	"Chestnuts" / Rudy Ray Moore	5:06
7	"Lil' Ghetto Boy"	Snoop Dogg, D.O.C.	Birinci verse: Snoop Dogg İkinci verse: Dr. Dre Üçüncü verse: Snoop Dogg Geri vokaller: Dat Nigga Daz Nakarat: Nate Dogg	"Little Ghetto Boy" / Donny Hathaway "The Get Out of the Ghetto Blues" / Gil Scott-Heron	5:27
8	"A Nigga Witta Gun"	D.O.C., Snoop Dogg	Dr. Dre	"Big Sur Suite" / Johnny "Hammond" Smith "Who's the Man (With the Master Plan)" / Kay Gees "Friends" / Whodini	3:28
9	"Rat-Tat-Tat-Tat"	Dr. Dre, Snoop Dogg	Intro: RBX Verse'ler: Dr. Dre Nakarat: Snoop Dogg, BJ Outro: Snoop Dogg	"Vegetable Wagon" / Donny Hathaway "Brothers Gonna Work it Out" / Willie Hutch "Pot Belly" / Lou Donaldson	3:48
10	"The $20 Sack Pyramid" (Skit)	D.O.C., Snoop Dogg, Dr. Dre	Intro: Dr. Dre Vokaller: Snoop Dogg, Samara Sunucu: Big Tittie Nickie 1. yarışmacı: The D.O.C. 2. yarışmacı: Samara	"Papa Was Too" (Live) / Joe Tex	2:53
11	"Lyrical Gangbang"	Kurupt, RBX, The Lady of Rage, Snoop Dogg, Dr. Dre, D.O.C.	Birinci verse: The Lady of Rage İkinci verse: Kurupt Üçüncü verse: RBX	"Damn" / The Nite-Liters "When the Levee Breaks" / Led Zeppelin	4:04
12	"High Powered"	Dr. Dre, RBX, Colin Wolfe	Intro: Dr. Dre Geri vokaller: Lady of Rage Verse'ler: RBX Outro: Dat Nigga Daz	"Buffalo Gals" / Malcolm McLaren	2:44
13	"The Doctor's Office" (Skit)	Dr. Dre, Kevin Lewis, Jewell, The Lady of Rage	Jewell, The Lady of Rage, Dr. Dre		1:04
14	"Stranded on Death Row"	Kurupt, RBX, The Lady of Rage, Snoop Dogg	Intro: Bushwick Bill Birinci verse: Kurupt İkinci verse: RBX Üçüncü verse: The Lady of Rage Dördüncü verse: Snoop Dogg Outro: Bushwick Bill	"Do Your Thing" (Live) by Isaac Hayes "If it Don't Turn You on (You Outta Leave it Alone)" / B.T. Express "The Jam" / Graham Central Station	4:47
15	"The Roach" (The Chronic Outro)	RBX, The Lady of Rage, Dat Nigga Daz	Verse'ler: RBX Nakarat: Emmage, Ruben Geri vokaller: Dat Nigga Daz, The Lady of Rage, Jewell	"P-Funk (Wants to Get Funked Up)", "Colour Me Funky" / Parliament "Impeach the President" (davullar) / The Honeydrippers	4:36
16	"Bitches Ain't Shit"	Dr. Dre, Colin Wolfe, Snoop Dogg, D.O.C., Kurupt, Dat Nigga Daz	Nakarat: Snoop Dogg Birinci verse: Dr. Dre İkinci verse: Dat Nigga Daz Üçüncü verse: Kurupt Dördüncü verse: Snoop Dogg Outro: Jewell	"Adolescent Funk" / Funkadelic "Let's Get Small" / Trouble Funk	4:48

Listeler

Liste[27][29]	Tepe noktası
ABD Billboard 200	3
ABD Top R&B/Hip-Hop Albums	1
Birleşik Krallık Top 75	43
İrlanda Top 75	48

