Yetenekli Bay Ripley
Yetenekli Bay Ripley (Özgün adı: The Talented Mr. Ripley), Anthony Minghella tarafından yazılıp yönetilen psikolojik gerilim türünde bir 1999 film uyarlaması. Film, Patricia Highsmith'in 1955'te yazmış olduğu aynı adlı romandan uyarlanmıştır. Türkiye'de Becerikli Bay Ripley adıyla yayımlanan roman ilk kez 1960 yılında Fransa'da Plein Soleil adıyla sinemaya aktarılmıştı. Bu film Türkiye'de Kızgın Güneş, ABD'de ise Purple Noon adlarıyla gösterime verildi.
| Yetenekli Bay Ripley | |
|---|---|
| The Talented Mr. Ripley | |
 Filmin afişi | |
| Yönetmen | Anthony Minghella |
| Yapımcı |
William Horberg Tom Sternberg |
| Senarist |
Patricia Highsmith (roman) Anthony Minghella (senaryo) |
| Oyuncular |
Matt Damon Gwyneth Paltrow Jude Law Cate Blanchett Philip Seymour Hoffman Jack Davenport |
| Müzik | Gabriel Yared |
| Sanat yönetmeni | John Seale |
| Kurgu | Walter Murch |
| Dağıtıcı |
- ABD - Paramount Pictures - ABD dışında - Miramax Films |
| Cinsi | Sinema filmi |
| Türü | Polisiye, Gerilim, Dram |
| Renk | Renkli |
| Yapım yılı | 1999 |
| Çıkış tarih(ler)i |
25 Aralık 1999 10 Mart 2000 (Türkiye) |
| Süre | 139 dakika |
| Ülke | Birleşik Devletler |
| Dil | İngilizce |
| Bütçe | 40,090,000 $ |
| Hasılat | 128,798,265 $ |
| Devam filmi | Ripley Under Ground |
Filmde Tom Ripley rolünde Matt Damon, Marge Sherwood rolünde Gwyneth Paltrow, Dickie Greenleaf rolünde Jude Law, film için oluşturulmuş bir karakter olan Meredith Logue rolünde Cate Blanchett, Freddie Miles rolünde Philip Seymour Hoffman, Peter Smith-Kingsley rolünde Jack Davenport (romana oranla filmde daha geniş yer verilmiştir), Herbert Greenleaf rolünde James Rebhorn, Joan Teyze rolünde Celia Weston ve Colonnello Verrecchia rolünde Ivano Marescotti oynamıştır.
Filmin çoğunluğu İtalya'nın Roma ve Venedik şehirlerindeki yerlerde geçmiştir. Bir opera sahnesinde Eugene Onegin 'in Lensky ve Onegin arasında geçen düetine ağırlık verilmiştir.
Konu
Tom Ripley (Matt Damon) 1950lerde New York'ta geçinmeye çabalayan genç bir adamdır. Bir partide, giymiş olduğu ödünç Princeton ceketiyle piano çalarken, varlıklı Herbert Greenleaf (James Rebhorn) yanına yaklaşır. Tom'un bir üniversite mezunu ve oğlu, Dickie Greenleaf'ın (Jude Law) bir arkadaşı olduğunu sanır. Ripley'e, Dickie'nin Birleşik Devletler'e dönüp aile şirketinin başına geçmesinde iknasına ihtiyacı olduğunu söyler ve bunun için İtalya'ya gidip gidemeyeceğini sorar. Princeton'a gitmemiş ve Dickie'yle hiç tanışmamış olduğu hâlde teklifi kabul eder.
İtalya'ya varışından kısa bir süre sonra, Ripley "kazara" Dickie ve onun kız arkadaşı, Marge Sherwood (Gwyneth Paltrow) ile sahilde karşılaşmayı başarır ve kısa sürede kendini onların hayatının içine sokar. Dickie ve Tom birlikte seyahatlerine devam ederler. Bu seyahatlerin birinde Dickie'nin arkadaşı Freddie Miles (Philip Seymour Hoffman) ile karşılaşırlar. Freddie anında Tom'dan hoşlanmadığını fark eder ve Dickie'nin bir zamanlar ilişki yaşamış olduğu kızın kendini öldürmesiyle işler değişmeye başlar. Dickie yeni arkadaşından bıkmaya başlar; Ripley'in devamlı varlığı ve büyüyen bağımlılığı onun içerlemesine neden olur. Özellikle de Ripley'in Princeton'da birlikte geçirdikleri günler hakkında yalan söylediğini öğrendikten sonra. Gözüne çarpan zengin Greenleaf yaşam tarzı yüzünden arzusu ve yeni arkadaşıyla büyüyen cinsel saplantısı, Ripley'in hislerinin karışmasına neden olur.
