Vezir Orucov
| Vezir Orucov | |
|---|---|
| Doğum adı | Vezir |
| Doğum |
26 Aralık 1956 Terter, Azerbaycan SSC, Sovyetler Birliği |
| Ölüm |
22 Mart 1993 (36 yaşında) Ağdere, Azerbaycan |
| Mezar yeri | Bakü, Azerbaycan |
| Savaşları/Çatışmaları | Karabağ savaşı |
| Madalyaları |
 |
Vezir Orucov, Azerbaycan Ulusal Kahramanı.
Hayatı
Orujov 26 Aralık 1956'da Tartar ilindeki Khuruzlu köyünde doğdu. 1949'da ailesiyle birlikte Daralayaz ilçesinden sınır dışı edildi. Orta öğrenimini Horezlu köyü ortaokulunda tamamladı ve 1974 yılında Bakü Hafif Endüstri Teknik Okulu'na alındı. 1975'te askerlik göreve çağrıldı ve 1977'de ordudan tahris edildikten sonra eğitimine devam etti. 1984'te Orujov, Rusya'nın Arkhangelsk eyaletinde olan Belkovo'ya şehrine taşındı.[1]
Karabag savaşı ve savaşa katılımı
1992'de Khojali (Hocalı) soykırımını duyup 4 Mayıs'ta Azerbaycan'a geri dönen Terter, kendini savunma taboruna katılır. Orujov sıradan bir savaşçı olarak savaşmaya başladı, ama yakında komuta kabiliyeti nedeniyle taburun komutan yardımcısı oldu. Geldiği gün Tartar'a gitmek için evinden çıkar. Shikharkh yolunda önüne bir yaralı polis memuru çıkmış ve onun silahını alarak kimseye söylemeden Aghdara için savaşmaya gitti. O akşam, bir Ermeni askerini esir aldı ve geri döndü. Esiri, yerel kendini savunma taburunun karargahına teslim etdi ve söz verildiği gibi aldığı otomobili sahibine devir etti. Oradan evine gelir ve annesine yolunu beklememesini söyler.
28 Aralık 2015 tarihinde, Rus gazeteci ve yayıncı Alexander Nevzorov, Karabağ savaşları anılarını paylaşırken Vazir Orujov hakkındaki düşüncelerini paylaştı:
“Hiç kimse üzülmesin, ama şimdiye kadar tanıdığım en cesur insan, Azerbaycanlıydı. Adı Vezirdı. O diğerlerinden farklı değildi. Çok kirli ve balik kokan bir olta takımı giyordu.”
Hasangaya, Koyarx, Madagiz, Akop Komari, Sarsang rezervuarı, Çıldran ve Vaqauz köylerinde yapılan savaşlarda, Vezir Orujov, düşmanın birçok planını mahv etti. Nevzorovnın söyediklerine göre, Karabağ savaşı sırasında Ermeni silahlı kuvvetleri, Sarsang rezervuarının bulunduğu vadiye saldırdı, yüzlerce kişi öldürdü, Goranboy taburunu mahv ettiler;
“Ana güçler insanları ön saflardan kurtarmaya çalışıyorlardı. İnsanlar otobüse binmek için çırpınıyorlardı. O UAZ'ye oturdu ve matorunu çalıştırdı. Arka cepheye değil, savaş alanına gitmeye hazırlanıyordu. Oralar cehennem kadar kötüydü. İnsanlar öldürülmüş, yaklaşık 500 insan naaşı üst-üste konulmuştu. Ermenilerin saldırdığı yerler yanıyor veya partlatılıyordu.”
Orujov, yaralılara yardım etmek için Nevzorov'la birlikte oraya gitti. Ermenilerin para karşılığı tutuğu Pskov desantları onları yakalamış ve UAZ'dan çıkarıp,öldürmek istiyorlardı. Pskov desantlarından biri Nevzorov'un tanıdığıydı, onlar onunla anlaştılar ve kendi askerlerine haber etdiler, şimdi bir Azerbaycanlı geçecek onlara ateş etmeyiniz. Nevzorov olayları hatırlıyor:
"Vezir kaçmadı. O partlatılmış arabadan kendi silahını aldı. Daha sonra benimle vidalaştı ve gitti. O öğle yürüyorduki,neredeyse Shekspirin hiçbir kahramanı böyle yürümüyordu. O sırtını arkaya cekip usulca yürümekle göstermiştirki, hiçbir zaman düşman karşısından kaçmayacak. O mermi sesi duyduğunda bile kaçmıyordu. Mermiler ise gökyüzüne havayifişeng gibi atılıyordu.”