Yapım ekibi

• Dr. Dre – vokal, klavye, prodüksiyon, davul programlama, mix
• Snoop Doggy Dogg – vokal
• Lady of Rage – vokal
• Warren G – vokal
• The D.O.C. – söz yazımı
• RBX – vokal
• Nate Dogg – vokal
• Dat Nigga Daz – vokal, davul programlama
• Kurupt – vokal
• Suge Knight – idarî yapımcılık

Notlar

1. Dr. Dre The Chronic Album Info 8 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. RapCentral. 2008-03-05 tarihinde erişilmiştir.
2. Holden, Stephen (1994-01-12). The Pop Life. The New York Times. 2008-03-24 tarihinde erişilmiştir.
3. Huey, Steve. Review: The Chronic. Allmusic. 2009-08-12 tarihinde erişilmiştir.
4. Timeline: 25 years of rap records 30 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. BBC News (2004-10-11). 2008-04-08 tarihinde erişilmiştir.
5. Stephen Thomas Erlewine. Dr. Dre > Biography. Allmusic. 2008-03-05 tarihinde erişilmiştir.
6. Ethan Brown, (2005). Straight Outta Hollis, Queens Reigns Supreme: Fat Cat, 50 Cent, and the Rise of the Hip Hop Hustler. Anchor. ISBN 1400095239. "[Unlike] popular hip-hop producers like the Bomb Squad, Dre instead utilized a single sample to drive a song."
7. Kanye West (2005-04-07). The Immortals - The Greatest Artists of All Time 16 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Rolling Stone. 2008-03-09 tarihinde erişilmiştir.Archived Mart 16, 2008 at the Wayback Machine
8. Jon Pareles (1999-11-14). Music; Still Tough, Still Authentic. Still Relevant?. The New York Times. 2008-03-18 tarihinde erişilmiştir.
9. Jon Pareles (2000-07-11). Rap Review; Four Hours Of Swagger From Dr. Dre And Friends. The New York Times. 2008-03-18 tarihinde erişilmiştir.
10. Stephen Thomas Erlewine. Beastie Boys > Biography. Allmusic. 2008-04-06 tarihinde erişilmiştir.
11. Stephen Thomas Erlewine. Public Enemy > Biography. Allmusic. 2008-04-06 tarihinde erişilmiştir.
12. Andy Kellman. X Clan Biography. Allmusic. 2008-04-06 tarihinde erişilmiştir.
13. Nelson, Havelock. Review: The Chronic 21 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Rolling Stone. 2009-08-12 tarihinde erişilmiştir.Archived Haziran 21, 2008 at the Wayback Machine
14. Steve Huey. "Fuck Wit Dre Day" Review. Allmusic. 2008-03-06 tarihinde erişilmiştir.
15. Steve Huey. "Nuthin' But a "G" Thang" Review. Allmusic. 2008-03-06 tarihinde erişilmiştir.
16. Stephen Thomas Erlewine. Snoop Dogg > Biography. Allmusic. 2008-03-07 tarihinde erişilmiştir.
17. Touré (1993-11-21). Pop Music; Snoop Dogg's Gentle Hip-Hop Growl. The New York Times. 2008-03-18 tarihinde erişilmiştir.
18. The Chronic - Billboard Singles. Allmusic. 2008-03-06 tarihinde erişilmiştir.
19. RIAA Searchable database - Dr. Dre Singles. RIAA. 2008-03-07 tarihinde erişilmiştir.
20. Dr. Dre Timeline 14 Aralık 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Rock on the Net. 2008-03-22 tarihinde erişilmiştir.
21. Dr. Dre | Let Me Ride (Dirty Cassette Single) | Album 13 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. MTV. 2008-04-07 tarihinde erişilmiştir.
22. Grammy Searchable database - Dr. Dre 20 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Grammy. 2008-03-04 tarihinde erişilmiştir.
23. Josh Tyrangiel (2006-11-13). The All-Time 100 Albums. Time. 2008-03-04 tarihinde erişilmiştir.
24. 500 Greatest Albums of All Time. Rolling Stone (2003-11-01). 2008-03-04 tarihinde erişilmiştir.Archived Mart 7, 2008 at the Wayback Machine