Greenleaf, Ripley'e jest olsun diye onunla birlikte Sanremo'ya kısa bir tatile çıkmaya karar verir. İkisi bir tekne kiralarlar ve denize açılırlar. Fakat Dickie Ripley'e bağımlılığı ve varlığı konusundaki büyüyen endişesinden bahsetmesiyle, aralarında çıkan şiddetli kavga Ripley'in Dickie'yi öldürmesiyle sonuçlanır. Ripley kıyıya yüzmeden önce suçunun üstünü örtmek için Dickie'nin de içinde bulunduğu bir şekilde tekneyi batırır.
Otel görevlileri onu Dickie'yle karıştırınca, Ripley Dickie'nin kimliğini üstlenebileceğini anlar. Dickie'nin imzasını ve pasaportunu üzerine alır ve geçimini onun ödeneğinden sağlamaya başlar. Dikkatlice Marge'ın Dickie tarafından terk edildiğine inanmasını sağlar. Hatta iki otelde kendisi ve Greenlief adına yer ayırtır ve otel çalışanları aracılığıyla "onlar" arasında birbirlerine mesajlar gönderir, bu da Dickie'nin hayatta olduğunu sanmalarını sağlar.
Daha sonra, Ripley Roma'da pahalı bir apartman kiralar. Noel'i yalnız başına kendine pahalı hediyeler alarak geçirir. Dickie'nin arkadaşı Freddie, Dickie'nin apartmanda olduğunu sanarak ziyarete gelir. Hemen Ripley'den şüphelenir; apartmanın Dickie'nin tarzı dikkate alınarak dekore edilmemiştir ve Greenleaf piano çalamazken ev sahibesi sürekli piano çalınmasından şikayet etmektedir. Miles bunun hakkında Ripley'in karşısına çıkmak üzereyken, Ripley onu da öldürür.
Sonraki birkaç hafta içinde, Ripley'in hayatı polis ve Greenleaf'in arkadaşlarıyla arasında "kedi-fare" oyunu hâlini alır. Onun bu çıkmazı zengin varis Meredith Logue (Blanchett)'ta bir karışıklılığa yol açar. Onunla İtalya'ya ilk vardığında tanışmış ve Dickie'yi tanımadan önce kendini Dickie Greenleaf olarak tanıtmıştır. Ripley, Greenleaf'in adına sahte bir intihar notu hazırlar ve Venidik'e taşınır. Peş peşe Marge, Dickie'nin babası ve Amerikalı bir özel dedektif (Philip Baker Hall) Ripley ile yüzleşir. Marge özellikle Dickie'nin ölümüyle ilişkili olarak Ripley'den şüphelenir. Bu sırada Ripley onu öldürmeye hazırlanmaktadır. Marge'ın arkadaşı Peter Smith-Kingsley'in (Jack Davenport) daireye girmesiyle Ripley'in bu girişimi yarıda kalır.
Ödüller
- Akademi Ödülü adaylıkları
| Ödül Adaylığı | Aday |
|---|---|
| En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Akademi Ödülü | Jude Law |
| En İyi Sanat Yönetmeni Akademi Ödülü | Roy Walker Bruno Cesari |
| En İyi Kostüm Tasarımı Akademi Ödülü | Ann Roth Hassan Sahili |
| En İyi Özgün Müzik Akademi Ödülü | Gabriel Yared |
| En İyi Uyarlama Senaryo Akademi Ödülü | Anthony Minghella |
- Altın Küre adaylıkları
Kazandığı ödüller
- En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu BAFTA Film Ödülü – Jude Law
- Blockbuster Entertainment Award for Favorite Supporting Actor – Jude Law
- BFCA Award for Best Score – Gabriel Yared
- En İyi Yönetmen NBR Ödülü – Anthony Minghella
- En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu NBR Ödülü – Philip Seymour Hoffman
- En İyi Uyarlama Senaryo Amerikan Yazarlar Loncası Ödülü - Anthony Minghella
- En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Film Eleştirmenleri Ulusal Derneği Ödülü – Philip Seymour Hoffman
Ayrıca bakınız
- Becerikli Bay Ripley (The Talented Mr. Ripley) romanı ilk kez 1960'ta Purple Noon olarak da bilinen Plein Soleil adıyla çekilmiştir. René Clément'ın yönetmiş olduğu filmin baş rolünde ise Ripley'i canlandıran Alain Delon bulunmaktaydı.
- Tom Ripley'le ilgili diğer film uyarlamaları ise Mr. Ripley's Return (Ripley Under Ground), Ripley's Game ve The American Friend 'dir.
Kaynakça
Dış bağlantılar
 |
Vikisöz'de Yetenekli Bay Ripley ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |
- SanatLog'da film hakkında bir inceleme
- IMDb'de Yetenekli Bay Ripley
- AllMovie'de Yetenekli Bay Ripley
- Rotten Tomatoes'ta Yetenekli Bay Ripley
- Metacritic'de The Talented Mr. Ripley
- New York Times'ta The Talented Mr. Ripley Tanıtım filmi