Avğustos 1992'de Orujov Serseng rezervuranı keşv ediyordu. Onun yanında 30 kişi PK makineli tüfeng ile silahlanmiş istibaratçı vardı. Sardar Hamidov'un birimi önden, Orujov'un ise istibaratçı grubu düşmana arkadan saldırdılar. Ermenistan'ın Abaro taburu o gün büyük kayıp yaşadı ve bu kayıba göre Ermenistan hükümeti 3 günlük matem ilan etti.
1 Eylül 1992'de Chıldıran köyü için süre savaşta düşman tankını vurmak isterken yaralandı. Orujovun savaş dostu ve Tartar ilinin "Karabağ engelliler toplumu, gaziler, şehit aileleri" Kamu Birliği Başkanı olan 2-ci grup Karabağ engellisi olan Sulidin Yusifov hatırlıyor:
“Vezir emir etti, biz Chıldıran yüksekliyine kalkicaz. Ermeniler silahlarını, eşyalarını, her şeylerini buraya burakmış ve kaçmışlardı. Vezir, bana ben artık bu yüksekliğdeyim söylediyinde ben ağlamıştım ve aferin söyledim.
Tedavi olunduktan sonra 2 kasım 1992'de yeniden cepheye döner. O hastaneden çıkmış ve 11 aralık 1992'de Rusiya'ya Arxangelskey'e ailesinin yanına kendi doğum gününü kutlamak için gider.
Ölümü
Aghdara ilinin “Globus” yüksekliği istikametinde yüksek çinli azerbaycanlının hava rabitesi ile ermenilerle ileşim kurduğunu gören Vezir onun yakasından tutmuş, hakaret ederek bunun cezasini ağır ödeyeceksin der. Daha sonra bir subay Canyataq-Gulyataq köyleri yakınlığında ermenilerle kebap yediğini görmüştür, bunda sonra o karşısına maksat koymuştur, ne pahasına olursa olsun “Glonusu” ele geçirsin. Globus yüksekliği uğrunda olan savaşta kahrmanca ölmüştür. Baküdeki Şehitliye defnedilmiştir.[2][3]
Aile durumu
Evliydi. Camal adlı bir oğlu var.
Irsı
2015'te Tartar şehrinde Gaziler bağında Vezir Orujov'un büstü konuldu. Aynı yılın 3 Temmuzunda Tartar şehrinden Vezir Orujov'un adı bir caddeye konuldu. Törende Karabağ Savaşı engellileri, gaziler, şehit aileleri Kamusal biriliği Tartar il şübesinin sedri Suliddin Yusifov, Tartar taburunun geçmiş kurmay başkanı Rada Abbas ve diğerleri vardı.
Edebiyat
Şair Serraf Şiruye, Orujov'un yaşamına ve savaş alanına adanmış olan "Vatan sana oğlum dese" adlı şiirinin ilk paragrafında şöyle yazar:
“Kendine olan güvenin, gayretin, gururun, cesaretinle,
Vatanın gökyüzünü öptün, Vezir!
Avtomatı sıktın göğsüne
Demir elbise giyiyor, Vezir!
Ödülleri
Orujov Vezir Surkhay oğlu, Azerbaycan Cumhurbaşkanı'nın 27.03.1993 tarihli 495 sayılı Kararname ile ölümünden sonra "Azerbaycan Ulusal Kahramanı" unvanı aldı.[4]
Kaynakça
- Zahidoğlu, Teymur. "Gecikmiş vertolyot, qan içində qoşa çarpayı, Novruz Bayramına şəhid payı". news.lent.az. news.lent.az. 22 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2015.
- "Milli qəhrəman Eldar Həsənov və Vəzir Orucovun doğum günüdür". salamnews.org. salamnews.org. 23 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2015.
- Quliyev, Lazım. "Tərtərdə küçəyə Milli Qəhrəmanın adı verildi". www.anl.az. Azərbaycan (qəzet). s. 7. 22 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2015.
- "National Heroes". Azerbaijans.com. 3 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2018.