25. RIAA Searchable database - The Chronic 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. RIAA. 2008-03-04 tarihinde erişilmiştir.
26. RIAA Searchable database - 2001. RIAA. 2008-03-04 tarihinde erişilmiştir.
27. Dr. Dre - Discography, Charts and Awards. Allmusic. 2008-03-04 tarihinde erişilmiştir.
28. Billboard Singles: The Chronic. Allmusic. 2009-08-12 tarihinde erişilmiştir.
29. Dr. Dre - The Chronic Chart Positions 9 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. aCharts. 2008-03-04 tarihinde erişilmiştir.
30. Pappademas, Alex. Review: The Chronic 2 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Blender. 2009-08-12 tarihinde erişilmiştir.
31. Christgau, Robert. "Review: The Chronic". The Village Voice: 1 Mart 1994. Asıl 14 Aralık 2012 tarihinde WebCite sitesinde arşivlendi adresinden 2009-08-12 tarihinde arşivlenmiştir.
32. Columnist. "Review: The Chronic". Entertainment Weekly: 54. 8 Ocak 1993.
33. Gold, Jonathan. Review: The Chronic 14 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Los Angeles Times. 2009-08-12 tarihinde erişilmiştir.
34. Hoard, Christian. "Review: The Chronic". Rolling Stone: 249. 2 Kasım 2004.
35. The Mind Squad (Matty C). "Review: The Chronic". The Source: 55. Şubat 1993. Asıl 4 Temmuz 2010 tarihinde WebCite sitesinde arşivlendi adresinden 2009-08-12 tarihinde erişilmiştir.
36. Gundersen, Edna. "Review: The Chronic". USA Today: 04.D. 2 Mart 1993.
37. Griffin, Gil. "Review: The Chronic". The Washington Post: N.15. 19 Şubat 1993.
38. Kot, Greg. "Review: The Chronic". Chicago Tribune: 7. 14 Ocak 1993.
39. Brolin Winning. About Dr. Dre 5 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Rhapsody. 2008-03-09 tarihinde erişilmiştir.
40. Reginald C. Dennis Death Of a Dynasty 1 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. HipHopdx.com
41. The Greatest Hip-Hop Albums Of All Time 1 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. MTV Networks. 2008-03-04 tarihinde erişilmiştir.
42. 1001 Albums You Must Hear Before You Die 28 Ocak 2012 tarihinde WebCite sitesinde arşivlendi. Rocklistmusic. 2008-03-04 tarihinde erişilmiştir.
43. Columnist. "Retrospective: XXL Albums". XXL: Aralık 2007.
44. Duff, S.L. Review: The Chronic. Yahoo! Music. 2009-08-12 tarihinde erişilmiştir.
45. GTA: San Andreas toasts success 5 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. BBC News (2005-11-04). 2008-03-28 tarihinde erişilmiştir.
46. Jonathan Sidener (September 25, 2007). Microsoft pins Xbox 360 hopes on 'Halo 3' sales 22 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. SignOnSanDiego. 2008-03-28 tarihinde erişilmiştir. Archived Mayıs 22, 2008 at the Wayback Machine
47. Spence D. (2004-10-27). Grand Theft Auto: San Andreas - Radio Los Santos 12 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. IGN. 2008-03-28 tarihinde erişilmiştir.
48. Death Row To Re-Release “The Chronic”. 15 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. HipHopDX. 2009-05-16 tarihinde erişilmiştir.
49. The Chronic: Credits 10 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. RapBasement.com. 2009-04-16 tarihinde erişilmiştir.

Kaynakça

• Nathan Brackett, Christian Hoard (2004). Rolling Stone Album Guide. Completely Revised and Updated 4th Edition. Simon and Schuster. ISBN 0-7432-0169-8.

Dış bağlantılar

• The Chronic — Discogs
• RapReviews: "Back to the Lab" Series — By Jesal Padania
• Parents' Weekend with Dr. Dre: The Chronic — The Yale Herald